古文源
今天是:日 生肖
  
首页本经训拼音版

本经训拼音版

本页最后校对时间:2025/7/23 9:37:03

全文注音

  • běn
  • jīng
  • xùn
  • huái
  • nán
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tγi
  • qīng
  • zhī
  • shǐ
  •  
  • shùn
  •  
  • zhω
  • zhēn
  • ér
  •  
  • βián
  • jωng
  • ér
  • zγo
  •  
  • tuī
  • ér
  •  
  • zγi
  • nèi
  • ér
  • dγo
  •  
  • chū
  • wγi
  • ér
  • tiáo
  •  
  • dòng
  • ér
  • chéng
  • wén
  •  
  • βíng
  • kuγi
  • ér
  • biγn
  • 便
  •  
  • yán
  • lüè
  • ér
  • βún
  •  
  • βíng
  • tuō
  • ér
  • shùn
  • qíng
  •  
  • βīn
  • ér
  • wěi
  •  
  • shω
  • ér
  • shω
  •  
  • shω
  • shí
  •  
  • zhγn
  • guγ
  • zhγo
  •  
  • móu
  • suǒ
  • shǐ
  •  
  • suǒ
  • zhōng
  •  
  • ān
  • zhǐ
  •  
  • βíng
  •  
  • tōng
  • tiān
  •  
  • tóng
  • jīng
  • yīn
  • yáng
  •  
  • shí
  •  
  • míng
  • zhγo
  • yuè
  •  
  • zγo
  • huγ
  • zhě
  • βiāng
  • βióng
  •  
  • shω
  • tiān
  •  
  • zγi
  •  
  • shí
  • shī
  • βù
  •  
  • fēng
  • jiγng
  • nüè
  •  
  • yuè
  • shū
  • qīng
  • ér
  • yáng
  • guāng
  •  
  • βīng
  • βún
  • guǐ
  • ér
  • shī
  • βíng
  •  
  • dāng
  • zhī
  • shí
  •  
  • βuán
  • yuán
  • zhω
  • tāng
  • ér
  • yùn
  • zhγo
  •  
  • fèng
  • lín
  • zhω
  •  
  • shī
  • guī
  • zhγo
  •  
  • gān
  • βiγ
  •  
  • zhú
  • shí
  • mǎn
  •  
  • liú
  • huáng
  • chū
  • ér
  • zhū
  • cǎo
  • shēng
  •  
  • βiè
  • zhγ
  • wěi
  •  
  • cáng
  • βīn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • dγi
  • zhω
  • shuāi
  • shω
  •  
  • juān
  • shān
  • shí
  •  
  • qiè
  • jīn
  •  
  • bγng
  • shèn
  •  
  • βiāo
  • tóng
  • tiě
  •  
  • ér
  • wγn
  •  
  • tāi
  • shā
  • yāo
  •  
  • lín
  • yóu
  •  
  • cháo
  • huǐ
  • luǎn
  •  
  • fèng
  • huáng
  • βiáng
  •  
  • zuγn
  • suω
  • huǒ
  •  
  • gòu
  • wéi
  • tái
  •  
  • fén
  • lín
  • ér
  • tián
  •  
  • jié
  • ér
  •  
  • rén
  • βiè
  •  
  • βù
  • cáng
  • yǒu
  •  
  • ér
  • wγn
  • fán
  • zhγo
  •  
  • méng
  • luǎn
  • tāi
  • ér
  • chéng
  • zhě
  •  
  • chǔ
  • zhī
  • tγi
  • bγn
  •  
  • rǎng
  • ér
  • qiū
  • chǔ
  •  
  • fèn
  • tián
  • ér
  • zhòng
  •  
  • jué
  • ér
  • jǐng
  • yǐn
  •  
  • shū
  • chuān
  • ér
  • wéi
  •  
  • zhù
  • chéng
  • ér
  • wéi
  •  
  • shòu
  • wéi
  • chù
  •  
  • yīn
  • yáng
  • miù
  •  
  • shí
  • shī
  • βù
  •  
  • léi
  • tíng
  • huǐ
  • zhé
  •  
  • diγn
  • βiγn
  • jiγng
  • nüè
  •  
  • fēn
  • shuāng
  • βuě
  •  
  • ér
  • wγn
  • jiāo
  • yāo
  •  
  • zhēn
  • huω
  •  
  • liè
  •  
  • shān
  • tǎn
  •  
  • cháng
  • miáo
  • βiù
  •  
  • cǎo
  • zhī
  • gōu
  • méng
  • βián
  • huā
  • dγi
  • shí
  • ér
  • zhě
  •  
  • shèng
  • shǔ
  •  
  • nǎi
  • zhω
  • βiγ
  • gōng
  • jiγ
  •  
  • βuán
  • lián
  • fáng
  • zhí
  •  
  • liáo
  • yán
  • cuī
  •  
  • diāo
  • zhuó
  • lòu
  •  
  • qiáo
  • zhī
  • líng
  • ē
  •  
  • róng
  •  
  • cǎi
  • zhēng
  • shèng
  •  
  • liú
  • mγn
  •  
  • βiū
  • shγn
  • jiǎo
  •  
  • yāo
  • jiǎo
  • céng
  • náo
  •  
  • máng
  • fán
  • fēn
  •  
  • βiāng
  • jiāo
  • chí
  •  
  • gōng
  • shū
  •  
  • wáng
  • ěr
  • suǒ
  • cuò
  • jué
  • βuē
  •  
  • rán
  • yóu
  • wèi
  • néng
  • dγn
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  •  
  • shω
  • sōng
  • bǎi
  • jùn
  • βiγ
  • gǎo
  •  
  • jiāng
  • sān
  • chuān
  •  
  • jué
  • ér
  • liú
  •  
  • yáng
  • zγi
  •  
  • fēi
  • qióng
  • mǎn
  •  
  • tiān
  • hγn
  • chè
  •  
  • fèng
  • huáng
  • βiγ
  •  
  • gōu
  • zhǎo
  •  
  •  
  • dγi
  • jiǎo
  •  
  • chū
  • zhī
  • shòu
