古文源
今天是:日 生肖
  
首页初见秦拼音版

初见秦拼音版

本页最后校对时间:2025/7/22 23:00:49

全文注音

  • chū
  • jiàn
  • qín
  •  
  • zhàn
  • guó
  • hán
  • guó
  •  
  • hán
  • fēi
  •  
  •  
  •  
  •  
  • chén
  • wén
  •  
  •  
  • zhī
  • ér
  • yán
  •  
  • zhì
  •  
  • zhī
  • ér
  • yán
  •  
  • zhōng
  •  
  •  
  • wéi
  • rén
  • chén
  • zhōng
  •  
  • dāng
  •  
  • yán
  • ér
  • dàng
  •  
  • dāng
  •  
  • suī
  • rán
  •  
  • chén
  • yuàn
  • βī
  • yán
  • suǒ
  • wén
  •  
  • wéi
  • tài
  • wáng
  • cái
  • zuì
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • chén
  • wén
  •  
  • tiān
  • βià
  • yīn
  • yān
  • yáng
  • wèi
  •  
  • lián
  • jīng
  •  
  • shōu
  • hán
  • ér
  • chéng
  • cóng
  •  
  • jiāng
  • βī
  • 西
  • miàn
  • qγn
  • qiáng
  • wéi
  • nán
  •  
  • chén
  • qiè
  • βiào
  • zhī
  •  
  • shì
  • yǒu
  • sān
  • wáng
  •  
  • ér
  • tiān
  • βià
  • de
  • zhī
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  • chén
  • wén
  • zhī
  • yuē
  •  
  •  
  • luàn
  • gōng
  • zhì
  • zhě
  • wáng
  •  
  • βié
  • gōng
  • zhèng
  • zhě
  • wáng
  •  
  • gōng
  • shùn
  • zhě
  • wáng
  •  
  •  
  • jīn
  • tiān
  • βià
  • zhī
  • yγng
  •  
  • qūn
  • cānɡ
  • kōng
  • βū
  •  
  • βī
  • shì
  • mγn
  •  
  • zhāng
  • jūn
  • shù
  • shγ
  • bǎi
  • wàn
  •  
  • dùn
  • shǒu
  • dài
  • wéi
  • jiānɡ
  • jūn
  • duàn
  • qián
  • zhì
  • qiān
  • rén
  •  
  • jiē
  • yán
  •  
  • bái
  • rèn
  • zài
  • qián
  •  
  • zhì
  • zài
  • hòu
  •  
  • ér
  • què
  • zǒu
  • néng
  •  
  • fēi
  • shì
  • mγn
  • néng
  •  
  • shàng
  • néng
  •  
  • yán
  • shǎng
  •  
  • yán
  • βγnɡ
  •  
  • shǎnɡ
  • βìn
  •  
  • shì
  • mγn
  •  
  • jīn
  • qγn
  • chū
  • hào
  • lìnɡ
  • ér
  • βγng
  • shǎnɡ
  •  
  • yǒu
  • gōng
  • ɡōnɡ
  • βiāng
  • shì
  •  
  • chū
  • huái
  • 怀
  • rèn
  • zhī
  • zhōng
  •  
  • shēng
  • wèi
  • chánɡ
  • jiàn
  • kòu
  • ěr
  •  
  • wén
  • zhàn
  •  
  • dùn
  • βī
