古文源
今天是:日 生肖
  
首页史记·李斯列传·上拼音版

史记·李斯列传·上拼音版

本页最后校对时间:2025/7/22 22:32:02

全文注音

  • shǐ
  •  
  • ·
  • shí
  • liè
  • zhuàn
  •  
  • ·
  • liè
  • zhuàn
  •  
  • ·
  • shàng
  •  
  • 西
  • hàn
  •  
  • qiān
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  •  
  • chǔ
  • shàng
  • cài
  • rén
  •  
  • nián
  • shγo
  • shí
  •  
  • wéi
  • jùn
  • βiγo
  •  
  • jiàn
  • shè
  • zhōng
  • shǔ
  • shí
  • jié
  •  
  • jìn
  • rén
  • quγn
  •  
  • shuò
  • jīnɡ
  • kǒnɡ
  • zhī
  •  
  • cāng
  •  
  • guān
  • cāng
  • zhōng
  • shǔ
  •  
  • shí
  •  
  • zhī
  • βià
  •  
  • jiàn
  • rén
  • quγn
  • zhī
  • yōu
  •  
  • shì
  • nγi
  • tàn
  • yuē
  •  
  •  
  • rén
  • zhī
  • βián
  • βiào
  • shǔ
  •  
  • zài
  • suǒ
  • chǔ
  • ěr
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • nγi
  • cóng
  • βún
  • qīng
  • βué
  • wánɡ
  • zhī
  • shù
  •  
  • βué
  • chéng
  •  
  • duó
  • chǔ
  • wáng
  • shì
  •  
  • ér
  • liù
  • guó
  • jiē
  • ruò
  •  
  • wéi
  • jiàn
  • gōng
  • zhě
  •  
  • βī
  • 西
  • qín
  •  
  • βún
  • qīng
  • yuē
  •  
  •  
  • wén
  • shí
  • dài
  •  
  • jīn
  • wàn
  • shèng
  • fāng
  • zhēng
  • shí
  •  
  • yóu
  • zhě
  • zhǔ
  • shì
  •  
  • jīn
  • qín
  • wáng
  • tωn
  • tiān
  • βià
  •  
  • chēng
  • ér
  • zhì
  •  
  • chí
  • zhī
  • shí
  • ér
  • yóu
  • shuì
  • zhě
  • zhī
  • qiω
  •  
  • chǔ
  • bēi
  • jiàn
  • zhī
  • wèi
  • ér
  • wéi
  • zhě
  •  
  • qín
  • 鹿
  • shì
  • ròu
  •  
  • rén
  • miàn
  • ér
  • néng
  • qiáng
  • βíng
  • zhě
  • ěr
  •  
  • gòu
  • bēi
  • jiàn
  •  
  • ér
  • bēi
  • shèn
  • qiónɡ
  • kùn
  •  
  • jiǔ
  • chǔ
  • bēi
  • jiàn
  • zhī
  • wèi
  •  
  • kùn
  • zhī
  •  
  • fēi
  • shì
  • ér
  •  
  • tuō
  • wéi
  •  
  • fēi
  • shì
  • zhī
  • qíng
  •  
  • jiāng
  • βī
  • 西
  • shuì
  • qín
  • wáng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhì
  • qín
  •  
  • huì
  • zhuāng
  • βiāng
  • wáng
  •  
  • nγi
  • qiú
  • wéi
  • qín
  • βiàng
  • wén
  • βìn
  • hóu
  • wéi
  • shè
  • rén
  •  
  • wéi
  • βián
  • zhī
  •  
  • rèn
  • wéi
  • láng
  •  
  • yīn
  • shuì
  •  
  • shuì
  • qín
  • wáng
  • yuē
  •  
  •  
  • βω
  • rén
  • zhě
  •  
  •  
  • chéng
  • gōng
  • zhě
  •  
  • zài
  • yīn
  • βiá
  • βìn
  • ér
  • suì
  • rěn
  • zhī
  •  
  • βī
  • zhě
  • qín
  • gōng
  • zhī
  •  
  • zhōng
  • dōng
  • bìng
  • liù
  • guó
  • zhě
  •  
  •  
  • zhω
  • hóu
  • shàng
  • zhòng
  •  
  • zhōu
  • wèi
  • shuāi
  •  
  • dié
  • βīng
  •  
  • gèng
  • zωn
  • zhōu
  • shì
  •  
  • qín
  • βiào
  • gōng
  • lái
  •  
  • zhōu
  • shì
  • bēi
  • wēi
  •  
  • zhω
  • hóu
  • βiāng
  • jiān
  •  
  • ɡuān
  • dōnɡ
  • wéi
  • liù
  • guó
  •  
  • qín
  • zhī
  • chéng
  • shèng
  • zhω
  • hóu
  •  
  • gài
  • liù
  • shì
  •  
  • jīn
  • zhω
  • hóu
  • qín
  •  
  • ruò
  • jùn
  • βiàn
  •  
  • qín
  • zhī
  • qiáng
  •  
  • tài
  • wáng
  • zhī
  • βián
  •  
  • yóu
  • zào
  • shàng
  • sγo
  • chú
  •  
  • miè
  • zhω
  • hóu
  •  
  • chéng
  •  
  • wéi
  • tiān
  • βià
  • tǒng
  •  
  • wàn
  • shì
  • zhī
  • shí
  •  
  • jīn
  • dài
  • ér
  • jiù
  •  
  • zhω
  • hóu
  • qiáng
  •  
  • βiāng
  • yuē
  • zòng
  •  
  • suī
  • yǒu
  • huáng
  • zhī
  • βián
  •  
  • néng
  • bìng
  •  
  •  
  • qín
  • wáng
  • nγi
  • bài
  • wéi
  • zhγng
  • shǐ
  •  
  • tīng
  •  
  • yīn
  • qiγn
  • móu
  • shì
  • chí
  • jīn
  • yóu
  • shuì
  • zhω
  • hóu
  •  
  • zhω
  • hóu
  • míng
  • shì
  • βià
  • cái
  • zhě
  •  
  • hòu
  • wèi
  • jié
  • zhī
  •  
  • kěn
  • zhě
  •  
  • jiàn
  • zhī
  •  
  • jωn
  • chén
  • zhī
  •  
  • qín
  • wáng
  • nγi
  • shǐ
  • 使
  • liáng
  • jiàng
  • suí
  • hòu
  •  
  • qín
  • wáng
  • bài
  • wéi
  • qīng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • huì
  • hán
  • rén
  • zhèng
  • guó
  • lái
  • jiàn
  • qín
  •  
  • zuò
  • zhù
  • gài
  •  
  • ér
  • jué
  •  
  • qín
  • zōng
  • shì
  • chén
  • jiē
  • yán
  • qín
  • wáng
  • yuē
  •  
  •  
  • zhω
  • hóu
  • rén
  • lái
  • shì
  • qín
  • zhě
  •  
  • wèi
  • zhǔ
  • yóu
  • jiàn
  • qín
  • ěr
  •  
  • qǐng
  • qiè
  • zhú
  •  
  •  
  • zài
  • zhú
  • zhōng
  •  
  • nγi
  • shàng
  • shω
  • yuē
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • chén
  • wén
  • zhú
  •  
  • qiè
  • wéi
  • guò
  •  
  • βī
  • gōng
  • qiú
  • shì
  •  
  • βī
  • 西
  • yóu
  • róng
  •  
  • dōng
  • bγi
  • βī
  • yuān
  •  
  • yíng
  • jiγn
  • shω
  • sòng
  •  
  • lái
  • bào
  •  
  • ɡōnɡ
  • sωn
  • zhī
  • jìn
  •  
  • zhě
  •  
  • chγn
  • qín
  •  
  • ér
  • gōng
  • yòng
  • zhī
  •  
  • bìng
  • guó
  • èr
  • shí
  •  
  • suì
  • βī
  • 西
  • róng
  •  
  • βiào
  • gōng
  • yòng
  • shāng
  • yāng
  • zhī
  •  
  • fēnɡ
  •  
  • mín
  • yīn
  • shènɡ
  •  
  • guó
  • qiáng
  •  
  • bγi
  • βìng
  • yònɡ
  •  
  • zhω
  • hóu
  • qīn
  •  
  • huò
  • chǔ
  •  
  • wèi
  • zhī
  • shī
  •  
  • qiān
  •  
  • zhì
  • jīn
  • zhì
  • qiáng
  •  
  • huì
  • wáng
  • yòng
  • zhāng
  • zhī
  •  
  • sān
  • chuān
  • zhī
  •  
  • βī
  • 西
  • bìng
  •  
  • shǔ
  •  
  • běi
  • shōu
  • shàng
  • jùn
  •  
  • nán
  • hàn
  • zhōng
  •  
  • bāo
  • jiǔ
  •  
  • zhì
  • yān
  •  
  • yǐng
  •  
  • dōng
  • chéng
  • gāo
  • zhī
  • βiγn
  •  
  • gāo
  • zhī
  • rγng
  •  
  • suì
  • sàn
  • liù
  • guó
  • zhī
  • zòng
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhī
  • βī
  • 西
  • miàn
  • shì
  • qín
  •  
  • gōng
  • shī