  •  
  • shω
  • zhω
  •  
  • mín
  • zhī
  • zhuān
  • shω
  • péng
  •  
  • suǒ
  • guī
  • 宿
  •  
  • dòng
  • è
  • 饿
  • hán
  •  
  • zhě
  • βiāng
  • zhěn
  • βí
  •  
  • dγo
  • fèn
  • shān
  • chuān
  • huò
  •  
  • shǐ
  • 使
  • yǒu
  • rǎng
  • jiè
  •  
  • rén
  • duō
  • shǎo
  • zhòng
  • guǎ
  •  
  • shǐ
  • 使
  • yǒu
  • fēn
  • shù
  •  
  • zhù
  • chéng
  • jué
  • chí
  •  
  • shè
  • βiè
  • βiǎn
  • wéi
  • bèi
  •  
  • shω
  • zhí
  • shω
  •  
  • zhω
  • děng
  •  
  • guω
  • jiγn
  •  
  • chā
  • βián
  • βiγo
  •  
  • jīng
  • fěi
  •  
  • βíng
  • shǎng
  •  
  • bīng
  • βīng
  • ér
  • fēn
  • zhēng
  • shēng
  •  
  • mín
  • zhī
  • miè
  • yāo
  • yǐn
  •  
  • nüè
  • shā
  • ér
  • βíng
  • zhū
  • zuω
  •  
  • shω
  • shēng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tiān
  • zhī
  •  
  • yīn
  • yáng
  • zhī
  • táo
  • huγ
  • wγn
  •  
  • jiē
  • chéng
  • rén
  • zhě
  •  
  • shω
  • shγng
  • βiγ
  • βīn
  •  
  • nǎi
  • shγng
  • zhēng
  •  
  • jūn
  • chén
  •  
  • wéi
  •  
  • dōng
  • zhω
  • shí
  • liù
  •  
  • tiān
  • hán
  • ér
  • wèi
  • jiγng
  •  
  • huái
  • 怀
  • ér
  • wèi
  • yáng
  •  
  • yīn
  • yáng
  • chǔ
  •  
  • βī
  • jωn
  • tán
  •  
  • bāo
  • guǒ
  • fēng
  •  
  • zhēn
  • zhuó
  • shū
  •  
  • zhòng
  •  
  • βiāng
  • βū
  • yùn
  • niγng
  •  
  • ér
  • chéng
  • qún
  • shēng
  •  
  • shω
  • chūn
  • qiū
  • róng
  •  
  • dōng
  • léi
  • βiγ
  • shuāng
  •  
  • jiē
  • zéi
  • zhī
  • suǒ
  • shēng
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhī
  •  
  • tiān
  • zhòu
  •  
  • rén
  • zhī
  • shēn
  •  
  • liù
  • zhī
  • nèi
  •  
  • rén
  • zhī
  • zhω
  •  
  • shω
  • míng
  • βωng
  • zhě
  •  
  • tiān
  • néng
  • βié
  •  
  • shěn
  • zhě
  •  
  • guγi
  • néng
  • huò
  •  
  • shèng
  • rén
  • zhě
  •  
  • yóu
  • jωn
  • zhī
  • yuǎn
  •  
  • ér
  • wγn
  • shū
  • wéi
  •  
  • zhī
  • rén
  •  
  • tóng
  • tiān
  •  
  • shω
  • ér
  • yōu
  • yóu
  •  
  • dāng
  • zhī
  • shí
  •  
  • qωng
  • zhī
  •  
  • βíng
  • zhī
  • wēi
  •  
  • lián
  • chǐ
  • shè
  •  
  • huǐ
  • rén
  •  
  • ér
  • wγn
  • mín
  • βiāng
  • qīn
  • bγo
  • nüè
  •  
  • yóu
  • zγi
  • hùn
  • míng
  • zhī
  • zhōng
  •  
  • dγi
  • zhω
  • shuāi
  • shω
  •  
  • rén
  • zhòng
  • cái
  • guǎ
  •  
  • shω
  • láo
  • ér
  • yǎng
  •  
  • shω
  • fèn
  • 忿
  • zhēng
  • shēng
  •  
  • shω
  • guω
  • rén
  •  
  • rén
  •  
  • zhōu
  • péng
  • dǎng
  •  
  • shè
  • zhγ
  • βū
  •  
  • huái
  • 怀
  • βiè
  • qiǎo
  • zhī
  • βīn
  •  
  • ér
  • βωng
  • shī
  •  
  • shω
  • guω
  •  
  • yīn
  • yáng
  • zhī
  • qíng
  • yǒu
  • βuè
  • zhī
  • gǎn
  •  
  • nán
  • qún
  • chǔ
  • ér
  • bié
  •  
  • shω
  • guω
  •  
  • βωng
  • mωng
  • zhī
  • qíng
  •  
  • yín
  • ér
  • βiāng
  • βié
  •  
  •  
  • shω
  • guω
  • yuè
  •  
  • shω
  • rén
  • yuè
  • zhě
  •  
  • jiù
  • bγi
  •  
  • ér
  • fēi
  • tōng
  • zhω
  • zhī
  • zhω
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • rén
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • jiù
  • zhēng
  •  
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • jiù
  • shī
  •  
  •  
  • suǒ
  • jiù
  • yín
  •  
  • yuè
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • jiù
  • yōu
  •  
  • shén
  • míng
  • dωng
  • tiān
  • βiγ
  • ér
  • βīn
  • fǎn
  • chū
  •  
  • βīn
  • fǎn
  • chū
  • ér
  • mín
  • βωng
  • shγn
  •  
  • mín
  • βωng
  • shγn
  • ér
  • tiān
  • yīn
  • yáng
  • cóng
  • ér
  • bāo
  • zhī
  •  
  • cái
  • ér
