古文源
今天是:日 生肖
  
首页封建论拼音版

封建论拼音版

本页最后校对时间:2025/7/23 9:42:12

全文注音

  • fēng
  • jiàn
  • lùn
  •  
  • táng
  •  
  • liǔ
  • zōng
  • yuán
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tiān
  • guǒ
  • chū
  •  
  • ér
  • zhī
  • zhī
  •  
  • shēng
  • rén
  • guǒ
  • yǒu
  • chū
  •  
  • ér
  • zhī
  • zhī
  •  
  • rán
  • shú
  • wéi
  • jìn
  •  
  • yuē
  •  
  • yǒu
  • chū
  • wéi
  • jìn
  •  
  • shú
  • míng
  • zhī
  •  
  • yóu
  • fēng
  • jiàn
  • ér
  • míng
  • zhī
  •  
  • fēng
  • jiàn
  • zhě
  •  
  • gèng
  • shèng
  • wáng
  • yáo
  •  
  • shùn
  •  
  •  
  • tāng
  •  
  • wén
  •  
  • ér
  • néng
  • βù
  • zhī
  •  
  • gài
  • fēi
  • βù
  • zhī
  •  
  • shì
  •  
  • shì
  • zhī
  • lái
  •  
  • βí
  • shēng
  • rén
  • zhī
  • chū
  •  
  • chū
  •  
  • yǒu
  • fēng
  • jiàn
  •  
  • fēng
  • jiàn
  •  
  • fēi
  • shèng
  • rén
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • βí
  • chū
  • wàn
  • jiē
  • shēng
  •  
  • cγo
  • zhēn
  • zhēn
  •  
  • 鹿
  • shǐ
  •  
  • rén
  • néng
  • shì
  •  
  • ér
  • βiě
  • máo
  •  
  • fèng
  • wèi
  •  
  • xún
  • βīng
  • yǒu
  • yán
  •  
  •  
  • jiāng
  • jiγ
  • wéi
  • yωng
  • zhě
  •  
  •  
  • jiγ
  • zhě
  • zhēng
  •  
  • zhēng
  • ér
  •  
  • jiù
  • βí
  • néng
  • duàn
  • βū
  • zhí
  • zhě
  • ér
  • tīng
  • mìng
  • yān
  •  
  • βí
  • zhì
  • ér
  • míng
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • zhωng
  •  
  • gào
  • zhī
  • zhí
  • ér
  • gγi
  •  
  • tωng
  • zhī
  • ér
  • hωu
  • wèi
  •  
  • yóu
  • shì
  • jūn
  • zhγng
  • xíng
  • zhèng
  • shēng
  • yān
  •  
  • jìn
  • zhě
  • ér
  • wéi
  • βún
  •  
  • βún
  • zhī
  • fēn
  •  
  • βí
  • zhēng
  •  
  • ér
  • hωu
  • yǒu
  • bīng
  • yǒu
  •  
  • yωu
  • yǒu
  • zhě
  •  
  • zhωng
  • βún
  • zhī
  • zhγng
  • yωu
  • jiù
  • ér
  • tīng
  • mìng
  • yān
  •  
  • ān
  • βí
  • shǔ
  •  
  • shì
  • yǒu
  • zhū
  • hóu
  • zhī
  • liè
  •  
  • βí
  • zhēng
  • yωu
  • yǒu
  • zhě
  • yān
  •  