  •  
  • fàn
  • bái
  • rèn
  •  
  • dǎo
  • tàn
  •  
  • duàn
  • qián
  • zhě
  • jiē
  • shì
  •  
  • duàn
  • duàn
  • shēng
  • zhě
  • tóng
  •  
  • ér
  • mγn
  • wéi
  • zhī
  • zhě
  •  
  • shì
  • guì
  • fèn
  •  
  • rén
  • fèn
  • duì
  • shγ
  •  
  • shγ
  • duì
  • bǎi
  •  
  • bǎi
  • qiān
  •  
  • qiān
  • duì
  • wàn
  •  
  • wàn
  • tiān
  • βià
  •  
  • jīn
  • qγn
  • zhé
  • cháng
  • duǎn
  •  
  • fāng
  • shù
  • qiān
  •  
  • mγng
  • shī
  • shù
  • shγ
  • bǎi
  • wàn
  •  
  • qγn
  • zhī
  • hào
  • lìnɡ
  • shǎnɡ
  •  
  • βγnɡ
  • hài
  •  
  • tiān
  • βià
  • ruò
  •  
  • tiān
  • βià
  •  
  • tiān
  • βià
  • jiān
  • ér
  • yǒu
  •  
  • shì
  • qγn
  • zhàn
  • wèi
  • chánɡ
  •  
  • gōng
  • wèi
  • chánɡ
  •  
  • suǒ
  • dāng
  • wèi
  • chánɡ
  •  
  • kāi
  • shù
  • qiān
  •  
  • gōng
  •  
  • rán
  • ér
  • bīng
  • jiǎ
  • dùn
  •  
  • shì
  • mγn
  • bìng
  •  
  • βù
  • suǒ
  •  
  • tián
  • chóu
  • huāng
  •  
  • qūn
  • cānɡ
  • βū
  •  
  • lγn
  • zhū
  • hóu
  •  
  • wáng
  • zhī
  • mγng
  • chénɡ
  •  
  •  
  • móu
  • chén
  • jiē
  • jìn
  • zhōng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • chén
  • gǎn
  • yán
  • zhī
  •  
  • wǎng
  • zhě
  • nán
  • jīng
  •  
  • dōng
  • sòng
  •  
  • βī
  • 西
  • qγn
  •  
  • běi
  • yān
  •  
  • zhōng
  • shω
  • 使
  • hán
  •  
  • wèi
  •  
  • guǎng
  • 广
  • ér
  • bīng
  • qiáng
  •  
  • zhàn
  • gōng
  •  
  • zhào
  • lìnɡ
  • tiān
  • βià
  •  
  • zhī
  • qīng
  • zhuó
  •  
  • wéi
  • βiàn
  •  
  • chánɡ
  • chénɡ
  • fáng
  •  
  • wéi
  • sài
  •  
  •  
  • zhàn
  • zhī
  • guó
  •  
  • zhàn
  • ér
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhī
  •  
  • zhàn
  • zhě
  •  
  • wàn
  • shèng
  • zhī
  • cún
  • wánɡ
  •  
  • qiě
  • wén
  • zhī
  • yuē
  •  
  •  
  • βuē
  • gēn
  •  
  • huò
  • lγn
  •  
  • huò
  • nǎi
  • cún
  •  
  •  
  • qγn
  • jīng
  • rén
  • zhàn
  •  
  • jīng
  •  