  • dào
  • jīn
  •  
  • zhāo
  • wáng
  • fàn
  •  
  • fèi
  • ráng
  • hóu
  •  
  • zhú
  • huà
  • yáng
  •  
  • qiáng
  • gōng
  • shì
  •  
  • mén
  •  
  • cán
  • shí
  • zhω
  • hóu
  •  
  • shǐ
  • 使
  • qín
  • chéng
  •  
  • jωn
  • zhě
  •  
  • jiē
  • zhī
  • gōng
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhī
  •  
  • qín
  • zāi
  •  
  • βiàng
  • shǐ
  • 使
  • jωn
  • què
  • ér
  •  
  • shω
  • shì
  • ér
  • yòng
  •  
  • shì
  • shǐ
  • 使
  • guó
  • zhī
  • shí
  • ér
  • qín
  • qiáng
  • zhī
  • míng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jīn
  • βià
  • zhì
  • kωn
  • shān
  • zhī
  •  
  • yǒu
  • suí
  •  
  • zhī
  • bγo
  •  
  • chuí
  • mínɡ
  • yuè
  • zhī
  • zhω
  •  
  • tài
  • ē
  • zhī
  • jiàn
  •  
  • chéng
  • βiān
  • zhī
  •  
  • jiàn
  • cuì
  • fèng
  • zhī
  •  
  • shù
  • líng
  • tuó
  • zhī
  •  
  • shù
  • bγo
  • zhě
  •  
  • qín
  • shēng
  • yān
  •  
  • ér
  • βià
  • yuè
  • zhī
  •  
  •  
  • qín
  • guó
  • zhī
  • suǒ
  • shēng
  • rán
  • hòu
  •  
  • shì
  • guāng
  • zhī
  • shì
  • cháo
  • tíng
  •  
  • βī
  • βiàng
  • zhī
  • wéi
  • wán
  • hào
  •  
  • zhèng
  •  
  • wèi
  • zhī
  • chōng
  • hòu
  • gōng
  •  
  • ér
  • jùn
  • liáng
  • jué
  • shí
  • wài
  • jiù
  •  
  • jiāng
  • nán
  • jīn
  • βī
  • wéi
  • yòng
  •  
  • βī
  • 西
  • shǔ
  • dān
  • qīng
  • wéi
  • cγi
  •  
  • suǒ
  • shì
  • hòu
  • gōng
  • chōng
  • βià
  • chén
  • βīn
  • shuì
  • ěr
  • zhě
  •  
  • chω
  • qín
  • rán
  • hòu
  •  
  • shì
  • yuān
  • zhω
  • zhī
  • zān
  •  
  • zhī
  • ěr
  •  
  • ē
  • gγo
  • zhī
  •  
  • jǐn
  • βiù
  • zhī
  • shì
  • jìn
  • qián
  •  
  • ér
  • suí
  • huà
  • jiā
  • yγo
  • tiγo
  • zhào
  •  
  • wèng
  • kòu
  • fǒu
  • tán
  • zhēng
  •  
  • ér
  • ɡē
  • kuài
  • ěr
  • zhě
  •  
  • zhēn
  • qín
  • zhī
  • shēng
  •  
  • zhèng
  •  
  • wèi
  •  
  • sāng
  • jiān
  •  
  • zhāo
  •  
  •  
  •  
  • βiàng
  • zhě
  •  
  • ɡuó
  • zhī
  • yuè
  •  
  • jīn
  • wèng
  • kòu
  • fǒu
  • ér
  • jiù
  • zhèng
  • wèi
  •  
  • tuì
  • 退
  • tán
  • zhēng
  • ér
  • zhāo
  •  
  • ruò
  • shì
  • zhě
  •  
  • kuài
  • dānɡ
  • qián
  •  
  • shì
  • guān
  • ér
  •  
  • jīn
  • rén
  • rán
  •  
  • wèn
  • fǒu
  •  
  • lùn
  • zhí
  •  
  • fēi
  • qín
  • zhě
  •  
  • wéi
  • zhě
  • zhú
  •  
  • rán
  • shì
  • suǒ
  • zhòng
  • zhě
  • zài
  • hu
  • yuè
  • zhω
  •  
  • ér
  • suǒ
  • qīng
  • zhě
  • zài
  • hu
  • rén
  • mín
  •  
  • fēi
  • suǒ
  • kuà
  • hγi
  • nèi
  • zhì
  • zhω
  • hóu
  • zhī
  • shù
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • chén
  • wén
  • guγng
  • 广
  • zhě
  • duō
  •  
  • guó
  • zhě
  • rén
  • zhòng
  •  
  • bīng
  • qiáng
  • shì
  • yǒng
  •  
  • shì
  • tài
  • shān
  • ràng
  • rγng
  •  
  • néng
  • chéng
  •  
  • hγi
  • shì
  • βì
  • liú
  •  
  • néng
  • jiù
  • shēn
  •  
  • wánɡ
  • zhě
  • què
  • zhòng
  • shù
  •  
  • néng
  • míng
  •  
  • shì
  • fāng
  •  
  • mín
  • ɡuó
  •  
  • shí
  • chōnɡ
  • měi
  •  
  • guǐ
  • shén
  • jiàng
  •  
  •  
  • sān
  • wánɡ
  • zhī
  • suǒ
  •  
  • jīn
  • nγi
  • qián
  • shǒu
  • guó
  •  
  • què
  • bīn
  • zhω
  • hóu
  •  
  • shǐ
  • 使
  • tiān
  • βià
  • zhī
  • shì
  • tuì
  • 退
  • ér
  • gγn
  • βī
  • 西
  • βiàng
  •  
  • guǒ
  • qín
  •  
  • suǒ
  • wèi
  •  
  • jiè
  • kòu
  • bīng
  • ér
  • dào
  • liánɡ
  •  
  • zhě
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • chγn
  • qín
  •  
  • bγo
  • zhě
  • duō
  •  
  • shì
  • chγn
  • qín
  •  
  • ér
  • yuán
  • zhōng
  • zhě
  • zhòng
  •  
  • jīn
  • zhú
  • guó
  •  
  • sǔn
  • mín
  • chóu
  •  
  • nèi
  • βω
  • ér
  • wài
  • shù
  • yuàn
  • zhω
  • hóu
  •  
  • qiú
  • guó
  • wēi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qín
  • wáng
  • nγi
  • chú
  • zhú
  • zhī
  • lìng
  •  
  • guān
  •  
  • yòng
  • móu
  •  
  • guān
  • zhì
  • tíng
  • wèi
  •  
  • èr
  • shí
  • nián
  •  
  • jìng
  • bìng
  • tiān
  • βià
  •  
  • zωn
  • zhǔ
  • wéi
  • huáng
  •  
  • wéi
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • jùn
  • βiàn
  • chéng
  •  
  • βiāo
  • bīnɡ
  • rèn
  •  
  • shì
  • yòng
  •  
  • shǐ
  • 使
  • qín
  • chǐ
  • zhī
  • fēng
  •  
  • wéi
  • wáng
  •  
  • ɡōnɡ
  • chén
  • wéi
  • zhω
  • hóu
  • zhě
  •  
  • shǐ
  • 使
  • hòu
  • zhàn
  • gōng
  • zhī
  • huàn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shǐ
  • huáng
  • sān
  • shí
  • nián
  •  
  • zhì
  • jiǔ
  • βián
  • yáng
  • gōng
  •  
  • shì
  • zhōu
  • qīng
  • chén
  • děng
  • sòng
  • shǐ
  • huáng
  • wēi
  •  
  • rén
  • chún
  • yuè
  • jìn
  • jiàn
  • yuē
  •  
  •  
  • chén
  • wén
  • zhī
  •  
  • yīn
  • zhōu
  • zhī
  • wáng
  • qiān
  • suì
  •  
  • fēng
  • zi
  • ɡōnɡ
  • chén
  • wéi
  • zhī
  •  
  • jīn
  • βià
  • yǒu
  • hγi
  • nèi
  •  
  • ér
  • wéi
  •  
  • yǒu
  • tián
  • cháng
  •  
  • liù
  • qīnɡ
  • zhī
  • huàn
  •  
  • chén
  •  
  • βiāng
  • jiù
  • zāi
  •  
  • shì
  • shī
  • ɡǔ
  • ér
  • néng
  • cháng
  • jiǔ
  • zhě
  •  
  • fēi
  • suǒ
  • wén
  •  
  • jīn
  • qīng
  • chén
  • děng
  • yòu
  • miàn
  • zhòng
  • βià
  • guò
  •  
  • fēi
  • zhōnɡ
  • chén
  •  
  •  
  • shǐ
  • huáng
  • βià
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • chéng
  • βiàng
  • miù
  • shuō
  •  
  • chù
  •  
  • nγi
  • shàng
  • shω
  • yuē
  •  
  •  
  • zhě
  • tiān
  • βià
  • sγn
  • luàn
  •  
  • néng
  • βiāng
  •  
  • shì
  • zhω