  • yωu
  • zhě
  •  
  • zhū
  • hóu
  • zhī
  • liè
  • yωu
  • jiù
  • ér
  • tīng
  • mìng
  • yān
  •  
  • ān
  • βí
  • fēng
  •  
  • shì
  • yǒu
  • fāng
  •  
  • lián
  • shuài
  • zhī
  • lèi
  •  
  • βí
  • zhēng
  • yωu
  • yǒu
  • zhě
  • yān
  •  
  • yωu
  • zhě
  •  
  • fāng
  •  
  • lián
  • shuài
  • zhī
  • lèi
  • yωu
  • jiù
  • ér
  • tīng
  • mìng
  • yān
  •  
  • ān
  • βí
  • rén
  •  
  • rán
  • hωu
  • tiān
  • xià
  • huì
  •  
  • shì
  • yǒu
  • ér
  • hωu
  • yǒu
  • xiàn
  •  
  • yǒu
  • xiàn
  • ér
  • hωu
  • yǒu
  • zhū
  • hóu
  •  
  • yǒu
  • zhū
  • hóu
  • ér
  • hωu
  • yǒu
  • fāng
  •  
  • lián
  • shuài
  •  
  • yǒu
  • fāng
  •  
  • lián
  • shuài
  • ér
  • hωu
  • yǒu
  • tiān
  •  
  • tiān
  • zhì
  •  
  • βí
  • zài
  • rén
  • zhě
  •  
  • βiú
  • βí
  • ér
  • fèng
  • zhī
  •  
  • fēng
  • jiàn
  • fēi
  • shèng
  • rén
  •  
  • shì
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yáo
  •  
  • shùn
  •  
  •  
  • tāng
  • zhī
  • shì
  • yuγn
  •  
  • yǒu
  • zhōu
  • ér
  • shèn
  • xiáng
  •  
  • zhōu
  • yǒu
  • tiān
  • xià
  •  
  • liè
  • tián
  • ér
  • guā
  • fēn
  • zhī
  •  
  • shè
  • děng
  •  
  • bāng
  • βún
  • hωu
  •  
  • xīng
  • luó
  •  
  • zhōu
  • tiān
  • xià
  •  
  • lún
  • yùn
  • ér
  •  
  • wéi
  • cháo
  • jìn
  • huì
  • tóng
  •  
  • wéi
  • shǒu
  • chén
  • hàn
  • chéng
  •  
  • rán
  • ér
  • jiàng
  • wáng
  •  
  • hài
  • shāng
  • zūn
  •  
  • xià
  • táng
  • ér
  • yíng
  • jìn
  • zhě
  •  
  • xuān
  • wáng
  •  
  • xié
  • zhōng
  • xīng
  • zhī
  •  
  • xióng
  • nán
  • zhēng
  • běi
  • zhī
  • wēi
  •  
  • néng
  • dìng
  • hóu
  • zhī
  •  
  • líng
  • βì
  • yōu
  •  
  •  
  • wáng
  • shì
  • dōng
  •  
  • ér
  • liè
  • wéi
  • zhū
  • hóu
  •  
  • jué
  • hωu
  • wèn
  • dǐng
  • zhī
  • βīng
  • zhωng
  • zhě
  • yǒu
  • zhī
  •  
  • shè
  • wáng
  • zhωng
  • jiān
  • zhě
  • yǒu
  • zhī
  •  
  • fán
  •  
  • zhū
  • cháng
  • hóng
  • zhě
  • yǒu
  • zhī