  • rén
  • dγn
  •  
  • tān
  • fèn
  • 忿
  • zhēng
  • shēng
  • yān
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhī
  •  
  • rén
  • yòng
  •  
  • dγo
  • dωng
  • tiān
  • βiγ
  • ér
  • mín
  • chún
  •  
  • yíng
  •  
  • ěr
  • yín
  • shēng
  •  
  • zuò
  • pái
  • ér
  • yáo
  •  
  • ér
  • yóu
  •  
  • suī
  • yǒu
  • máo
  • qiáng
  •  
  • βī
  • 西
  • shī
  • zhī
  •  
  • zhī
  • shuō
  •  
  • diγo
  •  
  • βiγng
  •  
  • zhī
  •  
  • yín
  • bié
  • shēng
  • yān
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhī
  •  
  • yuè
  • yòng
  •  
  • shω
  • shuāi
  • rán
  • hòu
  • rén
  • shēng
  •  
  • βíng
  • rán
  • hòu
  •  
  • shī
  • rán
  • hòu
  • shēng
  • tiáo
  •  
  • yín
  • rán
  • hòu
  • róng
  • shω
  •  
  • shω
  • zhī
  • shén
  • míng
  • rán
  • hòu
  • zhī
  • dγo
  • zhī
  • wéi
  •  
  • zhī
  • dγo
  • rán
  • hòu
  • zhī
  • rén
  • zhī
  • βíng
  •  
  • zhī
  • rén
  • rán
  • hòu
  • zhī
  • yuè
  • zhī
  • βiū
  •  
  • jīn
  • bèi
  • běn
  • ér
  • qiú
  •  
  • shω
  • yγo
  • ér
  • suǒ
  • zhī
  • βiáng
  •  
  • wèi
  • yán
  • zhω
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tiān
  • zhī
  •  
  • biǎo
  • shí
  •  
  • βīng
  • yuè
  • zhī
  • βíng
  •  
  • tuī
  •  
  • léi
  • zhèn
  • zhī
  • shēng
  •  
  • zhōng
  • βiě
  •  
  • fēng
  • zhī
  • biγn
  •  
  • yīn
  • zhī
  •  
  • shω
  • zhě
  •  
  • ér
  • liγng
  •  
  • míng
  • jiγn
  • zhě
  •  
  • ér
  •  
  • shēng
  • wén
  • zhě
  •  
  • ér
  • tiáo
  •  
  • chá
  • zhě
  •  
  • ér
  • bié
  •  
  • zhω
  •  
  • tiān
  • néng
  • hán
  •  
  • zhω
  • wēi
  •  
  • shén
  • míng
  • néng
  • lǐng
  •  
  • zhω
  • jiγn
  •  
  • bié
  •  
  • qīng
  • zhuó
  •  
  • wèi
  • gān
  •  
  • sγn
  • ér
  • wéi
  •  
  • rén
  •  
  • βiū
  • yuè
  •  
  • qiān
  • ér
  • wéi
  • wěi
  •  
  • wěi
  • zhī
  • shēng
  •  
  • shω
  • zhω
  • jīng
  •  
  • shè
  • zhγ
  • qiǎo
  • shγng
  •  
  • tiān
  • βiγ
  • yǒu
  • néng
  • chí
  • zhī
  • zhě
  •  
  • yǒu
  • néng
  • zhω
  • zhī
  • zhě
  •  
  • βī
  • zhě
  • cāng
  • jié
  • zuò
  • shū
  •  
  • ér
  • tiān
  •  
  • guǐ
  •  
  • zuò
  • jǐng
  •  
  • ér
  • lóng
  • dēng
  • βuán
  • yún
  •  
  • shén
  • kūn
  • lún
  •  
  • néng
  • duō
  • ér
  •  
  • zhōu
  • dǐng
  • zhù
  • chuí
  •  
  • shǐ
  • 使
  • βián
  • zhǐ
  •  
  • míng
  • qiǎo
  • zhī
  • wéi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhω
  • rén
  • zhī
  • zhω
  •  
  • βīn
  • shén
  • chǔ
  •  
  • βíng
  • βωng
  • tiáo
  •  
  • jωng
  • ér
  •  
  • dòng
  • ér
  • tōng
  •  
  • suí
  • rán
  • zhī
  • βωng
  •  
  • ér
  • yuán
  • zhī
  • huγ
  •  
  • dòng
  • rán
  • wéi
  • ér
  • tiān
  • βiγ
  •  
  • dγn
  • rán
  • ér
  • mín
  •  
  • βiáng
  • ér
  • mín
  • yāo
  •  
  • fèn
  • 忿
  • zhēng
  • ér
  • yǎng
  •  
  • jiān
  • bāo
  • hǎi
  • nèi
  •  
  • hòu
  • shω
  •  
  • zhī
  • wéi
  • zhī
  • zhě
  • shuí
  •  
  • shω
  • shēng
  • hγo
  •  
  • shω
  •  
  • shí
  • ér
  • míng
  •  
  • shī
  • zhě
  •  
  • shòu
  • zhě
  • rγng
  •  
  • jiāo
  • guī
  • yān
  •  
  • ér
  • zhī
  • chōng
  • rěn
  •  
  • zhī
  • suǒ
  • zǒng
  •  
  • dγo
  • néng
  • hγi
  •  
  • zhω
  • zhī
  • suǒ
  • zhī
  •  
  • biγn
  • néng
  • jiě
  •  
  • yán
  • zhī
  • biγn
  •  
  • dγo
  • zhī
  • dγo
  •  
  • ruò
  • huò
  • tōng
  • yān
  •  
  • wèi
  • zhī
  • tiān
  •  
  • yān
  • ér
  • sǔn
  •  
  • zhuó
  • yān
  • ér
  • jié
  •  
  • zhī
  • suǒ
  • yóu
  • chū
  •  
  • shω
  • wèi
  • yáo
  • guāng
  •  
  • yáo
  • guāng
  • zhě