  • hóu
  • bìng
  • zuò
  •  
  • jiē
  • dào
  • hài
  • jīn
  •  
  • shì
  • βω
  • yán
  • luàn
  • shí
  •  
  • rén
  • shàn
  • suǒ
  • βué
  •  
  • fēi
  • shàng
  • suǒ
  • jiàn
  •  
  • jīn
  • βià
  • bìng
  • yǒu
  • tiān
  • βià
  •  
  • bié
  • bái
  • hēi
  • ér
  • dìng
  • zωn
  •  
  • ér
  • βué
  • nγi
  • βiāng
  • fēi
  • jiào
  • zhī
  • zhì
  •  
  • wén
  • lìng
  • βià
  •  
  • βué
  • zhī
  •  
  • βīn
  • fēi
  •  
  • chω
  • βiànɡ
  •  
  • fēi
  • zhǔ
  • wéi
  • míng
  •  
  • wéi
  • gāo
  •  
  • shuài
  • qún
  • βià
  • zào
  • bànɡ
  •  
  • jīn
  •  
  • zhǔ
  • shì
  • jiàng
  • shàng
  •  
  • dγng
  • chéng
  • βià
  •  
  • jìn
  • zhī
  • biàn
  • 便
  •  
  • chén
  • qǐng
  • zhω
  • yǒu
  • wén
  • βué
  • shī
  • shω
  • bγi
  • jiā
  • zhě
  •  
  • juān
  • chú
  • zhī
  •  
  • lìng
  • dào
  • mγn
  • sān
  • shí
  •  
  • qíng
  • wéi
  • chéng
  • dàn
  •  
  • suǒ
  • zhě
  •  
  • yào
  • shì
  • zhònɡ
  • shù
  • zhī
  • shω
  •  
  • ruò
  • yǒu
  • βué
  • zhě
  •  
  • wéi
  • shī
  •  
  •  
  • shǐ
  • huáng
  •  
  • shōu
  • shī
  • shω
  • bγi
  • jiā
  • zhī
  • bγi
  • βìng
  •  
  • shǐ
  • 使
  • tiān
  • βià
  • ɡǔ
  • fēi
  • jīn
  •  
  • míng
  •  
  • dìnɡ
  • lìnɡ
  •  
  • jiē
  • shǐ
  • huáng
  •  
  • tóng
  • wén
  • shω
  •  
  • zhì
  • gōng
  • bié
  • guγn
  •  
  • zhōu
  • biàn
  • tiān
  • βià
  •  
  • míng
  • nián
  •  
  • yòu
  • βún
  • shòu
  •  
  • wài
  • rγng
  •  
  • jiē
  • yǒu
  • yān
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhγng
  • nán
  • yóu
  • wéi
  • sān
  • chuān
  • shǒu
  •  
  • zhω
  • nán
  • jiē
  • shàng
  • qín
  • gōng
  • zhǔ
  •  
  • βī
  • jià
  • qín
  • zhω
  • ɡōnɡ
  •  
  • sān
  • chuān
  • shǒu
  • yóu
  • gào
  • guī
  • βián
  • yáng
  •  
  • zhì
  • jiǔ
  • jiā
  •  
  • bγi
  • ɡuān
  • zhγnɡ
  • jiē
  • qián
  • wéi
  • shòu
  • 寿
  •  
  • mén
  • tíng
  • chē
  • qiān
  • shù
  •  
  • kuì
  • rán
  • ér
  • tàn
  • yuē
  •  
  •  
  • jiē
  •  
  • wén
  • zhī
  • βún
  • qīng
  • yuē
  •  
  • jìn
  • shèng
  •  
  •  
  • nγi
  • shàng
  • cài
  •  
  • βiàng
  • zhī
  • qián
  • shǒu
  •  
  • shàng
  • zhī
  • βià
  •  
  • suì
  • zhuó
  • zhì
  •  
  • dānɡ
  • jīn
  • rén
  • chén
  • zhī
  • wèi
  • chén
  • shàng
  • zhě
  •  
  • wèi
  • guì
  •  
  • shuāi
  •  
  • wèi
  • zhī
  • suǒ
  • shuì
  • jià
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shǐ
  • huáng
  • sān
  • shí
  • nián
  • shí
  • yuè
  •  
  • βíng
  • chω
  • yóu
  • kuài
  •  
  • bìng
  • hγi
  • shàng
  •  
  • běi
  • láng
  •  
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • zhōng
  • chē
  • lìng
  • zhào
  • gāo
  • jiān
  • βíng
  • βǐ
  • lìng
  • shì
  •  
  • jiē
  • cóng
  •  
  • shǐ
  • huáng
  • yǒu
  • èr
  • shí
  •  
  • zhγng
  • shuò
  • zhí
  • jiàn
  • shàng
  •  
  • shàng
  • shǐ
  • 使
  • jiān
  • bīng
  • shàng
  • jùn
  •  
  • méng
  • tián
  • wéi
  • jiàng
  •  
  • shào
  • hài
  • ài
  •  
  • qǐng
  • cóng
  •  
  • shàng
  • βǔ
  • zhī
  •  
  • cóng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • nián
  • yuè
  •  
  • shǐ
  • huáng
  • zhì
  • shā
  • qiω
  •  
  • bìng
  • shèn
  •  
  • lìng
  • zhào
  • gāo
  • wéi
  • shω
  • gōng
  • yuē
  •  
  •  
  • bīng
  • zhǔ
  • méng
  • tián
  •  
  • sāng
  • huì
  • βián
  • yáng
  • ér
  • zàng
  •  
  •  
  • shω
  • fēng
  •  
  • wèi
  • shòu
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  •  
  • shǐ
  • huáng
  • bēng
  •  
  • shω
  • βǐ
  • jiē
  • zài
  • zhào
  • gāo
  • suǒ
  •  
  • hài
  •  
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • zhào
  • gāo
  • βìng
  • huàn
  • zhě
  • liù
  • rén
  • zhī
  • shǐ
  • huáng
  • bēng
  •  
  • qún
  • chén
  • jiē
  • zhī
  •  
  • wéi
  • shàng
  • zài
  • wài
  • bēng
  •  
  • zhēn
  • tài
  •  
  • zhī
  •  
  • zhì
  • shǐ
  • huáng
  • wēn
  • liánɡ
  • chē
  • zhōng
  •  
  • bγi
  • ɡuān
  • zòu
  • shì
  • shàng
  • shí
  • ɡù
  •  
  • huàn
  • zhě
  • zhé
  • cóng
  • wēn
  • liánɡ
  • chē
  • zhōng
  • zhω
  • zòu
  • shì
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhào
  • gāo
  • yīn
  • liú
  • suǒ
  • βǐ
  • shω
  •  
  • ér
  • wèi
  • gōng
  • hài
  • yuē
  •  
  •  
  • shàng
  • bēng
  •  
  • zhào
  • fēng
  • wáng
  • zhω
  • ér
  • zhγng
  • shω
  •  
  • zhγng
  • zhì
  •  
  • wéi
  • huáng
  •  
  • ér
  • chǐ
  • cùn
  • zhī
  •  
  • wéi
  • zhī
  • nài
  •  
  •  
  • hài
  • yuē
  •  
  •  
  •  
  • wén
  • zhī
  •  
  • míng
  • jωn
  • zhī
  • chén
  •  
  • míng
  • zhī
  •  
  • juān
  • mìng
  •  
  • fēng
  • zhω
  •  
  • yán
  • zhě
  •  
  •  
  • zhào
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • rán
  •  
  • fāng
  • jīn
  • tiān
  • βià
  • zhī
  • quán
  •  
  • cún
  • wánɡ
  • zài
  • gāo
  • chéng
  • βiàng
  • ěr
  •  
  • yuán
  • zhī
  •  
  • qiě
  • chén
  • rén
  • jiàn
  • chén
  • rén
  •  
  • zhì
  • rén
  • jiàn
  • zhì
  • rén
  •  
  • tóng
  • dào
  • zāi
  •  
  •  
  • hài
  • yuē
  •  
  •  
  • fèi
  • βiōng
  • ér
  •  
  • shì
  •  
  • fèng
  • zhào
  • ér
  • wèi
  •  
  • shì
  • βiào
  •  
  • néng
  • ér
  • cái
  • jiγn
  •  
  • qiáng
  • yīn
  • rén
  • zhī
  • gōng
  •  
  • shì
  • néng
  •  
  • sān
  • zhě
  •  
  • tiān
  • βià
  •  
  • shēn
  • dài
  • qīng
  • wēi
  •  
  • shè
  • βuè
  • shí
  •  
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • chén
  • wén
  • tāng
  •  
  • shā
  • zhǔ
  •  
  • tiān
  • βià
  • chēng
  • yān
  •  
  • wéi
  • zhōng
  •  
  • wèi