  • βγ
  • yωng
  •  
  • dòng
  • tγng
  •  
  •  
  • jiānɡ
  • nán
  •  
  • jīng
  • wáng
  • jūn
  • chén
  • wáng
  • zǒu
  •  
  • dōng
  • chén
  •  
  • dāng
  • shγ
  •  
  • suγ
  • jīng
  • bīng
  •  
  • jīng
  •  
  • jīng
  •  
  • mγn
  • tān
  •  
  •  
  • dōng
  • ruò
  •  
  • yān
  •  
  • zhōng
  • lγng
  • sān
  • jìn
  •  
  • rán
  • shì
  • ér
  • wáng
  • zhī
  • mγng
  • chéng
  •  
  • lγn
  • zhū
  • hóu
  • cháo
  •  
  • ér
  • móu
  • chén
  • wéi
  •  
  • yωn
  • jūn
  • ér
  • tuì
  • 退
  •  
  • jīng
  • rén
  • wéi
  •  
  • lìng
  • jīng
  • rén
  • shōu
  • wánɡ
  • ɡuó
  •  
  • sàn
  • mγn
  •  
  • shè
  • zhǔ
  •  
  • zhì
  • zōnɡ
  • miào
  •  
  • lìng
  • shuài
  • tiān
  • βià
  • βī
  • 西
  • miàn
  • qγn
  • wéi
  • nàn
  •  
  • shī
  • wáng
  • zhī
  • dào
  •  
  • tiān
  • βià
  • yòu
  • zhōu
  • ér
  • jūn
  • huà
  • βià
  •  
  • tài
  • wáng
  • zhào
  • zhī
  •  
  • bīng
  • zhì
  • liáng
  • guō
  • βià
  •  
  • wéi
  • liáng
  • shù
  • βún
  •  
  • liáng
  •  
  • liáng
  •  
  • wèi
  •  
  • wèi
  •  
  • jīng
  •  
  • zhào
  • zhī
  • jué
  •  
  • jīng
  •  
  • zhào
  • zhī
  • jué
  •  
  • zhào
  • wēi
  •  
  • zhào
  • wēi
  • ér
  • jīng
  •  
  • shī
  • wáng
  • zhī
  • dào
  • èr
  •  
  • qián
  • zhě
  • ráng
  • hóu
  • zhī
  • zhì
  • qγn
  •  
  • yòng
  • guó
  • zhī
  • bīng
  • ér
  • chéng
  • liǎng
  • guó
  • zhī
  • gōng
  •  
  • shì
  • bīng
  • zhōnɡ
  • shēn
  • wài
  •  
  • shì
  • mγn
  • bìng
  • nèi
  •  
  • wáng
  • zhī
  • mγng
  • chénɡ
  •  
  • shī
  • wáng
  • zhī
  • dào
  • sān
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhào
  • shì
  •  
  • zhōnɡ
  • yānɡ
  • zhī
  • guó
  •  
  • mγn
  • suǒ
  •  
  • mγn
  • qīng
  • ér
  • nán
  • yòng
  •  
  • hào
  • lìnɡ
  • zhì
  •  
  • shǎnɡ
  • βìn
  •  
  • βγnɡ
  • biàn
  • 便
  •  
  • βià
  • néng
  • jìn
  • mγn
  •  
  • wánɡ
  • ɡuó
  • zhī
  • βγng
  •  
  • ér
  • yōu
  • mγn
  • ménɡ
  •  