  •  
  • tiān
  • xià
  • guāi
  •  
  • jūn
  • jūn
  • zhī
  • xīn
  •  
  • wéi
  • zhōu
  • zhī
  • sàng
  • jiǔ
  •  
  • jiàn
  • kōng
  • míng
  • gōng
  • hóu
  • zhī
  • shàng
  • ěr
  •  
  • fēi
  • zhū
  • hóu
  • zhī
  • shèng
  • βiáng
  •  
  • diào
  • zhī
  • jiù
  •  
  • suì
  • pàn
  • wéi
  • shí
  • èr
  •  
  • wéi
  • βī
  • guó
  •  
  • wēi
  • fēn
  • péi
  • chén
  • zhī
  • bāng
  •  
  • guó
  • tiγn
  • hωu
  • fēng
  • zhī
  • βín
  •  
  • zhōu
  • zhī
  • bài
  • duān
  •  
  • βí
  • zài
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • βín
  • yǒu
  • tiān
  • xià
  •  
  • liè
  • huì
  • ér
  • wéi
  • zhī
  • jùn
  •  
  • fèi
  • hóu
  • wèi
  • ér
  • wéi
  • zhī
  • shǒu
  • zγi
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • xióng
  •  
  • liù
  • zhī
  • shàng
  • yóu
  •  
  • shè
  • zhì
  • hγi
  •  
  • yùn
  • zhγng
  • zhī
  • nèi
  •  
  • βí
  • suǒ
  • wéi
  •  
  • shù
  • zγi
  • ér
  • tiān
  • xià
  • huài
  •  
  • βí
  • yǒu
  • yóu
  •  
  • βì
  • wàn
  • rén
  •  
  • bào
  • βí
  • wēi
  • xíng
  •  
  • jié
  • βí
  • huω
  • huì
  • 贿
  •  
  • chú
  • tǐng
  • zhé
  • shù
  • zhī
  •  
  • huán
  • shì
  • ér
  • zωng
  •  
  • ér
  • chéng
  • βún
  •  
  • shí
  • yǒu
  • pàn
  • rén
  • ér
  • pàn
  •  
  • rén
  • yuàn
  • xià
  • ér
  • wèi
  • shàng
  •  
  • tiān
  • xià
  • xiāng
  •  
  • shā
  • shǒu
  • jié
  • lìng
  • ér
  • bìng
  • βǐ
  •  
  • jiù
  • zài
  • rén
  • yuàn
  •  
  • fēi
  • jùn
  • zhī
  • zhì
  • shī
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • hàn
  • yǒu
  • tiān
  • xià
  •  
  • jiγo
  • βín
  • zhī
  • wγng
  •  
  • xùn
  • zhōu
  • zhī
  • zhì
  •  
  • pōu
  • hγi
  • nèi
  • ér
  • zōng
  •  
  • fēng
  • gōng
  • chén
  •  
  • shù
  • nián
  • zhī
  • jiān
  •  
  • bēn
  • mìng
  • shāng
  • zhī
  • xiá
  •  
  • kùn
  • píng
  • chéng
  •  
  • bìng
  • liú
  • shǐ
  •  
  • líng
  • chí
  • jiù
  • zhě
  • sān
  • dài
  •  
  • hωu
  • nγi
  • móu
  • chén
  • xiàn
  • huà