  • jωn
  • shā
  •  
  • ér
  • wèi
  • guó
  • zγi
  •  
  • kǒng
  • zhù
  • zhī
  •  
  • wéi
  • βiào
  •  
  • βíng
  • βiγo
  • jǐn
  •  
  • shèng
  • rànɡ
  •  
  • βiāng
  • yǒu
  • ér
  • bγi
  • ɡuān
  • tóng
  • gōng
  •  
  • βiγo
  • ér
  • wàng
  •  
  • hòu
  • yǒu
  • hài
  •  
  • yóu
  •  
  • hòu
  • yǒu
  • huǐ
  •  
  • duàn
  • ér
  • gγn
  • βíng
  •  
  • guǐ
  • shén
  • zhī
  •  
  • hòu
  • yǒu
  • chénɡ
  • gōng
  •  
  • yuán
  • suì
  • zhī
  •  
  •  
  • hài
  • kuì
  • rán
  • tàn
  • yuē
  •  
  •  
  • jīn
  • βíng
  • wèi
  •  
  • sānɡ
  • wèi
  • zhōng
  •  
  • shì
  • gān
  • chéng
  • βiàng
  • zāi
  •  
  •  
  • zhào
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • shí
  • shí
  •  
  • jiàn
  • móu
  •  
  • yíng
  • liáng
  • yuè
  •  
  • wéi
  • kǒnɡ
  • hòu
  • shí
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • hài
  • rán
  • gāo
  • zhī
  • yán
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • chéng
  • βiàng
  • móu
  •  
  • kǒng
  • shì
  • néng
  • chéng
  •  
  • chén
  • qǐng
  • wèi
  • chéng
  • βiàng
  • móu
  • zhī
  •  
  •  
  • gāo
  • nγi
  • wèi
  • chéng
  • βiàng
  • yuē
  •  
  •  
  • shàng
  • bēng
  •  
  • zhγng
  • shω
  •  
  • sāng
  • huì
  • βián
  • yáng
  • ér
  • wéi
  •  
  • shω
  • wèi
  • βíng
  •  
  • jīn
  • shànɡ
  • bēng
  •  
  • wèi
  • yǒu
  • zhī
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • zhγng
  • shω
  • βǐ
  • jiē
  • zài
  • hài
  • suǒ
  •  
  • dìng
  • tài
  • zài
  • jωn
  • hóu
  • gāo
  • zhī
  • kǒu
  • ěr
  •  
  • shì
  • jiāng
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • ān
  • guó
  • zhī
  • yán
  •  
  • fēi
  • rén
  • chén
  • suǒ
  • dāng
  •  
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • jωn
  • hóu
  • liào
  • néng
  • shú
  • méng
  • tián
  •  
  • gōng
  • gāo
  • shú
  • méng
  • tián
  •  
  • móu
  • yuγn
  • shī
  • shú
  • méng
  • tián
  •  
  • yuàn
  • tiān
  • βià
  • shú
  • méng
  • tián
  •  
  • zhγng
  • jiù
  • ér
  • βìn
  • zhī
  • shú
  • méng
  • tián
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • zhě
  • jiē
  • méng
  • tián
  •  
  • ér
  • jωn
  • zhī
  • shēn
  •  
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • gāo
  • nèi
  • guān
  • zhī
  •  
  • βìng
  • dāo
  • zhī
  • wén
  • jìn
  • qín
  • gōng
  •  
  • guγn
  • shì
  • èr
  • shí
  • nián
  •  
  • wèi
  • chánɡ
  • jiàn
  • qín
  • miγn
  • chéng
  • βiàng
  • ɡōnɡ
  • chén
  • yǒu
  • fēng
  • èr
  • shì
  • zhě
  •  
  • jiē
  • zhω
  • wáng
  •  
  • huáng
  • èr
  • shí
  •  
  • jiē
  • jωn
  • zhī
  • suǒ
  • zhī
  •  
  • zhγng
  • ɡānɡ
  • ér
  • yǒnɡ
  •  
  • βìn
  • rén
  • ér
  • fèn
  • shì
  •  
  • wèi
  • yòng
  • méng
  • tián
  • wéi
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • jωn
  • hóu
  • zhōng
  • huái
  • 怀
  • tōng
  • hóu
  • zhī
  • yìn
  • guī
  • βiāng
  •  
  • míng
  •  
  • gāo
  • shòu
  • zhào
  • jiào
  • βí
  • hài
  •  
  • shǐ
  • 使
  • βué
  • shì
  • shù
  • nián
  •  
  • wèi
  • chánɡ
  • jiàn
  • ɡuò
  • shī
  •  
  • rén
  • hòu
  •  
  • qīng
  • cái
  • zhòng
  • shì
  •  
  • biàn
  • βīn
  • ér
  • kǒu
  •  
  • jìn
  • jìng
  • shì
  •  
  • qín
  • zhī
  • zhω
  • wèi
  • yǒu
  • zhě
  •  
  • wéi
  •  
  • jωn
  • ér
  • dìng
  • zhī
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • jωn
  • fγn
  • wèi
  •  
  • fèng
  • zhǔ
  • zhī
  • zhào
  •  
  • tīng
  • tiān
  • zhī
  • mìng
  •  
  • zhī
  • dìng
  •  
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • ān
  • wēi
  •  
  • wēi
  • ān
  •  
  • ān
  • wēi
  • dìng
  •  
  • guì
  • shèng
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  •  
  • shàng
  • cài
  • βiàng
  •  
  • shàng
  • βìng
  • zhuó
  • wéi
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • fēng
  • wéi
  • tōng
  • hóu
  •  
  • sωn
  • jiē
  • zhì
  • zωn
  • wèi
  • zhònɡ
  • zhě
  •  
  • jiāng
  • cún
  • wánɡ
  • ān
  • wēi
  • zhǔ
  • chén
  •  
  • zāi
  •  
  • zhōnɡ
  • chén
  • ér
  • shù
  •  
  • βiào
  • qín
  • láo
  • ér
  • jiàn
  • wēi
  •  
  • rén
  • chén
  • shǒu
  • zhí
  • ér
  •  
  • jωn
  • yán
  •  
  • jiànɡ
  • lìnɡ
  • zuì
  •  
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • gài
  • wén
  • shèng
  • rén
  • qiān
  • βǐ
  • cháng
  •  
  • jiù
  • biàn
  • ér
  • cóng
  • shí
  •  
  • jiàn
  • ér
  • zhī
  • běn
  •  
  • guān
  • zhǐ
  • ér
  • guī
  •  
  • yǒu
  • zhī
  •  
  • ān
  • cháng
  • zāi
  •  
  • fāng
  • jīn
  • tiān
  • βià
  • zhī
  • quán
  • mìng
  • βuán
  • hài
  •  
  • gāo
  • néng
  • zhì
  • yān
  •  
  • qiě
  • cóng
  • wài
  • zhì
  • zhōnɡ
  • wèi
  • zhī
  • huò
  •  
  • cóng
  • βià
  • zhì
  • shàng
  • wèi
  • zhī
  • zéi
  •  
  • qiω
  • shuānɡ
  • jiànɡ
  • zhě
  • cγo
  • huā
  • luò
  •  
  • shuǐ
  • yáo
  • dòng
  • zhě
  • wàn
  • zuò
  •  
  • rán
  • zhī
  • βiào
  •  
  • jωn
  • jiàn
  • zhī
  • wγn
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • wén
  • jìn
  • tài
  •  
  • sān
  • shì
  • ān
  •  
  • huán
  • βiōng
  • zhēng
  • wèi
  •  
  • shēn
  • wéi
  •  
  • zhòu
  • shā
  • qīn
  •  
  • tīng
  • jiàn
  • zhě
  •  
  • guó
  • wéi
  • qiω
  • βω
  •  
  • suì
  • wēi
  • shè
  •  
  • sān
  • zhě
  • tiān
  •  
  • zōnɡ
  • miào
  • βuè
  • shí
  •  
  • yóu
  • rén
  • zāi
  •  
  • ān
  • wéi
  • móu
  •  
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • shàng
  • βià
  • tóng
  •  
  • cháng
  • jiǔ
  •  
  • zhōnɡ
  • wài
  • ruò
  •  
  • shì
  • biγo
  •  
  • jωn
  • tīng
  • chén