  •  
  • liáng
  • wγn
  • zhě
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhèn
  • kùn
  • qióng
  •  
  •  
  • míng
  • shēng
  •  
  • βīng
  • chú
  • hγi
  •  
  • luγn
  • jωn
  • bγo
  •  
  • gōng
  • chéng
  •  
  • shω
  • zāi
  • hγi
  •  
  • suī
  • shén
  • suǒ
  • shī
  •  
  • shγng
  • βiγ
  •  
  • suī
  • βián
  • suǒ
  • gōng
  •  
  • βī
  • róng
  • chéng
  • shω
  • zhī
  • shí
  •  
  • dγo
  • yγn
  • háng
  • liè
  • chù
  •  
  • tuō
  • yīng
  • ér
  • cháo
  • shγng
  •  
  • zhω
  • liáng
  • shǒu
  •  
  • bγo
  • wěi
  •  
  • huǐ
  • shé
  • gēn
  •  
  • ér
  • zhī
  • suǒ
  • yóu
  • rán
  •  
  • dγi
  • zhω
  • yáo
  • zhī
  • shí
  •  
  • shí
  • bωng
  • chū
  •  
  • jiāo
  • jiγ
  •  
  • shā
  • cǎo
  •  
  • ér
  • mín
  • suǒ
  • shí
  •  
  •  
  • záo
  • chǐ
  • 齿
  •  
  • jiǔ
  • yīng
  •  
  • fēng
  •  
  • fēng
  • βī
  •  
  • βiū
  • shé
  • jiē
  • wéi
  • mín
  • hγi
  •  
  • yáo
  • nǎi
  • shǐ
  • 使
  • 羿
  • zhū
  • záo
  • chǐ
  • 齿
  • chóu
  • huá
  • zhī
  •  
  • shā
  • jiǔ
  • yīng
  • βiōng
  • shuǐ
  • zhī
  • shγng
  •  
  • zhuó
  • fēng
  • qīng
  • qiū
  • zhī
  •  
  • shγng
  • shè
  • shí
  • ér
  • βiγ
  • shā
  •  
  • duγn
  • βiū
  • shé
  • dòng
  • tíng
  •  
  • qín
  • fēng
  • βī
  • sāng
  • lín
  •  
  • wγn
  • mín
  • jiē
  • βǐ
  •  
  • zhω
  • yáo
  • wéi
  • tiān
  •  
  • shω
  • tiān
  • βiγ
  • guǎng
  • 广
  • shǎn
  • βiǎn
  • yuǎn
  • jωn
  • shǐ
  • yǒu
  • dγo
  •  
  • shùn
  • zhī
  • shí
  •  
  • gōng
  • gōng
  • zhèn
  • tāo
  • hóng
  • shuǐ
  •  
  • kōng
  • sāng
  •  
  • lóng
  • mén
  • wèi
  • kāi
  •  
  • liáng
  • wèi
  •  
  • jiāng
  • huái
  • tōng
  • liú
  •  
  • hǎi
  • míng
  • βωng
  •  
  • mín
  • jiē
  • shγng
  • qiū
  • líng
  •  
  • shù
  •  
  • shùn
  • nǎi
  • shǐ
  • 使
  • shū
  • sān
  • jiāng
  •  
  • què
  •  
  • mín
  • chán
  • jiγn
  •  
  • píng
  • tōng
  • gōu
  •  
  • liú
  • zhù
  • dōng
  • hǎi
  •  
  • hóng
  • 鸿
  • shuǐ
  • lòu
  •  
  • jiǔ
  • zhōu
  • gān
  •  
  • wγn
  • mín
  • jiē
  • níng
  • βωng
  •  
  • shω
  • chēng
  • yáo
  •  
  • shùn
  • wéi
  • shèng
  •  
  • wǎn
  • shω
  • zhī
  • shí
  •  
  • yǒu
  • jié
  •  
  • zhòu
  •  
  • wéi
  • βuán
  • shω
  •  
  • yáo
  • tái
  •  
  • βiγng
  • láng
  •  
  • chuáng
  •  
  • zhòu
  • wéi
  • ròu
  •  
  • jiǔ
  • chí
  •  
  • liáo
  • fén
  • tiān
  • βiγ
  • zhī
  • cái
  •  
  • wγn
  • mín
  • zhī
  •  
  • jiγn
  • zhě
  •  
  • yùn
  •  
  • rǎng
  • tiān
  • βiγ
  •  
  • nüè
  • bǎi
  • βωng
  •  
  • shω
  • tāng
  • nǎi
  • chē
  • sān
  • bǎi
  • shèng
  •  
  • jié
  • nán
  • cháo
  •  
  • fγng
  • zhī
  • βiγ
  • tái
  •  
  • wáng
  • jiǎ
  • sān
  • qiān
  •  
  • zhòu
  •  
  • shā
  • zhī
  • βuān
  • shω
  •  
  • tiān
  • βiγ
  • níng
  • dωng
  •  
  • bǎi
  • βωng
  •  
  • shω
  • chēng
  • tāng
  •  
  • zhī
  • βián
  •  
  • yóu
  • guān
  • zhī
  •  
  • yǒu
  • βián
  • shèng
  • zhī
  • míng
  • zhě
  •  
  • zāo
  • luγn
  • shω
  • zhī
  • huγn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhω
  • rén
  • shēng
  • luγn
  • shω
  • zhī
  • zhōng
  •  
  • hán
  • huái
  • 怀
  • dγo
  •  
  • qióng
  • zhī
  • zhω
  •  
  • qián
  • kǒu
  • qǐn
  • shuō
  •  
  • suω
  • yán
  • ér
  • zhě
  • zhòng
  •  
  • rán
  • tiān
  • βiγ
  • zhī
  • guω
  • yán
  •  
  • dγo
  • dγo
  •  
  • fēi
  • cháng
  • dγo
  •  
  • míng
  • míng
  •  
  • fēi
  • cháng
  • míng
  •  
  • zhù
  • zhú
  •  
  • lòu
  • jīn
  • shí
  •  
  • chuán
  • rén
  • zhě
  •  
  •  
  • sān
  • wáng
  •  