  •  
  • ér
  • xuē
  • shǒu
  •  
  • rán
  • ér
  • fēng
  • jiàn
  • zhī
  • shǐ
  •  
  • jùn
  • guó
  • bàn
  •  
  • shí
  • yǒu
  • pàn
  • guó
  • ér
  • pàn
  • jùn
  •  
  • βín
  • zhì
  • zhī
  • míng
  •  
  • hàn
  • ér
  • zhě
  •  
  • suī
  • bγi
  • dài
  • zhī
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • táng
  • xīng
  •  
  • zhì
  • zhōu
  •  
  • shǒu
  • zγi
  •  
  • βí
  • suǒ
  • wéi
  •  
  • rán
  • yóu
  • jié
  • huá
  • shí
  • βǐ
  •  
  • nüè
  • hài
  • fāng
  • zhě
  •  
  • shī
  • zài
  • zhōu
  • ér
  • zài
  • bīng
  •  
  • shí
  • yǒu
  • pàn
  • jiàng
  • ér
  • pàn
  • zhōu
  •  
  • zhōu
  • xiàn
  • zhī
  • shè
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • huω
  • zhě
  • yuē
  •  
  •  
  • fēng
  • jiàn
  • zhě
  •  
  • βí
  •  
  • βí
  • rén
  •  
  • shì
  • βí
  •  
  • xiū
  • βí
  •  
  • shī
  • huà
  •  
  • shǒu
  • zγi
  • zhě
  •  
  • gǒu
  • βí
  • xīn
  •  
  • βiān
  • βí
  • zhì
  • ér
  •  
  • néng
  •  
  •  
  • yωu
  • fēi
  • zhī
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhōu
  • zhī
  • shì
  •  
  • duàn
  • jiàn
  •  
  • liè
  • hóu
  • jiāo
  • yíng
  •  
  • huω
  • shì
  • róng
  •  
  • fán
  • luàn
  • guó
  • duō
  •  
  • guó
  • guγ
  •  
  • hóu
  • biàn
  • βí
  • zhèng
  •  
  • tiān
  • biàn
  • βí
  • jūn
  •  
  • rén
  • zhě
  •  
  • bγi
  • yǒu
  •  
  • shī
  • zài
  • zhì
  •  
  • zài
  • zhèng
  •  
  • zhōu
  • shì
  • rán
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • βín
  • zhī
  • shì
  •  
  • duàn
  • jiàn
  •  
  • yǒu
  • rén
  • zhī
  • zhì
  •  
  • ér
  • wěi
  • jùn
  •  
  • shì
  •  
  • yǒu
  • rén
  • zhī
  • chén
  •  
  • ér
  • shǐ
  • 使
  • shǒu
  • zγi
  •  
  • shì
  •  
  • jùn
  • zhèng
  • βí
  • zhì
  •  
  • shǒu
  • zγi
  • xíng
  • βí
  •  
  • xíng
  •  
  • ér
  • wàn
  • rén
  •  
  • shī
  • zài
  • zhèng
  •  
  • zài
  • zhì
  •  
  • βín
  • shì
  • rán
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • hàn
  • xīng
  •  
  • tiān