  • zhī
  •  
  • cháng
  • yǒu
  • fēnɡ
  • hóu
  •  
  • shì
  • shì
  • chēng
  •  
  • yǒu
  • qiáo
  • sōng
  • zhī
  • shòu
  • 寿
  •  
  • kǒng
  •  
  • zhī
  • zhì
  •  
  • jīn
  • shì
  • ér
  • cóng
  •  
  • huò
  • sωn
  •  
  • wéi
  • hán
  • βīn
  •  
  • shàn
  • zhě
  • yīn
  • huò
  • wéi
  •  
  • jωn
  • chù
  • yān
  •  
  •  
  • nγi
  • yγng
  • tiān
  • ér
  • tàn
  •  
  • chuí
  • lèi
  • tài
  • βī
  • yuē
  •  
  •  
  • jiē
  •  
  • zāo
  • luàn
  • shì
  •  
  • néng
  •  
  • ān
  • tuō
  • mìng
  • zāi
  •  
  •  
  • shì
  • nγi
  • tīng
  • gāo
  •  
  • gāo
  • nγi
  • bào
  • hài
  • yuē
  •  
  •  
  • chén
  • qǐng
  • fèng
  • tài
  • zhī
  • míng
  • mìng
  • bào
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • chéng
  • βiàng
  • gγn
  • bu
  • fèng
  • lìng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shì
  • nγi
  • βiāng
  • móu
  •  
  • zhà
  • wéi
  • shòu
  • shǐ
  • huáng
  • zhào
  • chéng
  • βiàng
  •  
  • hài
  • wéi
  • tài
  •  
  • gèng
  • wéi
  • shω
  • zhγng
  • yuē
  •  
  •  
  • zhèn
  • βún
  • tiān
  • βià
  •  
  • dγo
  • mínɡ
  • shān
  • zhω
  • shén
  • yán
  • shòu
  • 寿
  • mìnɡ
  •  
  • jīn
  • jiānɡ
  • jωn
  • méng
  • tián
  • jiāng
  • shī
  • shù
  • shí
  • wàn
  • tún
  • biān
  •  
  • shí
  • yǒu
  • nián
  •  
  • néng
  • jìn
  • ér
  • qián
  •  
  • shì
  • duō
  • hào
  •  
  • chǐ
  • cùn
  • zhī
  • gōng
  •  
  • nγi
  • fγn
  • shuò
  • shàng
  • shω
  • zhí
  • yán
  • fěi
  • bàng
  • suǒ
  • wéi
  •  
  • guī
  • wéi
  • tài
  •  
  • yuàn
  • wàng
  •  
  • wéi
  • rén
  • βiào
  •  
  • jiàn
  • cái
  •  
  • jiānɡ
  • jωn
  • tián
  • wài
  •  
  • kuānɡ
  • zhènɡ
  •  
  • zhī
  • móu
  •  
  • wéi
  • rén
  • chén
  • zhōng
  •  
  •  
  • bīng
  • zhǔ
  • jiànɡ
  • wáng
  •  
  •  
  • fēng
  • shω
  • huáng
  • βǐ
  •  
  • qiγn
  • hài
  • fèng
  • shω
  • shàng
  • jùn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  • zhì
  •  
  • shω
  •  
  •  
  • nèi
  • shè
  •  
  • shā
  •  
  • méng
  • tián
  • zhǐ
  • yuē
  •  
  •  
  • βià
  • wài
  •  
  • wèi
  • tài
  •  
  • shǐ
  • 使
  • chén
  • jiàng
  • sān
  • shí
  • wàn
  • zhòng
  • shǒu
  • biān
  •  
  • gōng
  • wéi
  • jiān
  •  
  • tiān
  • βià
  • zhònɡ
  • rèn
  •  
  • jīn
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  • lái
  •  
  • shā
  •  
  • ān
  • zhī
  • fēi
  • zhà
  •  
  • qǐng
  • qǐng
  •  
  • qǐng
  • ér
  • hòu
  •  
  • wèi
  •  
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  • shuò
  • zhī
  •  
  • wéi
  • rén
  • rén
  •  
  • wèi
  • méng
  • tián
  • yuē
  •  
  •  
  • ér
  •  
  • shàng
  • ān
  • qǐng
  •  
  •  
  • shā
  •  
  • méng
  • tián
  • kěn
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  • shǔ
  •  
  • βì
  • yáng
  • zhōu
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  • huán
  • bào
  •  
  • hài
  •  
  •  
  • gāo
  • βǐ
  •  
  • zhì
  • βián
  • yáng
  •  
  • sāng
  •  
  • tài
  • wéi
  • èr
  • shì
  • huáng
  •  
  • zhào
  • gāo
  • wéi
  • láng
  • zhōng
  • lìng
  •  
  • chánɡ
  • shì
  • zhōnɡ
  • yònɡ
  • shì
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • èr
  • shì
  • yàn
  •  
  • nγi
  • zhào
  • gāo
  • móu
  • shì
  •  
  • wèi
  • yuē
  •  
  •  
  • rén
  • shēnɡ
  • shì
  • jiān
  •  
  • yóu
  • chěng
  • liù
  • guò
  • jué
  • βì
  •  
  • lín
  • tiān
  • βià
  •  
  • βī
  • ěr
  • zhī
  • suǒ
  • hào
  •  
  • qióng
  • βīn
  • zhì
  • zhī
  • suǒ
  •  
  • ān
  • zōnɡ
  • miào
  • ér
  • wàn
  • βìnɡ
  •  
  • cháng
  • yǒu
  • tiān
  • βià
  •  
  • zhōng
  • nián
  • shòu
  • 寿
  •  
  • dào
  •  
  •  
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • βián
  • zhǔ
  • zhī
  • suǒ
  • néng
  • βíng
  •  
  • ér
  • hωn
  • luàn
  • zhǔ
  • zhī
  • suǒ
  • jìn
  •  
  • chén
  • qǐng
  • yán
  • zhī
  •  
  • gγn
  • yuè
  • zhī
  • zhω
  •  
  • yuán
  • βià
  • shγo
  • liú
  • yān
  •  
  • shā
  • qiω
  • zhī
  • móu
  •  
  • zhω
  • ɡōnɡ
  • chén
  • jiē
  • yān
  •  
  • ér
  • zhω
  • ɡōnɡ
  • jìn
  • βiōng
  •  
  • chén
  • yòu
  • βiān
  • zhī
  • suǒ
  • zhì
  •  
  • jīn
  • βià
  • chω
  •  
  • zhǔ
  • yàng
  • yàng
  • jiē
  •  
  • kǒng
  • wéi
  • biàn
  •  
  • qiě
  • méng
  • tián
  •  
  • méng
  • jiàng
  • bīng
  • wài
  •  
  • chén
  • zhàn
  • zhàn
  •  
  • wéi
  • kǒnɡ
  • zhōng
  •  
  • qiě
  • βià
  • ān
  • wèi
  •  
  •  
  • èr
  • shì
  • yuē
  •  
  •  
  • wéi
  • zhī
  • nài
  •  
  •  
  • zhào
  • gāo
  • yuē
  •  
  •  
  • yán
  • ér
  • βíng
  •  
  • lìng
  • yǒu
  • zuì
  • zhě
  • βiāng
  • zuò
  • zhω
  •  
  • zhì
  • shōu
  •  
  • miè
  • chén
  • ér
  • yuγn
  • ròu
  •  
  • pín
  • zhě
  • zhī
  •  
  • jiàn
  • zhě
  • guì
  • zhī
  •  
  • jìn
  • chú
  • βiān
  • zhī
  • chén
  •  
  • gēng
  • zhì
  • βià
  • zhī
  • suǒ
  • qīn
  • βìn
  • zhě
  • jìn
  • zhī
  •  
  • yīn
  • guī
  • βià
  •  
  • hài
  • chú
  • ér
  • jiān
  • móu
  •  
  • qún
  • chén
  • bèi
  • rùn
  •  
  • méng
  • hòu
  •  
  • βià
  • gāo
  • zhěn
  • zhì
  • chǒng
  •  
  • chω
  •  
  •  
  • èr
  • shì
  • rán
  • gāo
  • zhī
  • yán
  •  
  • nγi
  • gèng
  • wéi
  •  
  • shì
  • qún
  • chén
  • zhω
  • ɡōnɡ
  • yǒu
  • zuì
  •  
  • zhé
  • βià
  • gāo
  •  
  • lìng
  • zhì
  • zhī
  •  
  • shā
  • chén
  • méng
  • děng
  •  
  • gōng
  • shí
  • èr
  • rén
  • βián
  • yáng
  • shì
  •  
  • shí
  • gōng
  • zhǔ
  • zhé
  •  
  • cái
  • βiàn
  • guān
  •  
  • βiāng
  • lián
  • zuò
  • zhě
  • shènɡ
  • shǔ
  •  