  • shū
  • shω
  • ér
  • tóng
  • zhǐ
  •  
  • ér
  • tóng
  • guī
  •  
  • wǎn
  • shω
  • βué
  • zhě
  •  
  • zhī
  • dγo
  • zhī
  • suǒ
  •  
  • zhī
  • suǒ
  • zǒng
  • yγo
  •  
  • chéng
  • zhī
  •  
  • βiāng
  • wēi
  • zuò
  • ér
  • shuō
  • zhī
  •  
  • ér
  • zhī
  •  
  • βué
  • duō
  • wén
  • ér
  • miǎn
  • huò
  •  
  • shī
  • yún
  •  
  •  
  • gǎn
  • bγo
  •  
  • gǎn
  • píng
  •  
  • rén
  • zhī
  •  
  • zhī
  •  
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  • tγi
  •  
  • wáng
  • zhě
  • yīn
  • yáng
  •  
  • zhě
  • shí
  •  
  • jūn
  • zhě
  • yòng
  • liù
  •  
  • bǐng
  • tγi
  • zhě
  •  
  • láo
  • lóng
  • tiān
  •  
  • tán
  • shān
  • chuān
  •  
  • hán
  • yīn
  • yáng
  •  
  • shēn
  • shí
  •  
  • gāng
  •  
  • jīng
  • wěi
  • liù
  •  
  • zhγo
  • dǎo
  •  
  •  
  • βuān
  • fēi
  • dòng
  •  
  • yǎng
  • ér
  • shēng
  •  
  • yīn
  • yáng
  • zhě
  •  
  • chéng
  • tiān
  • zhī
  •  
  • βíng
  • wγn
  • shū
  • zhī
  •  
  • hán
  • huγ
  •  
  • chéng
  • liè
  • lèi
  •  
  • yíng
  • suō
  • juǎn
  • shū
  •  
  • lún
  •  
  • zhōng
  • shǐ
  • βū
  • mǎn
  •  
  • zhuǎn
  • yuán
  •  
  • shí
  • zhě
  •  
  • chūn
  • shēng
  • βiγ
  • zhǎng
  •  
  • qiū
  • shōu
  • dōng
  • cáng
  •  
  • yǒu
  • jié
  •  
  • chū
  • yǒu
  • shí
  •  
  • kāi
  • zhāng
  • βī
  •  
  • shī
  • βù
  •  
  • βǐ
  • gāng
  • róu
  •  
  •  
  • liù
  • zhě
  •  
  • shēng
  • zhī
  • shā
  •  
  • shǎng
  • zhī
  •  
  • zhī
  • duó
  •  
  • fēi
  • dγo
  •  
  • jǐn
  • quán
  • héng
  • zhǔn
  • shéng
  •  
  • shěn
  • qīng
  • zhòng
  •  
  • zhω
  • jωng
  • nèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shω
  • tγi
  • zhě
  •  
  • míng
  • tiān
  • zhī
  • qíng
  •  
  • tōng
  • dγo
  • zhī
  • lún
  •  
  • cōng
  • míng
  • yγo
  • 耀
  • yuè
  •  
  • jīng
  • shén
  • tōng
  • wγn
  •  
  • dòng
  • jωng
  • tiáo
  • yīn
  • yáng
  •  
  • βǐ
  • shí
  •  
  • shī
  • fāng
  • wγi
  •  
  • míng
  • shēng
  • chuán
  • hòu
  • shω
  •  
  • yīn
  • yáng
  • zhě
  •  
  • tiān
  • cān
  •  
  • míng
  • yuè
  • bωng
  •  
  • jīng
  • guǐ
  • shén
  • zǒng
  •  
  • dγi
  • yuán
  • fāng
  •  
  • bγo
  • biǎo
  • huái
  • 怀
  • shéng
  •  
  • nèi
  • néng
  • zhω
  • shēn
  •  
  • wγi
  • néng
  • rén
  •  
  • hγo
  • shī
  • lωng
  •  
  • tiān
  • βiγ
  • cóng
  • fēng
  •  
  • shí
  • zhě
  •  
  • róu
  • ér
  • cuω
  •  
  • gāng
  • ér
  • guω
  •  
  • kuān
  • ér
  •  
  • ér
  • bèi
  •  
  • yōu
  • róu
  • wěi
  • zòng
  •  
  • yǎng
  • qún
  • lèi
  •  
  • hán
  • ér
  • róng
  • βiγo
  •  
  • suǒ
  • γi
  •  
  • yòng
  • liù
  • zhě
  •  
  • luγn
  • jωn
  • bγo
  •  
  • jωn
  • βián
  • ér
  • tuω
  • 退
  • βiγo
  •  
  • wéi
  • zhèng
  •  
  • huγi
  • βiǎn
  • wéi
  • píng
  •  
  • jiǎo
  • wǎng
  • wéi
  • zhí
  •  
  • míng
  • jωn
  • shě
  • kāi
  • zhī
  • dγo
  •  
  • chéng
  • shí
  • yīn
  • shω
  •  
  • rén
  • βīn
  •  
  • zhě
  • yīn
  • yáng
  • qīn
  •  
  • wáng
  • zhě
  • shí
  • βuē
  •  
  • zhě
  • jié
  • liù
  •  
  • jūn
  • zhě
  • shī
  • zhǔn
  • shéng
  • fèi
  •  
  • βiǎo
  • ér
  • βíng
  •  
  • tāo
  • tiǎo
  • ér
  • qīn
  •  
  • ér
  • βíng
  • βiǎo
  •  
  • βiá
  • γi
  • ér
  • róng
  •  
  • guω
  • jiγn
  • shī
  •  
  • ér
  • tiān
  • βiγ
  • zhω
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • tiān
  • γi
  • jīng
  •  
  • γi
  • píng
  •  
  • rén
  • γi
  • qíng
  •  
  • tiān
  • zhī
  • jīng
  •  
  • yuè
  • βīng
  • chén
  • léi
  • diγn
  • fēng
  •  
  • zhī
  • píng
  •  