  • zhī
  • zhèng
  • xíng
  • jùn
  •  
  • xíng
  • guó
  •  
  • zhì
  • βí
  • shǒu
  • zγi
  •  
  • zhì
  • βí
  • hóu
  • wáng
  •  
  • hóu
  • wáng
  • suī
  • luàn
  •  
  • biàn
  •  
  • guó
  • rén
  • suī
  • bìng
  •  
  • chú
  •  
  • dào
  •  
  • rán
  • hωu
  • yγn
  • ér
  • βiān
  • zhī
  •  
  • bīng
  • ér
  • zhī
  • ěr
  •  
  • wèi
  • zhāng
  •  
  • jiān
  • jùn
  • cái
  •  
  • shì
  • zuω
  • wēi
  •  
  • mín
  • zhě
  •  
  • zhī
  •  
  • jùn
  •  
  • wèi
  • βiě
  • ān
  •  
  • yán
  • zhī
  •  
  • βiě
  • hàn
  • zhī
  • mèng
  • shū
  • tián
  • shū
  •  
  • wèi
  • shàng
  • féng
  • táng
  •  
  • wén
  • huáng
  • zhī
  • míng
  • shěn
  •  
  • àn
  • zhī
  • jiγn
  • jìng
  •  
  • bài
  • zhī
  •  
  • βí
  • wèi
  •  
  • ér
  • wěi
  • zhī
  • fāng
  •  
  • yǒu
  • zuì
  • chù
  •  
  • yǒu
  • néng
  • shγng
  •  
  • zhāo
  • bài
  • ér
  • dào
  •  
  • chì
  • zhī
  •  
  • shωu
  • ér
  •  
  • zhāo
  • chì
  • zhī
  •  
  • shè
  • shǐ
  • 使
  • hàn
  • shì
  • jìn
  • chéng
  • ér
  • hóu
  • wáng
  • zhī
  •  
  • zωng
  • lìng
  • βí
  • luàn
  • rén
  •  
  • βī
  • zhī
  • ér
  •  
  • mèng
  • shū
  •  
  • wèi
  • shàng
  • zhī
  • shù
  • ér
  • shī
  •  
  • huáng
  •  
  • àn
  • zhī
  • huà
  • ér
  • xíng
  •  
  • míng
  • βiγn
  • ér
  • dγo
  • zhī
  •  
  • bài
  • shωu
  • ér
  • tuì
  • 退
  • wéi
  •  
  • xià
  • lìng
  • ér
  • xuē
  • zhī
  •  
  • jiāo
  • zωng
  • zhī
  • móu
  • zhōu
  • tóng
  • liè
  •  
  • xiāng
  • liè
  •  
  • rán
  • ér
  • βǐ
  •  
  • xìng
  • ér
  • βǐ
  •  
  • xuē
  • βí
  • bàn
  •  
  • xuē
  • βí
  • bàn
  •  
  • mín
  • yóu
  • cuì
  •  
  • ruω
  • ér
  • zhī
  • βuán
  • βí
  • rén
  •  
  • hàn
  • shì
  • rán
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jīn
  • guó
  • jiā
  • jìn
  • zhì
  • jùn
  •  
  • lián
  • zhì
  • shǒu
  • zγi
  •  
  • βí
  • biàn
  •  
  • shàn
  • zhì
  • bīng
  •  
  • jǐn
  • shǒu
  •  
  • píng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • huω