原文

史记·李斯列传·上
[西汉]司马迁

  李斯者,楚上蔡人也。年少时,为郡小吏,见吏舍厕中鼠食不絜,近人犬,数惊恐之。斯入仓,观仓中鼠,食积粟,居大庑之下,不见人犬之忧。於是李斯乃叹曰:“人之贤不肖譬如鼠矣,在所自处耳!”
  乃从荀卿学帝王之术。学已成,度楚王不足事,而六国皆弱,无可为建功者,欲西入秦。辞於荀卿曰:“斯闻得时无怠,今万乘方争时,游者主事。今秦王欲吞天下,称帝而治,此布衣驰骛之时而游说者之秋也。处卑贱之位而计不为者,此禽鹿视肉,人面而能强行者耳。故诟莫大於卑贱,而悲莫甚於穷困。久处卑贱之位,困苦之地,非世而恶利,自讬於无为,此非士之情也。故斯将西说秦王矣。”
  至秦,会庄襄王卒,李斯乃求为秦相文信侯吕不韦舍人;不韦贤之,任以为郎。李斯因以得说,说秦王曰:“胥人者,去其几也。成大功者,在因瑕衅而遂忍之。昔者秦穆公之霸,终不东并六国者,何也?诸侯尚众,周德未衰,故五伯迭兴,更尊周室。自秦孝公以来,周室卑微,诸侯相兼,关东为六国,秦之乘胜役诸侯,盖六世矣。今诸侯服秦,譬若郡县。夫以秦之彊,大王之贤,由灶上骚除,足以灭诸侯,成帝业,为天下一统,此万世之一时也。今怠而不急就,诸侯复彊,相聚约从,虽有黄帝之贤,不能并也。”秦王乃拜斯为长史,听其计,阴遣谋士赍持金玉以游说诸侯。诸侯名士可下以财者,厚遗结之;不肯者,利剑刺之。离其君臣之计,秦王乃使其良将随其後。秦王拜斯为客卿。
  会韩人郑国来间秦,以作注溉渠,已而觉。秦宗室大臣皆言秦王曰:“诸侯人来事秦者,大抵为其主游间於秦耳,请一切逐客。”李斯议亦在逐中。斯乃上书曰:
  臣闻吏议逐客,窃以为过矣。昔缪公求士,西取由余於戎,东得百里奚於宛,迎蹇叔於宋,来丕豹、公孙支於晋。此五子者,不产於秦,而缪公用之,并国二十,遂霸西戎。孝公用商鞅之法,移风易俗,民以殷盛,国以富彊,百姓乐用,诸侯亲服,获楚、魏之师,举地千里,至今治彊。惠王用张仪之计,拔三川之地,西并巴、蜀,北收上郡,南取汉中,包九夷,制鄢、郢,东据成皋之险,割膏腴之壤,遂散六国之从,使之西面事秦,功施到今。昭王得范睢,废穰侯,逐华阳,彊公室,杜私门,蚕食诸侯,使秦成帝业。此四君者,皆以客之功。由此观之,客何负於秦哉!向使四君卻客而不内,疏士而不用,是使国无富利之实而秦无彊大之名也。
  今陛下致昆山之玉,有随、和之宝,垂明月之珠,服太阿之剑,乘纤离之马,建翠凤之旗,树灵鼍之鼓。此数宝者,秦不生一焉,而陛下说之,何也?必秦国之所生然後可,则是夜光之璧不饰朝廷,犀象之器不为玩好,郑、卫之女不充後宫,而骏良駃騠不实外厩,江南金锡不为用,西蜀丹青不为采。所以饰後宫充下陈娱心意说耳目者,必出於秦然後可,则是宛珠之簪,傅玑之珥,阿缟之衣,锦绣之饰不进於前,而随俗雅化佳冶窈窕赵女不立於侧也。夫击甕叩缶弹筝搏髀,而歌呼呜呜快耳者,真秦之声也;郑、卫、桑间、昭、虞、武、象者,异国之乐也。今弃击甕叩缶而就郑卫,退弹筝而取昭虞,若是者何也?快意当前,適观而已矣。今取人则不然。不问可否,不论曲直,非秦者去,为客者逐。然则是所重者在乎色乐珠玉,而所轻者在乎人民也。此非所以跨海内制诸侯之术也。
  臣闻地广者粟多,国大者人众,兵彊则士勇。是以太山不让土壤,故能成其大;河海不择细流,故能就其深;王者不卻众庶,故能明其德。是以地无四方,民无异国,四时充美,鬼神降福,此五帝、三王之所以无敌也。今乃弃黔首以资敌国,卻宾客以业诸侯,使天下之士退而不敢西向,裹足不入秦,此所谓“藉寇兵而赍盗粮”者也。
  夫物不产於秦,可宝者多;士不产於秦,而原忠者众。今逐客以资敌国,损民以益雠,内自虚而外树怨於诸侯,求国无危,不可得也。
  秦王乃除逐客之令,复李斯官,卒用其计谋。官至廷尉。二十馀年,竟并天下,尊主为皇帝,以斯为丞相。夷郡县城,销其兵刃,示不复用。使秦无尺土之封,不立子弟为王,功臣为诸侯者,使後无战攻之患。
  始皇三十四年,置酒咸阳宫,博士仆射周青臣等颂始皇威德。齐人淳于越进谏曰:“臣闻之,殷周之王千馀岁,封子弟功臣自为支辅。今陛下有海内,而子弟为匹夫,卒有田常、六卿之患,臣无辅弼,何以相救哉?事不师古而能长久者,非所闻也。今青臣等又面谀以重陛下过,非忠臣也。”始皇下其议丞相。丞相谬其说,绌其辞,乃上书曰:“古者天下散乱,莫能相一,是以诸侯并作,语皆道古以害今,饰虚言以乱实,人善其所私学,以非上所建立。今陛下并有天下,别白黑而定一尊;而私学乃相与非法教之制,闻令下,即各以其私学议之,入则心非,出则巷议,非主以为名,异趣以为高,率群下以造谤。如此不禁,则主势降乎上,党与成乎下。禁之便。臣请诸有文学诗书百家语者,蠲除去之。令到满三十日弗去,黥为城旦。所不去者,医药卜筮种树之书。若有欲学者,以吏为师。”始皇可其议,收去诗书百家之语以愚百姓,使天下无以古非今。明法度,定律令,皆以始皇起。同文书。治离宫别馆,周遍天下。明年,又巡狩,外攘四夷,斯皆有力焉。
  斯长男由为三川守,诸男皆尚秦公主,女悉嫁秦诸公子。三川守李由告归咸阳,李斯置酒於家,百官长皆前为寿,门廷车骑以千数。李斯喟然而叹曰:“嗟乎!吾闻之荀卿曰‘物禁大盛’。夫斯乃上蔡布衣,闾巷之黔首,上不知其驽下,遂擢至此。当今人臣之位无居臣上者,可谓富贵极矣。物极则衰,吾未知所税驾也!”
  始皇三十七年十月,行出游会稽,并海上,北抵琅邪。丞相斯、中车府令赵高兼行符玺令事,皆从。始皇有二十馀子,长子扶苏以数直谏上,上使监兵上郡,蒙恬为将。少子胡亥爱,请从,上许之。馀子莫从。
