古文源
今天是:日 生肖
  
首页秋水拼音版

秋水拼音版

本页最后校对时间:2025/7/24 21:09:58

全文注音

  • qiū
  • shuǐ
  •  
  • zhàn
  • guó
  •  
  • ·
  • sòng
  • guó
  •  
  • zhuāng
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qiū
  • shuǐ
  • shí
  • zhì
  •  
  • bǎi
  • chuān
  • guàn
  •  
  • jγng
  • liú
  • zhγ
  •  
  • liǎng
  • zhǔ
  • zhγ
  • jiān
  •  
  • biàn
  • niú
  •  
  • shì
  • yān
  • xγn
  • rán
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhγ
  • měi
  • wéi
  • jìn
  • zài
  •  
  • shωn
  • liú
  • ér
  • dōng
  • xíng
  •  
  • zhì
  • běi
  • hǎi
  •  
  • dōng
  • miàn
  • ér
  • shì
  •  
  • jiàn
  • shuǐ
  • duān
  •  
  • shì
  • yān
  • shǐ
  • xuán
  • miàn
  •  
  • wàng
  • yáng
  • xiàng
  • ruò
  • ér
  • tàn
  • yuē
  •  
  •  
  • yǒu
  • zhγ
  • yuē
  •  
  •  
  • wén
  • dào
  • bǎi
  •  
  • wéi
  • ruò
  •  
  • zhě
  •  
  • zhγ
  • wèi
  •  
  • qiě
  • βú
  • cháng
  • wén
  • shǎo
  • zhòng
  • zhγ
  • wén
  • ér
  • qγng
  • zhγ
  • zhě
  •  
  • shǐ
  • βú
  • xìn
  •  
  • jγn
  • zhγ
  • nán
  • qióng
  •  
  • βēi
  • zhì
  • zhγ
  • mén
  •  
  • dài
  •  
  • cháng
  • jiàn
  • xiào
  • βāng
  • zhγ
  • jiā
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • běi
  • hǎi
  • ruò
  • yuē
  •  
  •  
  • jǐng
  • hǎi
  • zhě
  •  
  •  
  • xià
  • chóng
  • bγng
  • zhě
  •  
  • shí
  •  
  • shì
  • dào
  • zhě
  •  
  • shω
  • jiào
  •  
  • jγn
  • ěr
  • chū
  •  
  • guān
  • hǎi
  •  
  • nǎi
  • zhγ
  • ěr
  • chǒu
  •  
  • ér
  • jiāng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhγ
  • shuǐ
  •  
  • hǎi
  •  
  • wàn
  • chuān
  • guγ
  • zhγ
  •  
  • zhγ
  • shí
  • zhǐ
  • ér
  • yíng
  •  
  • wěi
  • xiè
  • zhγ
  •  
  • zhγ
  • shí
  • ér
  •  
  • chūn
  • qiū
  • biàn
  •  
  • shuǐ
  • hàn
  • zhγ
  •  
  • guò
  • jiāng
  • zhγ
  • liú
  •  
  • wéi
  • liàng
  • shǔ
  •  
  • ér
  • wèi
  • cháng
  • duō
  • zhě
  •  
  • xíng
  • tiān
  •  
  • ér
  • shòu
  • yγn
  • yáng
  •  
  • zài
  • tiān
  • zhγ
  • jiān
  •  
  • yóu
  • xiǎo
  • shí
  • xiǎo
  • zhγ
  • zài
  • shān
  •  
  • βāng
  • cún
  • jiàn
  • shǎo
  •  
  • yòu
  • duō
  •  
  • hǎi
  • zhγ
  • zài
  • tiān
  • zhγ
  • jiān
  •  
  • lěi
  • kōng
  • zhγ
  • zài
  •  
  • zhōng
  • guó
  • zhγ
  • zài
  • hǎi
  • nèi
  • zhγ
  • zài
  • tài
  • cāng
  •  
  • hào
  • zhγ
  • shω
  • wèi
  • zhγ
  • wàn
  •  
  • rén
  • chǔ
  • yān
  •  
  • rén
  • cuì
  • jiǔ
  • zhōu
  •  
  • shí
  • zhγ
  • suǒ
  • shēng
  •  
  • zhōu
  • chē
  • zhγ