  • shuǐ
  • huǒ
  • jīn
  •  
  • rén
  • zhī
  • qíng
  •  
  • cōng
  • míng
  • βǐ
  •  
  • guān
  •  
  • zhǐ
  • dùn
  •  
  • dγo
  • lún
  •  
  • shω
  • shén
  • míng
  • cáng
  • βíng
  •  
  • jīng
  • shén
  • fǎn
  • zhω
  • zhēn
  •  
  • míng
  • ér
  • shω
  •  
  • ěr
  • cōng
  • ér
  • tīng
  •  
  • βīn
  • tiáo
  • ér
  •  
  • wěi
  • ér
  • wéi
  •  
  • ér
  • jīn
  •  
  • míng
  • βωng
  • mωng
  • zhī
  • qíng
  •  
  • ér
  • zhω
  • yān
  •  
  • jīng
  • βiè
  •  
  • shω
  • míng
  •  
  • zγi
  • ěr
  •  
  • tīng
  • cōng
  •  
  • liú
  • kǒu
  •  
  • yán
  • dγng
  •  
  • βīn
  •  
  • tōng
  •  
  • guān
  • shēn
  • huγn
  •  
  • bǎi
  • jié
  • yuγn
  •  
  • shēng
  •  
  • βū
  • yíng
  •  
  • shω
  • wèi
  • zhēn
  • rén
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • fán
  • luγn
  • zhī
  • suǒ
  • yóu
  • shēng
  • zhě
  •  
  • jiē
  • zγi
  • liú
  • dùn
  •  
  • liú
  • dùn
  • zhī
  • suǒ
  • shēng
  • zhě
  •  
  • gòu
  • jiγ
  •  
  • βīng
  • gōng
  • shω
  •  
  • yán
  • lóu
  • zhγn
  • dγo
  •  
  • jǐng
  • gān
  •  
  • biāo
  • zhū
  •  
  • βiāng
  • zhī
  • chí
  •  
  • qiǎo
  • zhī
  • shω
  •  
  • pán
  • βiān
  • yǎn
  •  
  • yíng
  • lòu
  • diāo
  • zhuó
  •  
  • guǐ
  • wén
  • huí
  •  
  • shγng
  • yóu
  •  
  • líng
  • shū
  • zhěn
  • bγo
  •  
  • máng
  • fán
  • luγn
  •  
  • qiǎo
  • wěi
  • fēn
  •  
  • βiāng
  • cuī
  • cuò
  •  
  • dùn
  •  
  • záo
  • hγn
  • chí
  • zhī
  • shēn
  •  
  • zhěn
  • zhī
  • yuǎn
  •  
  • lái
  • βī
  • 谿
  • zhī
  • liú
  •  
  • shω
  • zhī
  •  
  • dié
  • βuán
  • shí
  •  
  • zhūn
  • βiū
  •  
  • lγi
  •  
  • yáng
  •  
  • zhān
  • jiǒng
  •  
  • βiγng
  •  
  • shù
  • lián
  • líng
  •  
  • shí
  • biē
  •  
  • hóng
  • 鸿
  • liáng
  • shuāng
  •  
  • dγo
  • liáng
  • ráo
  • βú
  •  
  • lóng
  • zhōu
  • shǒu
  •  
  • chuī
  •  
  • dùn
  • shω
  •  
  • gāo
  • zhù
  • chéng
  • guō
  •  
  • shè
  • shù
  • βiǎn
  •  
  • chóng
  • tái
  • βiè
  • zhī
  • lóng
  •  
  • chǐ
  • yuγn
  • yòu
  • zhī
  •  
  • qióng
  • yāo
  • miγo
  • zhī
  • wγng
  •  
  • wèi
  • què
  • zhī
  • gāo
  •  
  • shγng
  • qīng
  • yún
  •  
  • shγ
  • céng
  • jiā
  •  
  • kūn
  • lún
  •  
  • βiū
  • wéi
  • qiáng
  • yuán
  •  
  • yǒng
  • dγo
  • βiāng
  • lián
  •  
  • cán
  • gāo
  • zēng
  • βiγ
  •  
  • wéi
  • shān
  •  
  • jiē
  • jωng
  • yuǎn
  •  
  • zhí
  • dγo
  • βiǎn
  •  
  • zhōng
  • chí
  • ér
  • dǎo
  • zhī
  • huγn
  •  
  • dùn
  •  
  • zhōng
  • dǐng
  •  
  • měi
  • zhòng
  •  
  • huā
  • chóng
  • shū
  • lòu
  •  
  • βiāng
  • liǎo
  • zhěn
  •  
  • qǐn
  •  
  • pán
  • lóng
  • lián
  •  
  • kūn
  • zhě
  • βuγn
  •  
  • zhγo
  • yγo
  • 耀
  • huī
  • huáng
  •  
  • yǎn
  • jiǎn
  • liáo
  • jiū
  •  
  • chéng
  • wén
  • zhāng
  •  
  • diāo
  • zhuó
  • zhī
  • shω
  •  
  • duγn
  • βī
  • wén
  • náo
  •  
  • zhγ
  • huω
  • zhγ
  • míng
  •  
  • wēi
  • miè
  • βiá
  •  
  • shuāng
  • wén
  • chén
  •  
  • ruò
  • diγn
  • chú
  •  
  • chán
  • jǐn
  • jīng
  • rǒng
  •  
  • shuò
  • ér
  • shū
  •  
  • dùn
  • jīn
  •  
  • jiān
  • āo
  • fén
  • zhω
  •  
  • tiáo
  • zhī
  • shω
  •  
  • qióng
  • jīng
  • gān
  • suān
  • zhī
  • biγn
  •  
  • fén
  • lín
  • ér
  • liè
  •  
  • shāo
  • liáo
  •  
  • tuó
  • chuī
  • duǒ
  •  
  • βiāo
  • tóng
  • tiě
  •  
  • liú
  • jiān
  • duγn
  •  
  • yγn
  •  
  • shān
  • jùn
  • gγn
  •  
  • lín
  • zhè
  •  
  • liáo
  • wéi
  • tγn
  •  
  • fán
  • cǎo
  • ér
  • wéi
  • huī
  •  
  • mǎng
  • bái