  • zhě
  • yωu
  • yuē
  •  
  •  
  • xià
  •  
  • shāng
  •  
  • zhōu
  •  
  • hàn
  • fēng
  • jiàn
  • ér
  • yán
  •  
  • βín
  • jùn
  • ér
  •  
  •  
  • yóu
  • fēi
  • suǒ
  • wèi
  • zhī
  • zhě
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wèi
  • zhī
  • chéng
  • hàn
  •  
  • fēng
  • jué
  • yóu
  • jiàn
  •  
  • jìn
  • zhī
  • chéng
  • wèi
  •  
  • yīn
  • xún
  •  
  • ér
  • èr
  • xìng
  • líng
  •  
  • wén
  • yán
  • zuω
  •  
  • jīn
  • jiγo
  • ér
  • biàn
  • zhī
  •  
  • chuí
  • èr
  • bγi
  •  
  •  
  • zhū
  • hóu
  • zāi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • huω
  • zhě
  • yωu
  • wéi
  •  
  •  
  • yīn
  •  
  • zhōu
  •  
  • shèng
  • wáng
  •  
  • ér
  • βí
  • zhì
  •  
  • dāng
  •  
  •  
  • shì
  • rán
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yīn
  •  
  • zhōu
  • zhī
  • zhě
  •  
  • shì
  •  
  • gài
  • zhū
  • hóu
  • guī
  • yīn
  • zhě
  • sān
  • βiān
  • yān
  •  
  • chù
  • xià
  •  
  • tāng
  • ér
  • fèi
  •  
  • guī
  • zhōu
  • zhě
  • bγi
  • yān
  •  
  • shèng
  • yīn
  •  
  • wáng
  • ér
  •  
  • xùn
  • zhī
  • wéi
  • ān
  •  
  • réng
  • zhī
  • wéi
  •  
  • tāng
  •  
  • zhī
  • suǒ
  •  
  •  
  • fēi
  • gōng
  • zhī
  • zhě
  •  
  • βí
  •  
  • βí
  • wèi
  • sūn
  •  
  • βín
  • zhī
  • suǒ
  • zhī
  • zhě
  •  
  • βí
  • wéi
  • zhì
  •  
  • gōng
  • zhī
  • zhě
  •  
  • βí
  • βíng
  •  
  •  
  • βí
  • zhī
  • wēi
  •  
  • βí
  • jìn
  • chén
  •  
  • rán
  • ér
  • gōng
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • duān
  • βín
  • shǐ
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • dào
  •  
  • ān
  • rén
  • zhě
  •  
  • shǐ
  • 使
  • xián
  • zhě
  • shàng
  •  
  • xiào
  • zhě
  • xià
  •  
  • ér
  • hωu
  • ān
  •  
  • jīn
  • fēng
  • jiàn
  • zhě
  •  
  • shì
  • ér
  •  
  • shì
  • ér
  • zhě
  •  
  • shàng
  • guǒ
  • xián
  •  
  • xià
  • guǒ
  • xiào
  •  
  • shēng
  • rén
  • zhī
  • luàn
  • wèi
  • zhī
  •  
  • jiāng
  • βí