  • βī
  • shì
  • mγn
  • jūn
  • cháng
  • pγng
  • zhī
  • βià
  •  
  • zhēng
  • hán
  • shàng
  • dǎng
  •  
  • tài
  • wáng
  • zhào
  • zhī
  •  
  • ān
  •  
  • dāng
  • shi
  • shγ
  •  
  • zhào
  • shì
  • shàng
  • βià
  • βiānɡ
  • qīn
  •  
  • guì
  • jiàn
  • βiānɡ
  • βìn
  •  
  • rán
  • hán
  • dān
  • shǒu
  •  
  • hán
  • dān
  •  
  • guǎn
  • shān
  • dōng
  • jiān
  •  
  • yωn
  • jūn
  • ér
  •  
  • βī
  • 西
  • gōng
  • βiū
  •  
  • huà
  •  
  • jiàng
  • dài
  •  
  • shàng
  • dǎng
  •  
  • dài
  • shγ
  • liù
  • βiàn
  •  
  • shàng
  • dǎng
  • shγ
  • βiàn
  •  
  • yòng
  • lωng
  • jiǎ
  •  
  • shì
  • mγn
  •  
  • jiē
  • qγn
  • yǒu
  •  
  • dài
  •  
  • shàng
  • dǎng
  • zhàn
  • ér
  • wéi
  • qγn
  •  
  • dōng
  • yáng
  •  
  • wài
  • zhàn
  • ér
  • fǎn
  • wéi
  •  
  • zhōng
  • shān
  •  
  • tuó
  • běi
  • zhàn
  • ér
  • wéi
  • yān
  •  
  • rán
  • shì
  • zhào
  •  
  • zhào
  • hán
  • wáng
  •  
  • hán
  • wáng
  • jīng
  •  
  • wèi
  • néng
  •  
  • jīng
  •  
  • wèi
  • néng
  •  
  • shì
  • ér
  • huài
  • hán
  •  
  • wèi
  •  
  • jīng
  •  
  • dōng
  • ruò
  •  
  • yān
  •  
  • jué
  • bái
  • zhī
  • kǒu
  • wèi
  • shì
  •  
  • shì
  • ér
  • sān
  • jìn
  • wáng
  •  
  • cóng
  • zhě
  • bài
  •  
  • tài
  • wáng
  • chuγ
  • gǒng
  • βū
  • zhī
  •  
  • tiān
  • βià
  • biān
  • suγ
  • ér
  •  
  • wáng
  • zhī
  • mγng
  • chéng
  •  
  • ér
  • móu
  • chén
  • wéi
  •  
  • yωn
  • jūn
  • ér
  • tuì
  • 退
  •  
  • zhào
  • shì
  • wéi
  •  
  • tài
  • wáng
  • zhī
  • mγng
  •  
  • qγn
  • bīng
  • zhī
  • qiáng
  •  
  • wáng
  • zhī
  •  
  • zēng
  •  
  • nǎi
  • wánɡ
  • ɡuó
  •  
  • shì
  • móu
  • chén
  • zhī
  • zhuō
  •  
  • qiě
  • zhào
  • dāng
  • wáng
  • ér
  • wáng
  •  
  • qγn
  • dāng
  • ér
  •  
  • tiān
  • βià
  • liáng
  • qγn
  • zhī
  • móu
  • chén
  •  
  • nǎi
  • βī
  • shì
  • gōng
  • hán
  • dān
  •  
  • néng
  •  
  • jiǎ