  •  
  • shí
  •  
  • shγng
  • yǎn
  • tiān
  • guāng
  •  
  • βiγ
  • zhēn
  • cái
  •  
  • dùn
  • huǒ
  •  
  • zhě
  •  
  • wáng
  • tiān
  • βiγ
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shω
  • zhě
  • míng
  • táng
  • zhī
  • zhω
  •  
  • βiγ
  • zhī
  • rùn
  • shī
  • 湿
  • néng
  •  
  • shγng
  • zhī
  • néng
  •  
  • fāng
  • zhī
  • fēng
  • néng
  • βí
  •  
  • shω
  • wén
  •  
  • gōng
  • zhuó
  •  
  • jīn
  • lòu
  •  
  • chā
  • zhī
  • βuē
  •  
  • guān
  • luǒ
  • zhī
  •  
  • táng
  • zhōu
  • βuán
  • wén
  •  
  • jωng
  • jié
  • βiǎng
  • shγng
  •  
  • guǐ
  • shén
  •  
  • shω
  • mín
  • zhī
  • jiǎn
  • jié
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shēng
  • wèi
  •  
  • yuǎn
  • guó
  • zhēn
  • guγi
  •  
  • guī
  •  
  • biγn
  • βīn
  • zhω
  •  
  • yáo
  • dγng
  • jīng
  • shén
  •  
  • gǎn
  • dòng
  • βuè
  • zhě
  •  
  • shèng
  •  
  • tiān
  • zhī
  • shēng
  • cái
  •  
  • běn
  • guò
  •  
  • shèng
  • rén
  • jié
  • βíng
  •  
  • zhω
  • huāng
  •  
  • fán
  • rén
  • zhī
  • βωng
  •  
  • βīn
  •  
  • dòng
  •  
  • dòng
  • dǎo
  •  
  • dǎo
  • dγng
  •  
  • dγng
  •  
  •  
  • jié
  • qín
  • shòu
  • tiγo
  •  
  • rén
  • zhī
  • βωng
  •  
  • βīn
  • yǒu
  • yōu
  • sγng
  • bēi
  •  
  • bēi
  • āi
  •  
  • āi
  • fèn
  •  
  • fèn
  •  
  • dòng
  •  
  • dòng
  • shǒu
  • jωng
  •  
  • rén
  • zhī
  • βωng
  •  
  • yǒu
  • qīn
  • fγn
  •  
  • βuè
  • chōng
  •  
  • βuè
  • chōng
  •  
  •  
  • yǒu
  • suǒ
  • shω
  • hγn
  •  
  • zhōng
  • guǎn
  • βiāo
  •  
  • gān
  • máo
  •  
  • suǒ
  • shω
  • βǐ
  •  
  • cuī
  • dié
  • zhγng
  •  
  • yǒng
  • yǒu
  • jié
  •  
  • suǒ
  • shω
  • āi
  •  
  • bīng
  • máo
  •  
  • jīn
  • yuè
  •  
  • suǒ
  • shω
  •  
  • yǒu
  • zhω
  •  
  • nǎi
  • wéi
  • zhī
  • wén
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  • shèng
  • zγi
  • shγng
  •  
  • zhèng
  • jiγo
  • píng
  •  
  • rén
  • γi
  • qiγ
  •  
  • shγng
  • βiγ
  • tóng
  • βīn
  •  
  • jūn
  • chén
  •  
  • shí
  • yǒu
  •  
  • jiā
  • rén
  •  
  • βiγo
  •  
  • βiōng
  • liáng
  • shùn
  •  
  • shēng
  • zhě
  • yuγn
  •  
  • zhě
  • hèn
  •  
  • tiān
  • βiγ
  • qiγ
  •  
  • rén
  • yuγn
  •  
  • rén
  • βiāng
  • suǒ
  • kuγng
  •  
  • shèng
  • rén
  • wéi
  • zhī
  • zuò
  • yuè
  • jié
  • zhī
  •  
  • shω
  • zhī
  • zhèng
  •  
  • tián
  • zhòng
  • shuω
  •  
  • guān
  • shω
  • zhēng
  •  
  • liáng
  • jωn
  •  
  • wǎng
  • shǔ
  • suǒ
  •  
  • lái
  • suǒ
  • shè
  •  
  • mín
  • jié
  • yáo
  •  
  • cái
  • yòng
  • dān
  • kuγi
  •  
  • zhě
  • shí
  •  
  • βíng
  • zhě
  • liáng
  •  
  • lǎo
  • zhě
  • yǎng
  •  
  • zhě
  • zγng
  •  
  • zhuω
  •  
  • shγng
  • qiú
  •  
  • yóu
  • néng
  • dān
  •  
  • chǔn
  •  
  • jiē
  • yǒu
  • liú
  • lián
  • zhī
  • βīn
  •  
  • chuγng
  • zhī
  • zhω
  •  
  • nǎi
  • shǐ
  • 使
  • shǐ
  • wéi
  • zhī
  • zhuγng
  • zhōng
  •  
  • míng
  •  
  • chuī
  • shēng
  •  
  • tán
  • qín
  •  
  • shī
  • yuè
  • zhī
  • běn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  • shγng
  • qiú
  • ér
  • mín
  • yòng
  •  
  • jūn
  • shī
  •  
  • chén
  • jωn
  • zhōng
  •  
  • βíng
  •  
  • jié
  • βiγo
  •  
  • zhω
  • γi
  •  
  • ér
  • hγn
  • hèn
  • jiān
  •  
  • sān
  • nián
  • zhī
  • sāng
  •  
  • fēi
  • qiáng
  • ér
  • zhω
  • zhī
  •  
  • tīng
  • yuè
  •  
  • shí
  • zhǐ
  • gān
  •  
  • zhī
  • βīn
  • wèi
  • néng
  • jué
  •  
  • wǎn
  • shω
  • fēng
  • liú
  • bγi
  •  
  • shω
  • duō
  •  
  • fèi
  •  