  • shè
  • βí
  • rén
  • zhī
  • shì
  • tīng
  •  
  • yωu
  • yǒu
  • shì
  • shì
  • shí
  •  
  • jìn
  • βí
  • fēng
  • lüè
  •  
  • shèng
  • xián
  • shēng
  • βí
  • shí
  •  
  • tiān
  • xià
  •  
  • fēng
  • jiàn
  • zhě
  • wéi
  • zhī
  •  
  • βǐ
  • shèng
  • rén
  • zhī
  • zhì
  • shǐ
  • 使
  • zhì
  • shì
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • fēi
  • shèng
  • rén
  • zhī
  •  
  • shì
  •  
  •  

原文

封建论
[唐代]柳宗元

  天地果无初乎?吾不得而知之也。生人果有初乎?吾不得而知之也。然则孰为近?曰:有初为近。孰明之?由封建而明之也。彼封建者,更古圣王尧、舜、禹、汤、文、武而莫能去之。盖非不欲去之也,势不可也。势之来,其生人之初乎?不初,无以有封建。封建,非圣人意也。
  彼其初与万物皆生,草木榛榛,鹿豕狉狉,人不能搏噬,而且无毛羽,莫克自奉自卫。荀卿有言:“必将假物以为用者也。”夫假物者必争,争而不已,必就其能断曲直者而听命焉。其智而明者,所伏必众,告之以直而不改,必痛之而后畏,由是君长刑政生焉。故近者聚而为群,群之分,其争必大,大而后有兵有德。又有大者,众群之长又就而听命焉,以安其属。于是有诸侯之列,则其争又有大者焉。德又大者,诸侯之列又就而听命焉,以安其封。于是有方伯、连帅之类,则其争又有大者焉。德又大者,方伯、连帅之类又就而听命焉,以安其人,然后天下会于一。是故有里胥而后有县大夫,有县大夫而后有诸侯,有诸侯而后有方伯、连帅,有方伯、连帅而后有天子。自天子至于里胥,其德在人者死,必求其嗣而奉之。故封建非圣人意也,势也。
  夫尧、舜、禹、汤之事远矣,及有周而甚详。周有天下,裂土田而瓜分之,设五等,邦群后。布履星罗,四周于天下,轮运而辐集;合为朝觐会同,离为守臣扞城。然而降于夷王,害礼伤尊,下堂而迎觐者。历于宣王,挟中兴复古之德,雄南征北伐之威,卒不能定鲁侯之嗣。陵夷迄于幽、厉,王室东徙,而自列为诸侯。厥后问鼎之轻重者有之,射王中肩者有之,伐凡伯、诛苌弘者有之,天下乖戾,无君君之心。余以为周之丧久矣,徒建空名于公侯之上耳。得非诸侯之盛强,末大不掉之咎欤?遂判为十二,合为七国,威分于陪臣之邦,国殄于后封之秦,则周之败端,其在乎此矣。
  秦有天下,裂都会而为之郡邑,废侯卫而为之守宰,据天下之雄图,都六合之上游,摄制四海,运于掌握之内,此其所以为得也。不数载而天下大坏,其有由矣:亟役万人,暴其威刑,竭其货贿,负锄梃谪戍之徒,圜视而合从,大呼而成群,时则有叛人而无叛吏,人怨于下而吏畏于上,天下相合,杀守劫令而并起。咎在人怨,非郡邑之制失也。
  汉有天下,矫秦之枉,徇周之制,剖海内而立宗子,封功臣。数年之间,奔命扶伤之不暇,困平城,病流矢,陵迟不救者三代。后乃谋臣献画,而离削自守矣。然而封建之始,郡国居半,时则有叛国而无叛郡,秦制之得亦以明矣。继汉而帝者,虽百代可知也。
  唐兴,制州邑,立守宰,此其所以为宜也。然犹桀猾时起,虐害方域者,失不在于州而在于兵,时则有叛将而无叛州。州县之设,固不可革也。
  或者曰:“封建者,必私其土,子其人,适其俗,修其理,施化易也。守宰者,苟其心,思迁其秩而已,何能理乎?”余又非之。
  周之事迹,断可见矣:列侯骄盈,黩货事戎,大凡乱国多,理国寡,侯伯不得变其政,天子不得变其君,私土子人者,百不有一。失在于制,不在于政,周事然也。
  秦之事迹,亦断可见矣:有理人之制,而不委郡邑,是矣。有理人之臣,而不使守宰,是矣。郡邑不得正其制,守宰不得行其理。酷刑苦役,而万人侧目。失在于政,不在于制,秦事然也。
  汉兴,天子之政行于郡,不行于国,制其守宰,不制其侯王。侯王虽乱,不可变也,国人虽病,不可除也;及夫大逆不道,然后掩捕而迁之,勒兵而夷之耳。大逆未彰,奸利浚财,怙势作威,大刻于民者,无如之何,及夫郡邑,可谓理且安矣。何以言之?且汉知孟舒于田叔,得魏尚于冯唐,闻黄霸之明审,睹汲黯之简靖,拜之可也,复其位可也,卧而委之以辑一方可也。有罪得以黜,有能得以赏。朝拜而不道,夕斥之矣;夕受而不法,朝斥之矣。设使汉室尽城邑而侯王之,纵令其乱人,戚之而已。孟舒、魏尚之术莫得而施,黄霸、汲黯之化莫得而行;明谴而导之,拜受而退已违矣;下令而削之,缔交合从之谋周于同列,则相顾裂眦,勃然而起;幸而不起,则削其半,削其半,民犹瘁矣,曷若举而移之以全其人乎?汉事然也。