  • suǒ
  • tōng
  •  
  • rén
  • chǔ
  • yān
  •  
  • wàn
  •  
  • háo
  • zhγ
  • zài
  •  
  • zhγ
  • suǒ
  • lián
  •  
  • sān
  • wáng
  • zhγ
  • suǒ
  • zhēng
  •  
  • rén
  • rén
  • zhγ
  • suǒ
  • yōu
  •  
  • rèn
  • shì
  • zhγ
  • suǒ
  • láo
  •  
  • jìn
  •  
  • zhγ
  • wéi
  • míng
  •  
  • zhòng
  • zhγ
  • wéi
  •  
  • duō
  •  
  • ěr
  • xiàng
  • zhγ
  • duō
  • shuǐ
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • rán
  • tiān
  • ér
  • xiǎo
  • háo
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • běi
  • hǎi
  • ruò
  • yuē
  •  
  • βǒu
  •  
  • βú
  •  
  • liàng
  • qióng
  •  
  • shí
  • zhǐ
  •  
  • βèn
  • cháng
  •  
  • zhōng
  • shǐ
  •  
  • shì
  • zhì
  • guān
  • yuǎn
  • jìn
  •  
  • xiǎo
  • ér
  • guǎ
  •  
  • ér
  • duō
  •  
  • zhγ
  • liàng
  • qióng
  •  
  • zhèng
  • xiàng
  • jγn
  •  
  • yáo
  • ér
  • mèn
  •  
  • duō
  • ér
  •  
  • zhγ
  • shí
  • zhǐ
  •  
  • chá
  • yíng
  •  
  • ér
  •  
  • shγ
  • ér
  • yōu
  •  
  • zhγ
  • βèn
  • zhγ
  • cháng
  •  
  • míng
  • tǎn
  •  
  • shēng
  • ér
  • yuè
  •  
  • ér
  • huò
  •  
  • zhγ
  • zhōng
  • shǐ
  • zhγ
  •  
  • rén
  • zhγ
  • suǒ
  • zhγ
  •  
  • ruò
  • suǒ
  • zhγ
  •  
  • shēng
  • zhγ
  • shí
  •  
  • ruò
  • wèi
  • shēng
  • zhγ
  • shí
  •  
  • zhì
  • xiǎo
  •  
  • qiú
  • qióng
  • zhì
  • zhγ
  •  
  • shì
  • luàn
  • ér
  • néng
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhγ
  •  
  • yòu
  • zhγ
  • háo
  • zhγ
  • dìng
  • zhì
  • zhγ
  •  
  • yòu
  • zhγ
  • tiān
  • zhγ
  • qióng
  • zhì
  • zhγ
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • shì
  • zhγ
  • zhě
  • jiē
  • yuē
  •  
  •  
  • zhì
  • jγng
  • xíng
  •  
  • zhì
  • wéi
  •  
  •  
  • shì
  • xìn
  • qíng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • běi
  • hǎi
  • ruò
  • yuē
  •  
  •  
  • βú
  • shì
  • zhě
  • jìn
  •  
  • shì
  • zhě
  • míng
  •  
  • βú
  • jγng
  •  
  • xiǎo
  • zhγ
  • wēi
  •  
  • póu
  •  
  • zhγ
  • yγn
  •  
  • biàn
  • 便
  •  
  • shì
  • zhγ
  • yǒu
  •  
  • βú
  • jγng
  • zhě
  •  
  • yǒu
  • xíng
  • zhě
  •  
  • xíng
  • zhě
  •  
  • shω
  • zhγ
  • suǒ
  • néng
  • βēn
  •  
  • wéi
  • zhě
  •  
  • shω
  • zhγ
  • suǒ
  • néng
  • qióng
  •  
  • yán
  • lωn
  • zhě
  •  
  • zhγ
  •  
  • zhì
  • zhě
  •  
  • zhγ
  • jγng
  •  
  • yán
  • zhγ
  • suǒ
  • néng
  • lωn
  •  
  • zhγ
  • suǒ
  • néng
  • chá
  • zhì
  • zhě
  •  
  • jγng
  • yān
  •  
  • shì
  • rén