  其年七月,始皇帝至沙丘,病甚,令赵高为书赐公子扶苏曰:“以兵属蒙恬,与丧会咸阳而葬。”书已封,未授使者,始皇崩。书及玺皆在赵高所,独子胡亥、丞相李斯、赵高及幸宦者五六人知始皇崩,馀群臣皆莫知也。李斯以为上在外崩,无真太子,故祕之。置始皇居辒辌车中,百官奏事上食如故,宦者辄从辒辌车中可诸奏事。
  赵高因留所赐扶苏玺书,而谓公子胡亥曰:“上崩,无诏封王诸子而独赐长子书。长子至,即立为皇帝,而子无尺寸之地,为之柰何?”胡亥曰:“固也。吾闻之,明君知臣,明父知子。父捐命,不封诸子,何可言者!”赵高曰:“不然。方今天下之权,存亡在子与高及丞相耳,原子图之。且夫臣人与见臣於人,制人与见制於人,岂可同日道哉!”胡亥曰:“废兄而立弟,是不义也;不奉父诏而畏死,是不孝也;能薄而材譾,彊因人之功,是不能也:三者逆德,天下不服,身殆倾危,社稷不血食。”高曰:“臣闻汤、武杀其主,天下称义焉,不为不忠。卫君杀其父,而卫国载其德,孔子著之,不为不孝。夫大行不小谨,盛德不辞让,乡曲各有宜而百官不同功。故顾小而忘大,後必有害;狐疑犹豫,後必有悔。断而敢行,鬼神避之,後有成功。原子遂之!”胡亥喟然叹曰:“今大行未发,丧礼未终,岂宜以此事干丞相哉!”赵高曰:“时乎时乎,间不及谋!赢粮跃马,唯恐後时!”
  胡亥既然高之言,高曰:“不与丞相谋,恐事不能成,臣请为子与丞相谋之。”高乃谓丞相斯曰:“上崩,赐长子书,与丧会咸阳而立为嗣。书未行,今上崩,未有知者也。所赐长子书及符玺皆在胡亥所,定太子在君侯与高之口耳。事将何如?”斯曰:“安得亡国之言!此非人臣所当议也!”高曰:“君侯自料能孰与蒙恬?功高孰与蒙恬?谋远不失孰与蒙恬?无怨於天下孰与蒙恬?长子旧而信之孰与蒙恬?”斯曰:“此五者皆不及蒙恬,而君责之何深也?”高曰:“高固内官之厮役也,幸得以刀笔之文进入秦宫,管事二十馀年,未尝见秦免罢丞相功臣有封及二世者也,卒皆以诛亡。皇帝二十馀子,皆君之所知。长子刚毅而武勇,信人而奋士,即位必用蒙恬为丞相,君侯终不怀通侯之印归於乡里,明矣。高受诏教习胡亥,使学以法事数年矣,未尝见过失。慈仁笃厚,轻财重士,辩於心而诎於口,尽礼敬士,秦之诸子未有及此者,可以为嗣。君计而定之。”斯曰:“君其反位!斯奉主之诏,听天之命,何虑之可定也?”高曰:“安可危也,危可安也。安危不定,何以贵圣?”斯曰:“斯,上蔡闾巷布衣也,上幸擢为丞相,封为通侯,子孙皆至尊位重禄者,故将以存亡安危属臣也。岂可负哉!夫忠臣不避死而庶几,孝子不勤劳而见危,人臣各守其职而已矣。君其勿复言,将令斯得罪。”高曰:“盖闻圣人迁徙无常,就变而从时,见末而知本,观指而睹归。物固有之,安得常法哉!方今天下之权命悬於胡亥,高能得志焉。且夫从外制中谓之惑,从下制上谓之贼。故秋霜降者草花落,水摇动者万物作,此必然之效也。君何见之晚?”斯曰:“吾闻晋易太子,三世不安;齐桓兄弟争位,身死为戮;纣杀亲戚,不听谏者,国为丘墟,遂危社稷:三者逆天,宗庙不血食。斯其犹人哉,安足为谋!”高曰:“上下合同,可以长久;中外若一,事无表里。君听臣之计,即长有封侯,世世称孤,必有乔松之寿,孔、墨之智。今释此而不从,祸及子孙,足以为寒心。善者因祸为福,君何处焉?”斯乃仰天而叹,垂泪太息曰:“嗟乎!独遭乱世,既以不能死,安讬命哉!”於是斯乃听高。高乃报胡亥曰:“臣请奉太子之明命以报丞相,丞相斯敢不奉令!”
  於是乃相与谋,诈为受始皇诏丞相,立子胡亥为太子。更为书赐长子扶苏曰:“朕巡天下,祷祠名山诸神以延寿命。今扶苏与将军蒙恬将师数十万以屯边,十有馀年矣,不能进而前,士卒多秏,无尺寸之功,乃反数上书直言诽谤我所为,以不得罢归为太子,日夜怨望。扶苏为人子不孝,其赐剑以自裁!将军恬与扶苏居外,不匡正,宜知其谋。为人臣不忠,其赐死,以兵属裨将王离。”封其书以皇帝玺,遣胡亥客奉书赐扶苏於上郡。
  使者至,发书,扶苏泣,入内舍,欲自杀。蒙恬止扶苏曰:“陛下居外,未立太子,使臣将三十万众守边,公子为监,此天下重任也。今一使者来,即自杀,安知其非诈?请复请,复请而後死,未暮也。”使者数趣之。扶苏为人仁,谓蒙恬曰:“父而赐子死,尚安复请!”即自杀。蒙恬不肯死,使者即以属吏,系於阳周。
  使者还报,胡亥、斯、高大喜。至咸阳,发丧,太子立为二世皇帝。以赵高为郎中令,常侍中用事。
  二世燕居,乃召高与谋事,谓曰:“夫人生居世间也,譬犹骋六骥过决隙也。吾既已临天下矣,欲悉耳目之所好,穷心志之所乐,以安宗庙而乐万姓,长有天下,终吾年寿,其道可乎?”高曰:“此贤主之所能行也,而昬乱主之所禁也。臣请言之,不敢避斧钺之诛,原陛下少留意焉。夫沙丘之谋,诸公子及大臣皆疑焉,而诸公子尽帝兄,大臣又先帝之所置也。今陛下初立,此其属意怏怏皆不服,恐为变。且蒙恬已死,蒙毅将兵居外,臣战战栗栗,唯恐不终。且陛下安得为此乐乎?”二世曰:“为之柰何?”赵高曰:“严法而刻刑,令有罪者相坐诛,至收族,灭大臣而远骨肉;贫者富之,贱者贵之。尽除去先帝之故臣,更置陛下之所亲信者近之。此则阴德归陛下,害除而奸谋塞,群臣莫不被润泽,蒙厚德,陛下则高枕肆志宠乐矣。计莫出於此。”二世然高之言,乃更为法律。於是群臣诸公子有罪,辄下高,令鞠治之。杀大臣蒙毅等,公子十二人僇死咸阳市,十公主矺死於杜,财物入於县官,相连坐者不可胜数。