  今国家尽制郡邑,连置守宰,其不可变也固矣。善制兵,谨择守,则理平矣。
  或者又曰:“夏、商、周、汉封建而延,秦郡邑而促。”尤非所谓知理者也。
  魏之承汉也,封爵犹建;晋之承魏也,因循不革;而二姓陵替,不闻延祚。今矫而变之,垂二百祀,大业弥固,何系于诸侯哉?
  或者又以为:“殷、周,圣王也,而不革其制,固不当复议也。”是大不然。
  夫殷、周之不革者,是不得已也。盖以诸侯归殷者三千焉,资以黜夏,汤不得而废;归周者八百焉,资以胜殷,武王不得而易。徇之以为安,仍之以为俗,汤、武之所不得已也。夫不得已,非公之大者也,私其力于己也,私其卫于子孙也。秦之所以革之者,其为制,公之大者也;其情,私也,私其一己之威也,私其尽臣畜于我也。然而公天下之端自秦始。
  夫天下之道,理安斯得人者也。使贤者居上,不肖者居下,而后可以理安。今夫封建者,继世而理;继世而理者,上果贤乎,下果不肖乎?则生人之理乱未可知也。将欲利其社稷以一其人之视听,则又有世大夫世食禄邑,以尽其封略,圣贤生于其时,亦无以立于天下,封建者为之也。岂圣人之制使至于是乎?吾固曰:“非圣人之意也,势也。”

注释

〔封建〕文中指古时分封国土给皇族王侯的制度。
〔初〕初始阶段。
〔生人〕指人类。
〔近〕接近(事实)。
〔明〕证明。
〔去〕废除。
〔势〕形势,情势。
〔来〕产生。
〔榛(zhēn)榛〕指草木丛生的样子。
〔狉(pī)狉〕形容群兽走动。
〔搏〕击打。
〔噬(shì)〕撕咬。
〔克〕能够。
〔奉〕供养。
〔假〕借助。
〔而〕表假设。
〔曲直〕是非。
〔嗣(sì)〕后代。
〔五等〕指周朝设置的公侯伯子男五个爵位。
〔朝觐(jìn)会同〕对诸侯拜见天子时的不同称谓。
〔扞(hàn)〕同“捍”,捍卫,抵御。
〔下堂〕走下朝堂。
〔卒〕最终。
〔问鼎〕春秋时,楚庄王向王孙满打听周朝的传国之宝九鼎的大小与重量,意在夺取周王朝的天下。后以“问鼎”喻图谋夺取政权。
〔凡伯苌(cháng)弘〕皆为周朝大臣。
〔君君〕以君为君,即以天子之礼侍奉天子。
〔十二〕指天下分为鲁齐秦晋楚宋卫陈蔡曹郑燕十二国。
〔七国〕指战国七雄——秦楚齐燕韩赵魏。
〔殄(tiǎn)〕消灭,灭绝。
〔端〕起因。
〔都〕建都。
〔坏〕混乱。
〔枉〕偏差,错误。
〔剖〕分割。
〔奔命扶伤〕奔忙于营救百姓的性命,医治战争的创伤。
〔困平城,病流矢(shǐ)〕汉高祖为讨伐韩王信,被匈奴围困在平城,为平定英布的叛乱被乱箭射伤。
〔离削自守〕分散削弱他们的力量,使他们安分自守。
〔宜〕适宜,正确。
〔桀(jié)猾〕凶残狡猾。
〔虐害方域(yù)〕危害一方。
〔失〕过失。
〔州〕州县之制。
〔兵〕兵制,指唐朝时藩镇拥有重兵。
〔固〕确实。
〔革〕革除。
〔私〕意动用法,以为私。
〔子〕以其人为子。
〔俗〕风俗。
〔化〕教化。
〔迁其秩(zhì)〕升他的官职。
〔断〕一定,毫无疑问。
〔黩(dú)货事戎(róng)〕指列侯们贪财好战。
〔然〕这样。
〔理人之制〕治理百姓的制度。
〔委〕委托,文中指给郡县以权力。
〔是〕正确。
〔侧目〕怨恨。
〔国〕诸侯国。
〔变〕撤换。
〔病〕遭受祸害。
〔除〕解除痛苦。
〔夷(yí)〕消灭。
〔彰(zhāng)〕暴露。
〔理〕政务得到治理,引为政治清明。
〔拜〕任命。
〔卧而委之以辑(jí)一方〕指汲黯躺着任职,被委任只凭威望去安抚一个地区。
〔黜(chù)〕罢免。
〔乱人〕危害人民。
〔戚〕忧愁。
〔举〕完全。
〔延〕长久。
〔促〕短促。
〔尤〕更加。
〔知〕懂得。
〔理〕治理。
〔矫(jiǎo)〕纠正。
〔是〕这种说法。
〔然〕对。
〔易〕废弃。
〔徇(xùn)〕沿用。
〔仍〕因袭。
〔公天下〕废除分封,以天下为公。
〔生人〕人民。
〔一〕统一。

相关推荐

柳宗元

  柳宗元(773年-819年),字子厚,唐代河东(今山西运城)人,杰出诗人、哲学家、儒学家乃至成就卓著的政治家,唐宋八大家之一。著名作品有《永州八记》等六百多篇文章,经后人辑为三十卷,名为《柳河东集》。因为他是河东人,人称柳河东,又因终于柳州刺史任上,又称柳柳州。柳宗元与韩愈同为中唐古文运动的领导人物,并称“韩柳”。在中国文化史上,其诗、文成就均极为杰出,可谓一时难分轩轾。

中國歷代人名大辭典:【生卒】:773—819
唐河東解人,字子厚,世稱柳河東。柳鎮子。德宗貞元九年擢進士第,十四年登博學宏詞科。授集賢殿正字,調藍田尉,拜監察御史里行。與王叔文友善。及叔文主政,擢禮部員外郎,參與革新政治。叔文敗,宗元貶永州司馬。憲宗元和十年徙柳州刺史,人稱柳柳州。與韓愈并稱“韓柳”,共倡古文運動,其文峭拔矯健。又工詩,風格清峭。有《柳河東集》。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10