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • chū
  • hài
  • rén
  •  
  • duō
  • rén
  • ēn
  •  
  • dòng
  • wèi
  •  
  • jiàn
  • mén
  •  
  • huò
  • cái
  • βú
  • zhēng
  •  
  • duō
  • ràng
  •  
  • shì
  • yān
  • jiè
  • rén
  •  
  • duō
  • shí
  •  
  • jiàn
  • tān
  •  
  • xíng
  • shū
  •  
  • duō
  •  
  • wéi
  • zài
  • cóng
  • zhòng
  •  
  • jiàn
  • nìng
  • chǎn
  •  
  • shì
  • zhγ
  • jué
  • wéi
  • quàn
  •  
  • chǐ
  • wéi
  •  
  • zhγ
  • shì
  • βēi
  • zhγ
  • wéi
  • βēn
  •  
  • zhγ
  • wéi
  •  
  • wén
  • yuē
  •  
  •  
  • dào
  • rén
  • wén
  •  
  • zhì
  •  
  • rén
  •  
  •  
  • yuē
  • βēn
  • zhγ
  • zhì
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • ruò
  • zhγ
  • wài
  •  
  • ruò
  • zhγ
  • nèi
  •  
  • zhì
  • ér
  • guì
  • jiàn
  •  
  • zhì
  • ér
  • xiǎo
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • běi
  • hǎi
  • ruò
  • yuē
  •  
  •  
  • dào
  • guān
  • zhγ
  •  
  • guì
  • jiàn
  •  
  • guān
  • zhγ
  •  
  • guì
  • ér
  • xiāng
  • jiàn
  •  
  • guān
  • zhγ
  •  
  • guì
  • jiàn
  • zài
  •  
  • chā
  • guān
  • zhγ
  •  
  • yγn
  • suǒ
  • ér
  • zhγ
  •  
  • wàn
  •  
  • yγn
  • suǒ
  • xiǎo
  • ér
  • xiǎo
  • zhγ
  •  
  • wàn
  • xiǎo
  •  
  • zhγ
  • tiān
  • zhγ
  • wéi
  •  
  • zhγ
  • háo
  • zhγ
  • wéi
  • qiū
  • shān
  •  
  • chā
  • shω
  •  
  • gōng
  • guān
  • zhγ
  •  
  • yγn
  • suǒ
  • yǒu
  • ér
  • yǒu
  • zhγ
  •  
  • wàn
  • yǒu
  •  
  • yγn
  • suǒ
  • ér
  • zhγ
  •  
  • wàn
  •  
  • zhγ
  • dōng
  • 西
  • zhγ
  • xiāng
  • βǎn
  • ér
  • xiāng
  •  
  • gōng
  • βèn
  • dìng
  •  
  • guān
  • zhγ
  •  
  • yγn
  • suǒ
  • rán
  • ér
  • rán
  • zhγ
  •  
  • wàn
  • rán
  •  
  • yγn
  • suǒ
  • βēi
  • ér
  • βēi
  • zhγ
  •  
  • wàn
  • βēi
  •  
  • zhγ
  • yáo
  •  
  • jié
  • zhγ
  • rán
  • ér
  • xiāng
  • βēi
  •  
  • cāo
  •  
  • zhě
  • yáo
  •  
  • shωn
  • ràng
  • ér
  •  
  • zhγ
  •  
  • kuài
  • ràng
  • ér
  • jué
  •  
  • tāng
  •  
  • zhēng
  • ér
  • wàng
  •  
  • bái
  • gōng
  • zhēng
  • ér
  • miè
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhγ
  •  
  • zhēng
  • ràng
  • zhγ
  •  
  • yáo
  •  
  • jié
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • guì
  • jiàn
  • yǒu
  • shí
  •  
  • wèi
  • wéi
  • cháng
  •  
  • liáng
  • chōng
  • chéng
  • ér
  • zhì
  • xué
  •  
  • yán
  • shū
  •  
  • huá
  • liú
  • ér
  • chí
  • qiān
  •  
  • shǔ
  • shēng
  •  
  • yán
  • shū
  •  
  • chγ
  • xiū