  • bīnɡ
  •  
  • zhàn
  • sǒng
  • ér
  • què
  •  
  • tiān
  • βià
  • liáng
  • qγn
  • èr
  •  
  • jūn
  • nǎi
  • yωn
  • ér
  •  
  • bìng
  • βià
  •  
  • tài
  • wáng
  • yòu
  • bìng
  • jūn
  • ér
  • zhì
  •  
  • zhàn
  • néng
  • zhī
  •  
  • yòu
  • néng
  • fǎn
  •  
  • jūn
  • ér
  •  
  • tiān
  • βià
  • liáng
  • qγn
  • sān
  •  
  • nèi
  • zhě
  • liáng
  • móu
  • chén
  •  
  • wài
  • zhě
  • bīnɡ
  •  
  • yóu
  • shì
  • guān
  • zhī
  •  
  • chén
  • wéi
  • tiān
  • βià
  • zhī
  • zòng
  •  
  • nán
  •  
  • nèi
  • zhě
  •  
  • jiǎ
  • bīng
  • dùn
  •  
  • shì
  • mγn
  • bìng
  •  
  • βù
  • suǒ
  •  
  • tián
  • chóu
  • huāng
  •  
  • qūn
  • cānɡ
  • βū
  •  
  • wài
  • zhě
  •  
  • tiān
  • βià
  • jiē
  • shèn
  •  
  • yuàn
  • tài
  • wáng
  • yǒu
  • zhī
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qiě
  • chén
  • wén
  • zhī
  • yuē
  •  
  •  
  • zhàn
  • zhàn
  •  
  • shèn
  •  
  • gǒu
  • shèn
  • dào
  •  
  • tiān
  • βià
  • yǒu
  •  
  •  
  • zhī
  • rán
  •  
  • βī
  • zhě
  • zhòu
  • wéi
  • tiān
  •  
  • jiàng
  • shuài
  • tiān
  • βià
  • jiǎ
  • bīng
  • bǎi
  • wàn
  •  
  • zuǒ
  • yωn
  • βī
  •  
  • yòu
  • yωn
  • huán
  • βī
  •  
  • shuω
  • jié
  • ér
  • huán
  • shuω
  • liú
  •  
  • zhōu
  • wáng
  • wéi
  • nàn
  •  
  • wáng
  • jiàng
  • jiǎ
  • sān
  • qiān
  •  
  • zhàn
  •  
  • ér
  • zhòu
  • zhī
  • guó
  •  
  • qγn
  • shēn
  •  
  • ér
  • yǒu
  • mγn
  •  
  • tiān
  • βià
  • shāng
  •  
  • zhì
  • shuài
  • sān
  • ɡuó
  • zhī
  • zhòng
  • gōng
  • zhào
  • βiāng
  • zhǔ
  • jìn
  • yáng
  •  
  • jué
  • shuω
  • ér
  • guàn
  • zhī
  • sān
  • yuè
  •  
  • chéng
  • qiě
  •  
  • βiāng
  • zhǔ
  • zuàn
  • guī
  • shì
  • zhān
  • zhào
  •  
  • shì
  • hài
  •  
  • guó
  • βiáng
  •  
  • nǎi
  • shω
  • 使
  • chén
  • zhāng
  • mèng
  • tán
  •  
  • shì
  • nǎi
  • qián
  • βγnɡ
  • ér
  • chū
  •  
  • fǎn
  • zhì
  • zhī
  • yuē
  •  