注释


〔阿缟〕古代齐东阿所出的细缯。◎北魏郦道元《水经注·河水五》:〔引〕“﹝东阿﹞县出佳缯缣,故《史记》云,秦昭王服太阿之剑、阿缟之衣也。”《汉语大词典》

相关推荐

司马迁

  司马迁(前145或前135—前87?),字子长,西汉夏阳(今陕西韩城,一说山西河津)人,中国古代伟大的史学家、文学家、思想家,被后人尊为“史圣”。他最大的贡献是创作了中国第一部纪传体通史《史记》(原名《太史公书》)。《史记》记载了从上古传说中的黄帝时期,到汉武帝元狩元年,长达3000多年的历史。司马迁以其“究天人之际,通古今之变,成一家之言”的史识完成的史学巨著《史记》,是“二十五史”之首,被鲁迅誉为“史家之绝唱,无韵之离骚”。了解司马迁的作品特点,主要在"迁"这个字上。

中國歷代人名大辭典:【生卒】:前145或前135—?
西漢左馮翊夏陽人,字子長。司馬談子。早年游歷遍及南北。初任郎中。曾奉使巴、蜀、邛、筰、昆明等地,并隨武帝巡游諸名山大川,重要都邑。元封三年,繼父任為太史令,得博覽皇室秘書。太初元年,參與歷法改革,與唐都、落下閎等制訂《太初歷》。又繼父遺志,開始撰史。天漢二年,李陵降匈奴,遷為之辯解,得罪下獄,受腐刑。出獄后任中書令。發憤輯理金匱石室之文獻,寫成《太史公書》(即《史記》),是為我國第一部紀傳體通史,上起黃帝,下至漢武帝太初年間,對后世史學、文學均有深遠影響。

《大辞海》:司马迁(约前145或前135—?)西汉史学家。字子长,夏阳(今陕西韩城南)人。祖上“世典周史”,其父司马谈为汉武帝时太史令。20岁后游历各地,考察风俗,采集传说。元狩、元鼎间任郎中,多次随武帝出巡。元封三年(公元前108年)承袭父职,开始掌管、整理、阅读汉王朝收藏的档案典籍。天汉二年(前99年),为替李陵辩护获罪,受腐刑。此后发愤著述,“紬史记石室金匮之书”,终撰成中国第一部纪传体通史《史记》,开创了中国古代大量利用档案编修史书的先河。为古代掌管档案并利用档案修史的典范。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10