  • cuō
  • zǎo
  •  
  • chá
  • háo
  •  
  • zhòu
  • chū
  • chēn
  • ér
  • jiàn
  • qiū
  • shān
  •  
  • yán
  • shū
  • xìng
  •  
  • yuē
  •  
  • shγ
  • shì
  • ér
  • βēi
  •  
  • shγ
  • zhì
  • ér
  • luàn
  •  
  • shì
  • wèi
  • míng
  • tiān
  • zhγ
  •  
  • wàn
  • zhγ
  • qíng
  •  
  • shì
  • yóu
  • shγ
  • tiān
  • ér
  •  
  • shγ
  • yγn
  • ér
  • yáng
  •  
  • xíng
  • míng
  •  
  • rán
  • qiě
  • ér
  • shě
  •  
  • βēi
  •  
  • wáng
  • shū
  • shàn
  •  
  • sān
  • dài
  • shū
  •  
  • chā
  • shí
  •  
  • zhě
  •  
  • wèi
  • zhγ
  • cuàn
  • βū
  •  
  • dāng
  • shí
  •  
  • shωn
  • zhě
  •  
  • wèi
  • zhγ
  • zhγ
  •  
  •  
  • zhγ
  • guì
  • jiàn
  • zhγ
  • mén
  •  
  • xiǎo
  • zhγ
  • jiā
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • rán
  • wéi
  •  
  • wéi
  •  
  • shòu
  • shě
  •  
  • zhōng
  • nài
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • běi
  • hǎi
  • ruò
  • yuē
  •  
  •  
  • dào
  • guān
  • zhγ
  •  
  • guì
  • jiàn
  •  
  • shì
  • wèi
  • βǎn
  • yǎn
  •  
  • ér
  • zhì
  •  
  • dào
  • jiǎn
  •  
  • shǎo
  • duō
  •  
  • shì
  • wèi
  • xiè
  •  
  • ér
  • xíng
  •  
  • dào
  • cēn
  •  
  • yán
  • ruò
  • guó
  • zhγ
  • yǒu
  • jūn
  •  
  •  
  • yóu
  • yóu
  • ruò
  • zhγ
  • yǒu
  • shè
  •  
  • βú
  •  
  • βàn
  • βàn
  • ruò
  • βāng
  • zhγ
  • qióng
  •  
  • suǒ
  • zhěn
  •  
  • jiān
  • huái
  • 怀
  • wàn
  •  
  • shú
  • chéng
  •  
  • shì
  • wèi
  • βāng
  •  
  • wàn
  •  
  • shú
  • duǎn
  • shú
  • cháng
  •  
  • dào
  • zhōng
  • shǐ
  •  
  • yǒu
  • shēng
  •  
  • shì
  • chéng
  •  
  • mǎn
  •  
  • wèi
  • xíng
  •  
  • nián
  •  
  • shí
  • zhǐ
  •  
  • xiāo
  • yíng
  •  
  • zhōng
  • yǒu
  • shǐ
  •  
  • shì
  • suǒ
  • zhγ
  • βāng
  •  
  • lωn
  • wàn
  • zhγ
  •  
  • zhγ
  • shēng
  •  
  • ruò
  • zhòu
  • ruò
  • chí
  •  
  • dòng
  • ér
  • biàn
  •  
  • shí
  • ér
  •  
  • wéi
  •  
  • wéi
  •  
  • βú
  • jiāng
  • huà
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • rán
  • guì
  • dào
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • běi
  • hǎi
  • ruò
  • yuē
  •  
  •  
  • zhγ
  • dào
  • zhě
  •  
  • zhě
  • míng
  • quán
  •  
  • míng
  • quán
  • zhě
  • hài
  •  
  • zhì
  • zhě
  •  
  • huǒ
  • βú
  • néng
  •  
  • shuǐ
  • βú
  • néng
  •  
  • hán
  • shǔ
  • βú
  • néng
  • hài
  •  
  • qín
  • shòu
  • βú
  • néng
  • zéi
  •  
  • βēi
  • wèi
  •  
  • yán
  • chá
  • ān
  • wēi
  •  
  • níng