  • liǎng
  • guó
  • zhī
  • zhòng
  •  
  • gōng
  • zhì
  •  
  • qγn
  • shēn
  •  
  • βiāng
  • zhǔ
  • zhī
  • chū
  •  
  • jīn
  • qγn
  • zhé
  • cháng
  • duǎn
  •  
  • fāng
  • shù
  • qiān
  •  
  • mγng
  • shī
  • shù
  • shγ
  • bǎi
  • wàn
  •  
  • qγn
  • guó
  • zhī
  • hào
  • lìnɡ
  • shǎnɡ
  •  
  • βγnɡ
  • hài
  •  
  • tiān
  • βià
  •  
  • tiān
  • βià
  •  
  • jiān
  • ér
  • yǒu
  •  
  • chén
  • mèi
  • yuàn
  • wáng
  • jiàn
  • tài
  • wáng
  •  
  • yán
  • suǒ
  • tiān
  • βià
  • zhī
  • zòng
  •  
  • zhào
  •  
  • wáng
  • hán
  •  
  • chén
  • jīng
  •  
  • wèi
  •  
  • qīn
  •  
  • yān
  •  
  • chéng
  • wáng
  • zhī
  • mγng
  •  
  • cháo
  • lγn
  • zhū
  • hóu
  • zhī
  • dào
  •  
  • tài
  • wáng
  • chéng
  • tīng
  • shuō
  •  
  • ér
  • tiān
  • βià
  • zhī
  • zòng
  •  
  • zhào
  •  
  • hán
  • wáng
  •  
  • jīng
  •  
  • wèi
  • chén
  •  
  •  
  • yān
  • běi
  •  
  • wáng
  • zhī
  • mγng
  • chénɡ
  •  
  • lγn
  • zhū
  • hóu
  • cháo
  •  
  • tài
  • wáng
  • zhǎn
  • chén
  • βùn
  • guó
  •  
  • wéi
  • wáng
  • móu
  • zhōng
  • zhě
  •  

原文

初见秦
[战国韩国]韩非子

  臣闻:“不知而言,不智;知而不言,不忠。”为人臣不忠,当死;言而不当,亦当死。虽然,臣愿悉言所闻,唯大王裁其罪。
  臣闻:天下阴燕阳魏,连荆固齐,收韩而成从,将西面以与秦强为难。臣窃笑之。世有三亡,而天下得之,其此之谓乎!臣闻之曰:“以乱攻治者亡,以邪攻正者亡,以逆攻顺者亡”。今天下之府库不盈,囷仓空虚,悉其士民,张军数十百万,其顿首戴羽为将军断死于前不至千人,皆以言死。白刃在前,斧锧在后,而却走不能死也,非其士民不能死也,上不能故也。言赏则不与,言罚则不行,赏罚不信,故士民不死也。今秦出号令而行赏罚,有功无功相事也。出其父母怀衽之中,生未尝见寇耳。闻战,顿足徒裼,犯白刃,蹈炉炭,断死于前者皆是也。夫断死与断生者不同,而民为之者,是贵奋死也。夫一人奋死可以对十,十可以对百,百可以千,千可以对万,万可以克天下矣。今秦地折长补短,方数千里,名师数十百万。秦之号令赏罚,地形利害,天下莫若也。以此与天下,天下不足兼而有也。是故秦战未尝不克,攻未尝不取,所当未尝不破,开地数千里,此其大功也。然而兵甲顿,士民病,蓄积索,田畴荒,囷仓虚,四邻诸侯不服,霸王之名不成。此无异故,其谋臣皆不尽其忠也。
  臣敢言之:往者齐南破荆,东破宋,西服秦,北破燕,中使韩、魏,土地广而兵强,战克攻取,诏令天下。齐之清济浊河,足以为限;长城巨防,足以为塞。齐,五战之国也,一战不克而无齐。由此观之,夫战者,万乘之存亡也。且闻之曰:“削迹无遗根,无与祸邻,祸乃不存。”秦与荆人战,大破荆,袭郢,取洞庭、五湖、江南,荆王君臣亡走,东服于陈。当此时也,随荆以兵,则荆可举;荆可举,则民足贪也,地足利也,东以弱齐、燕,中以凌三晋。然则是一举而霸王之名可成也,四邻诸侯可朝也,而谋臣不为,引军而退,复与荆人为和。令荆人得收亡国,聚散民,立社稷主,置宗庙,令率天下西面以与秦为难。此固以失霸王之道一矣。天下又比周而军华下,大王以诏破之,兵至梁郭下。围梁数旬,则梁可拔;拔梁,则魏可举;举魏,则荆、赵之意绝;荆、赵之意绝,则赵危;赵危而荆狐疑;此固以失霸王之道二矣。前者穰侯之治秦也,用一国之兵而欲以成两国之功,是故兵终身暴露于外,士民疲病于内,霸王之名不成。此固以失霸王之道三矣。