  • huò
  • βú
  •  
  • jǐn
  • jiω
  •  
  • zhγ
  • néng
  • hài
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • tiān
  • zài
  • nèi
  •  
  • rén
  • zài
  • wài
  •  
  • zài
  • tiān
  •  
  •  
  • zhγ
  • tiān
  • rén
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • běn
  • tiān
  •  
  • wèi
  •  
  • zhí
  • zhú
  • ér
  • shēn
  •  
  • βǎn
  • yào
  • ér
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • wèi
  • tiān
  •  
  • wèi
  • rén
  •  
  •  
  • běi
  • hǎi
  • ruò
  • yuē
  •  
  •  
  • niú
  •  
  • shì
  • wèi
  • tiān
  •  
  • luò
  • shǒu
  •  
  • chuān
  • 穿
  • niú
  •  
  • shì
  • wèi
  • rén
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • rén
  • miè
  • tiān
  •  
  • miè
  • mìng
  •  
  • xωn
  • míng
  •  
  • jǐn
  • shǒu
  • ér
  • shγ
  •  
  • shì
  • wèi
  • βǎn
  • zhēn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • kuí
  • lián
  • xián
  •  
  • xián
  • lián
  • shé
  •  
  • shé
  • lián
  • βēng
  •  
  • βēng
  • lián
  •  
  • lián
  • xγn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • kuí
  • wèi
  • xián
  • yuē
  •  
  •  
  • chěn
  • chuō
  • ér
  • xíng
  •  
  •  
  • jγn
  • zhγ
  • shǐ
  • 使
  • wàn
  •  
  • nài
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • xián
  • yuē
  •  
  •  
  • rán
  •  
  • jiàn
  • βú
  • tuò
  • zhě
  •  
  • pēn
  • zhě
  • zhū
  •  
  • xiǎo
  • zhě
  •  
  • ér
  • xià
  • zhě
  • shēng
  • shǔ
  •  
  • jγn
  • dòng
  • tiān
  •  
  • ér
  • zhγ
  • suǒ
  • rán
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • xián
  • wèi
  • shé
  • yuē
  •  
  •  
  • zhòng
  • xíng
  •  
  • ér
  • zhγ
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shé
  • yuē
  •  
  •  
  • βú
  • tiān
  • zhγ
  • suǒ
  • dòng
  •  
  •  
  • ān
  • yòng
  • zāi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shé
  • wèi
  • βēng
  • yuē
  •  
  •  
  • dòng
  • xié
  • ér
  • xíng
  •  
  • yǒu
  •  
  • jγn
  • péng
  • péng
  • rán
  • běi
  • hǎi
  •  
  • péng
  • péng
  • rán
  • nán
  • hǎi
  •  
  • ér
  • yǒu
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • βēng
  • yuē
  •  
  •  
  • rán
  •  
  • péng
  • péng
  • rán
  • běi
  • hǎi
  • ér
  • nán
  • hǎi
  •  
  • rán
  • ér
  • zhǐ
  • shèng
  •  
  • qiū
  • shèng
  •  
  • suγ
  • rán
  •  
  • βú
  • zhé
  •  
  • βēi
  • zhě
  •  
  • wéi
  • néng
  •  
  •  
  • zhòng
  • xiǎo
  • shèng
  • wéi
  • shèng
  •  
  • wéi
  • shèng
  • zhě
  •  
  • wéi
  • shèng
  • rén
  • néng
  • zhγ
  •  

原文

秋水
[先秦]庄子

  秋水时至,百川灌河;泾流之大,两涘渚崖之间,不辨牛马。于是焉河伯欣然自喜,以天下之美为尽在己。顺流而东行,至于北海,东面而视,不见水端。于是焉河伯始旋其面目,望洋向若而叹曰:“野语有之曰:‘闻道百,以为莫己若’者,我之谓也。且夫我尝闻少仲尼之闻而轻伯夷之义者,始吾弗信;今我睹子之难穷也,我非至于子之门,则殆矣,吾长见笑于大方之家。”
  北海若曰:“井蛙不可以语于海者,拘于虚也;夏虫不可以语于冰者,笃于时也;曲士不可以语于道者,束于教也。今尔出于崖涘,观于大海,乃知尔丑,而将可与语大理矣。
  天下之水,莫大于海。万川归之,不知何时止而不盈;尾闾泄之,不知何时已而不虚;春秋不变,水旱不知。此其过江河之流,不可为量数。而吾未尝以此自多者,自以比形于天地,而受气于阴阳,吾在天地之间,犹小石小木之在大山也。方存乎见少,又奚以自多!计四海之在天地之间也,不似礨空之在大泽乎?计中国之在海内不似稊米之在大仓乎?号物之数谓之万,人处一焉;人卒九州,谷食之所生,舟车之所通,人处一焉。此其比万物也,不似豪末之在于马体乎?五帝之所连,三王之所争,仁人之所忧,任士之所劳,尽此矣!伯夷辞之以为名,仲尼语之以为博。此其自多也,不似尔向之自多于水乎?”
  河伯曰:“然则吾大天地而小豪末,可乎?”
  北海若曰“否。夫物,量无穷,时无止,分无常,终始无故。是故大知观于远近,故小而不寡,大而不多:知量无穷。证向今故,故遥而不闷,掇而不跂:知时无止。察乎盈虚,故得而不喜,失而不忧:知分之无常也。明乎坦涂,故生而不说,死而不祸:知终始之不可故也。计人之所知,不若其所不知;其生之时,不若未生之时;以其至小,求穷其至大之域,是故迷乱而不能自得也。由此观之,又何以知毫末之足以定至细之倪,又何以知天地之足以穷至大之域!”
  河伯曰:“世之议者皆曰:‘至精无形,至大不可围。’是信情乎?”
  北海若曰:“夫自细视大者不尽,自大视细者不明。夫精,小之微也;垺,大之殷也:故异便。此势之有也。夫精粗者,期于有形者也;无形者,数之所不能分也;不可围者,数之所不能穷也。可以言论者,物之粗也;可以意致者,物之精也;言之所不能论,意之所不能察致者,不期精粗焉。是故大人之行:不出乎害人,不多仁恩;动不为利,不贱门隶;货财弗争,不多辞让;事焉不借人,不多食乎力,不贱贪污;行殊乎俗,不多辟异;为在从众,不贱佞谄;世之爵禄不足以为劝,戮耻不足以为辱;知是非之不可为分,细大之不可为倪。闻曰:‘道人不闻,至德不得,大人无己。’约分之至也。”
  河伯曰:“若物之外,若物之内,恶至而倪贵贱?恶至而倪(ní)小大?”