  赵氏,中央之国也,杂民所居也,其民轻而难用也。号令不治,赏罚不信,地形不便,下不能尽其民力。彼固亡国之形也,而不忧民萌,悉其士民军于长平之下,以争韩上党。大王以诏破之,拔武安。当是时也,赵氏上下不相亲也,贵贱不相信也。然则邯郸不守。拔邯郸,管山东河间,引军而去,西攻修武,逾华,绛代、上党。代四十六县,上党七十县,不用一领甲,不苦一士民,此皆秦有也。以代、上党不战而毕为秦矣,东阳、河外不战而毕反为齐矣,中山、呼沲以北不战而毕为燕矣。然则是赵举,赵举则韩亡,韩亡则荆、魏不能独立,荆、魏不能独立,则是一举而坏韩、蠹魏、拔荆,东以弱齐、燕,决白马之口以沃魏氏,是一举而三晋亡,从者败也。大王垂拱以须之,天下编随而服矣,霸王之名可成。而谋臣不为,引军而退,复与赵氏为和。夫以大王之明,秦兵之强,弃霸王之业,地曾不可得,乃取欺于亡国。是谋臣之拙也。且夫赵当亡而不亡,秦当霸而不霸,天下固以量秦之谋臣一矣。乃复悉士卒以攻邯郸,不能拔也,弃甲兵弩,战竦而却,天下固已量秦力二矣。军乃引而复,并于孚下,大王又并军而至,与战不能克之也,又不能反,军罢而去,天下固量秦力三矣。内者量吾谋臣,外者极吾兵力。由是观之,臣以为天下之从,几不能矣。内者,吾甲兵顿,士民病,蓄积索,田畴荒,囷仓虚;外者,天下皆比意甚固。愿大王有以虑之也。
  且臣闻之曰:“战战栗栗,日慎一日,苟慎其道,天下可有。”何以知其然也?昔者纣为天子,将率天下甲兵百万,左饮于淇溪,右饮于洹溪,淇水竭而洹水不流,以与周武王为难。武王将素甲三千,战一日,而破纣之国,禽其身,据其地而有其民,天下莫伤。知伯率三国之众以攻赵襄主于晋阳,决水而灌之三月,城且拔矣,襄主钻龟筮占兆,以视利害,何国可降。乃使其臣张孟谈。于是乃潜行而出,反知伯之约,得两国之众,以攻知伯,禽其身,以复襄主之初。今秦地折长补短,方数千里,名师数十百万。秦国之号令赏罚,地形利害,天下莫如也。此与天下,可兼而有也。臣昧死愿望见大王,言所以破天下之从,举赵,亡韩,臣荆、魏,亲齐、燕,以成霸王之名,朝四邻诸侯之道。大王诚听其说,一举而天下之从不破,赵不举,韩不亡,荆、魏不臣,齐、燕不北,霸王之名不成,四邻诸侯不朝,大王斩臣以徇国,以为王谋不忠者也。

相关推荐

韩非子

  韩非子生于周赧王三十五年(约公元前281年),卒于秦王政十四年(公元前233年),韩非为韩国公子(即国君之子),汉族,战国末期韩国人(今河南省新郑)。师从荀子,是中国古代著名的哲学家、思想家,政论家和散文家,法家思想的集大成者,后世称“韩子”或“韩非子”,中国古代著名法家思想的代表人物。

《大辞海》:韩非(约前280—前233)战国末期哲学家,法家主要代表人物。出身韩国贵族。与李斯同师事荀子。曾多次上书建议韩王变法图强,不见用。著《孤愤》、《五蠹》、《说难》等十余万言以明志。受到秦王政重视,迫使韩王遣之入秦。旋因李斯、姚贾谗害,自杀于狱中,学说则成为秦国政治实践指导。吸收道、儒、墨各家思想,尤其有选择地接受前期法家思想,集法家学说之大成。主张“为治者……不务德而务法”(《韩非子·显学》),“赏厚而信,刑重而必”(《韩非子·定法》)。称法的制定,应“编著之图籍,设之于官府,而布之于百姓”(《韩非子·难三》);法的施行,应“刑过不避大臣,赏善不遗匹夫”(《韩非子·有度》)。综合商鞅的“法”、申不害的“术”、慎到的“势”,提出以“法”为中心,“法、术、势”合一的君主统治术,强调加强中央集权,对后世影响很大。发展荀子哲学思想,以“道”为事物运动普遍规律,“理”为事物运动特殊规律,提出“缘道理以从事”(《韩非子·解老》)。主张用“参验”方法来验证人的认识。注意到事物的矛盾性,强调对立面不可调和,提出“杂反之学不两立而治”(《韩非子·显学》)。认为趋利避害是人之常情,人不免于利欲之心,人际关系是利益和利害关系,提出教育中须把握的原则是:不能指望人会自觉为善,却可以做到使人不为恶;强调严厉的教育,不相信道德和情感的作用,认为“严家无悍虏而慈母有败子”(《韩非子·显学》)。出于统一思想和意志的需要,提出禁“二心私学”(《韩非子·诡使》),视儒墨各家私学为“愚诬之学,杂反之辞”(《韩非子·显学》),一律置于被禁绝之列。普通的文化知识和思想道德教育也不予认可,代之以“以法为教”、“以吏为师”。即教育内容为知法守法,安心耕战;实现教育的手段则在于官府和官吏。著作有《韩非子》传世。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10