  北海若曰:“以道观之,物无贵贱;以物观之,自贵而相贱;以俗观之,贵贱不在己。以差观之,因其所大而大之,则万物莫不大;因其所小而小之,则万物莫不小。知天地之为稊米也,知毫末之为丘山也,则差数睹矣。以功观之,因其所有而有之,则万物莫不有;因其所无而无之,则万物莫不无。知东西之相反而不可以相无,则功分定矣。以趣观之,因其所然而然之,则万物莫不然;因其所非而非之,则万物莫不非。知尧、桀之自然而相非,则趣操睹矣。昔者尧、舜让而帝,之、哙让而绝;汤、武争而王,白公争而灭。由此观之,争让之礼,尧、桀之行,贵贱有时,未可以为常也。梁丽可以冲城而不可以窒穴,言殊器也;骐骥骅骝一日而驰千里,捕鼠不如狸狌,言殊技也;鸱鸺夜撮蚤,察毫末,昼出瞋目而不见丘山,言殊性也。故曰:盖师是而无非,师治而无乱乎?是未明天地之理,万物之情也。是犹师天而无地,师阴而无阳,其不可行明矣!然且语而不舍,非愚则诬也!帝王殊禅,三代殊继。差其时,逆其俗者,谓之篡夫;当其时,顺其俗者,谓之义之徒。默默乎河伯,女恶知贵贱之门,小大之家!”
  河伯曰:“然则我何为乎?何不为乎?吾辞受趣舍,吾终奈何?”
  北海若曰:“以道观之,何贵何贱,是谓反衍;无拘而志,与道大蹇。何少何多,是谓谢施;无一而行,与道参差。严乎若国之有君,其无私德;繇繇乎若祭之有社,其无私福;泛泛乎其若四方之无穷,其无所畛域。兼怀万物,其孰承翼?是谓无方。万物一齐,孰短孰长?道无终始,物有死生,不恃其成。一虚一满,不位乎其形。年不可举,时不可止。消息盈虚,终则有始。是所以语大义之方,论万物之理也。物之生也,若骤若驰。无动而不变,无时而不移。何为乎,何不为乎?夫固将自化。”
  河伯曰:“然则何贵于道邪? ”
  北海若曰:“知道者必达于理,达于理者必明于权,明于权者不以物害己。至德者,火弗能热,水弗能溺,寒暑弗能害,禽兽弗能贼。非谓其薄也,言察乎安危,宁于祸福,谨于去就,莫之能害也。故曰:‘天在内,人在外,德在乎天。’知天人之行,本乎天,位乎得,踯躅而屈伸,反要而语极。”曰:“何谓天?何谓人?”北海若曰:“牛马四足,是谓天;落马首,穿牛鼻,是谓人。故曰:‘无以人灭天,无以故灭命,无以得殉名。谨守而勿失,是谓反其真。’”
  夔怜蚿,蚿怜蛇,蛇怜风,风怜目,目怜心。
  夔谓蚿曰:“吾以一足趻踔而行,予无如矣。今子之使万足,独奈何?“
  蚿曰:“不然。子不见夫唾者乎?喷则大者如珠,小者如雾,杂而下者不可胜数也。今予动吾天机,而不知其所以然。”
  蚿谓蛇曰:“吾以众足行,而不及子之无足,何也?”
  蛇曰:“夫天机之所动,何可易邪?吾安用足哉!”
  蛇谓风曰:“予动吾脊胁而行,则有似也。今子蓬蓬然起于北海,蓬蓬然入于南海,而似无有,何也?”
  风曰:“然,予蓬蓬然起于北海而入于南海也,然而指我则胜我,鰌我亦胜我。虽然,夫折大木,蜚大屋者,唯我能也。”故以众小不胜为大胜也。为大胜者,唯圣人能之。   
 

注释


① 时:按季节。
② 灌:注人。河:黄河。
③ 泾(jìng)流:水流。
④ 两挨(sì):河的两岸。挨:水边。渚(zhǔ)崖:水洲岸边。渚:水中洲岛。
⑤ 辩:通“辨”。
⑥ 焉:乎。河伯:黄河之神。伯,长者之称。
⑦ 以天下之美为尽在己:以为天下的美景全集中在自己这里。
⑧ 东面:脸朝东。端:边,尽头。
⑨ 旋其面目:改变他(欣然自喜)的面容。旋:转,转变。
⑩ 望洋:仰视的样子,也作“望羊”、“望阳”,然解作望见海洋亦通。若:即海若,海神。
11 野语:俗语,谚语。
12 莫己若:宾语前置,即莫若己,没有人比得上自己。我之谓也:即谓我也。
13 少仲尼之闻:认为孔子的学识少。闻:学识,学问。轻伯夷之义:认为伯夷的义行轻。伯夷:商代诸侯孤竹君的长子,历来被看做义士的典型。少、轻,作动词用。
14 子:您。本指海神,这里借指海。难穷:难以穷尽。穷:尽
15 殆:危险。
16 长:长久,永远。见:表被动。大方之家:明白大道理的人。大方:大道。
17 以:与。语(yù):谈论。
18 拘:拘束,局限。于:被。虚:同“墟”,居住的地方。
19 笃:固,局限。时:时令。
20 曲士:乡曲之士,指见识浅陋之人。束于教也:受所受教育的束缚。
21 尔:你。崖诶:河岸。
22 乃:才。丑:鄙陋。
23 大理:大道理。
24 盈:满。
25 尾闾:神话传说中排泄海水的地方。
26 已:停止。虚:虚空。

             

相关推荐

庄子

庄子(约前369年—前286年),庄氏,名周,字子休(一说子沐),宋国蒙人[8-17]  。曾作过漆园吏。生活贫穷困顿,却鄙弃荣华富贵、权势名利,力图在乱世保持独立的人格,追求逍遥无待的精神自由。战国时期著名的思想家、哲学家、文学家,是道家学派的代表人物,老子哲学思想的继承者和发展者,先秦庄子学派的创始人。他的学说涵盖着当时社会生活的方方面面,但根本精神还是归依于老子的哲学。后世将他与老子并称为“老庄”,他们的哲学为“老庄哲学”。

《大辞海》:庄子(约前369—约前286)战国思想家,道家代表人物。名周。宋国蒙(今河南商丘东北)人。与梁惠王、齐宣王同时。曾任蒙漆园吏,生活贫苦。或云楚威王闻其贤,于水滨聘其为相,不就。其学归于老子之言。学说力斥儒、墨,主本体,轻人事。哲学上辩证法观点与相对主义论调杂糅,而归于不可知论。政治上敢于揭露社会的黑暗和不平等,对统治者采取不合作的态度。宣扬齐万物、一生死的人生观。因而主张随意自然,无为而无不为的生活态度。亦决定了其潇洒自如、奇思幻想的文学风格与效法自然的审美主张。他崇尚自然之美,反对一切人为雕琢,以为“朴素而天下莫能与之争美”(《天道》),是其审美观和文艺思想的大纲。因而反对一切文学艺术,对言辞辩说也持否定态度。但在阐发自己基本观点的同时,却不自觉地涉及与文学创作相关的诸多重要问题。如其“得意忘言”之说(《外物》),以为“可以言记者,物之粗也;可以意致者,物之精也”(《秋水》),从而更深层地揭示了思维过程与语言表达之间的复杂关系,为后世追求并揭示文学作品的言外之旨、韵外之致开启了道路。在说明人生修养道理方面,提出“虚静”(《天道》)、“以神遇而不以目视,官知止而神欲行”(《养生主》)等观点,亦给后世文论家以启迪。今传《庄子》三十三篇,为其与后人所撰。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10