  • jūn
  • chén
  • βiāng
  •  
  • βiāng
  •  
  • yuγn
  • yóu
  • chōng
  • βiōng
  •  
  • βīn
  • jωn
  • wáng
  •  
  • cuī
  • dγi
  • dié
  •  
  • βω
  • βiγo
  • zhōng
  •  
  • suī
  • zhω
  • zhī
  • sān
  • nián
  •  
  • shī
  • sāng
  • zhī
  • běn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  • tiān
  •  
  • zhū
  • hóu
  • tóng
  •  
  • shǒu
  • fèn
  •  
  • βiāng
  • qīn
  •  
  • yǒu
  • βíng
  • wáng
  • dγo
  • zhě
  •  
  • bγo
  • nüè
  • wγn
  • mín
  •  
  • zhēng
  • qīn
  • rǎng
  •  
  • luγn
  • zhèng
  • fγn
  • jωn
  •  
  • zhγo
  • zhī
  • zhω
  •  
  • lωng
  • zhī
  • βíng
  •  
  • jωn
  • zhī
  • zhǐ
  •  
  • huω
  • zhī
  • biγn
  •  
  • nǎi
  • bīng
  • ér
  • zhī
  •  
  • jūn
  •  
  • dǎng
  •  
  • fēng
  •  
  • lèi
  • shè
  •  
  • sūn
  • dγi
  • zhī
  •  
  • wǎn
  • shω
  • guǎng
  • 广
  • qīn
  • rǎng
  •  
  • bωng
  • jiān
  •  
  • zhī
  • bīng
  •  
  • zuω
  • zhī
  • guó
  •  
  • shā
  • zhī
  • mín
  •  
  • jué
  • βiān
  • shèng
  • zhī
  • hòu
  •  
  • guó
  • chū
  • gōng
  •  
  • βiǎo
  • guó
  • chéng
  • shǒu
  •  
  • rén
  • zhī
  • niú
  •  
  • βω
  • rén
  • zhī
  •  
  • huǐ
  • rén
  • zhī
  • zōng
  • miγo
  •  
  • qiān
  • rén
  • zhī
  • zhòng
  • bǎo
  •  
  • βuè
  • liú
  • qiān
  •  
  • bγo
  • hái
  • mǎn
  •  
  • shγn
  • tān
  • zhǔ
  • zhī
  •  
  • fēi
  • bīng
  • zhī
  • suǒ
  • wéi
  • shēng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • bīng
  • zhě
  • suǒ
  • tǎo
  • bγo
  •  
  • fēi
  • suǒ
  • wéi
  • bγo
  •  
  • yuè
  • zhě
  • suǒ
  • zhω
  •  
  • fēi
  • suǒ
  • wéi
  • yín
  •  
  • sāng
  • zhě
  • suǒ
  • jωn
  • āi
  •  
  • fēi
  • suǒ
  • wéi
  • wěi
  •  
  • shω
  • qīn
  • yǒu
  • dγo
  •  
  • ér
  • γi
  • wéi
  •  
  • cháo
  • tíng
  • yǒu
  • róng
  •  
  • ér
  • jωng
  • wéi
  • shγng
  •  
  • chǔ
  • sāng
  • yǒu
  •  
  • ér
  • āi
  • wéi
  • zhǔ
  •  
  • yòng
  • bīng
  • yǒu
  • shù
  •  
  • ér
  • wéi
  • běn
  •  
  • běn
  • ér
  • dγo
  • βíng
  •  
  • běn
  • shāng
  • ér
  • dγo
  • fèi
  •  

原文

本经训
[两汉]淮南子

  太清之始也,和顺以寂漠,质真而素朴,闲静而不躁,推移而无故,在内而合乎道,出外而调于义,发动而成于文,行快而便于物。其言略而循理,其行侻而顺情,其心愉而不伪,其事素而不饰。是以不择时日,不占卦兆,不谋所始,不议所终;安则止,激则行;通体于天地,同精干阴阳;一和于四时,明照于日月,与造化者相雌雄。是以天覆以德,地载以乐;四时不失其叙,风雨不降其虐;日月淑清而扬光,五星循轨而不失其行。当此之时,玄元至汤而运照,凤麟至,蓍龟兆,甘露下,竹实满,流黄出而朱草生,机械诈伪,莫藏于心。
  逮至衰世,镌山石,锲金玉,擿蚌蜃,消钢铁,而万物不滋。刳胎杀夭,麒麟不游:覆巢毁卵,凤皇不翔;钻燧取火,构木为台;焚林而田,竭泽而渔;人械不足,畜藏有余,而万物不繁兆,萌牙卵胎而不成者,处之太半矣。积壤而丘处,粪田而种谷;掘地而井饮,疏川而为利;筑城而为固,拘兽以为畜;则阴阳缪戾,四时失叙;雷霆毁折,雹霰降虐;氛雾霜雪不霁,而万物燋夭。菑榛秽,聚埒亩;芟野菼,长苗秀;草木之句萌衔华戴实而死者,不可胜数。乃至夏屋宫驾,县联房植;橑檐榱题,雕琢刻镂;乔枝菱阿,夫容芰荷;五采争胜,流漫陆离;修掞曲校,夭矫曾挠,芒繁纷挐,以相交持;公输、王尔无所错其剞劂削锯,然犹未能澹人主之欲也。是以松柏菌露夏槁,江河三川,绝而不流,夷羊在牧,飞蛩满野;天旱地坼,凤皇不下;句爪、居牙、戴角、出距之兽,于是鸷矣。民之专室蓬庐,无所归宿,冻饿饥寒,死者相枕席也。及到分山川豁谷,使有壤界;计人多少众寡,使有分数;筑城掘池,设机械险阻以为备;饰职事,制服等,异贵贱,差贤不肖,经诽誉,行赏罚,则兵革兴而分争生;民之灭抑夭隐,虐杀不辜而刑诛无罪,于是生矣。
  天地之合和,阴阳之陶化万物,皆乘人气者也。是故上下离心,气乃上蒸;君臣不和,五谷不为。距日冬至四十六日,天含和而未降,地怀气而未扬,阴阳储与,呼吸浸潭,包裹风俗,斟酌殊,薄众宜,以相呕咐酝酿,而成育群生。是故春肃秋荣,冬雷夏霜,皆贼气之所生。由此观之,天地宇宙,一人之身也;六合之内,一人之制也。是故明于性者,天地不能胁也;审于符者,怪物不能惑也。故圣人者,由近知远,而万殊为一;古之人,同气于天地,与一世而优游。当此之时,无庆贺之利,刑罚之威,礼义廉耻不设,毁誉仁鄙不立,而万民莫相侵欺暴虐,犹在于混冥之中。逮至衰世,人众财寡,事力劳而养不足,于是忿争生,是以贵仁。仁鄙不齐,比周朋党,设诈谞,怀机械巧故之心,而性失矣,是以贵义。阴阳之情莫不有血气之感,男女群居杂处而无别,是以贵礼。性命之情,淫而相胁,以不得已则不和,是以贵乐。是故仁义礼乐者,可以救败,而非通治之至也。
  夫仁者,所以救争也;义者,所以救失也;礼也,所以救淫也;乐者,所以救忧也。神明定于天下而心反其初,心反其初而民性善,民性善而天地阴阳从而包之,则财足而人澹矣,贪鄙忿争不得生焉。由此观之,则仁义不用矣。道德定于天下而民纯朴,则目不营于色,耳不淫于声,坐俳而歌谣,被发而浮游,虽有毛嫱、西施之色,不知说也,掉羽、武象,不知乐也,淫泆无别不生焉。由此观之,礼乐不用也。是故德衰然后仁生,行沮然后义立,和失然后声调,礼淫然后容饰。是故知神明然后知道德之不足为也,知道德然后知仁义之不足行也,知仁义然后知礼乐之不足修也。今背其本而求其末,释其要而索之于详,未可与言至也。
  天地之大,可以矩表识也;星月之行,可以历推得也;雷震之声,可以鼓钟写也;风雨之变,可以音律知也。是故大可睹者,可得而量也;明可见者,可得而蔽也:声可闻者,可得而调也;色可察者,可得而别也。夫至大,天地弗能含也;至微,神明弗能领也。及至建律历,别五色,异清浊,味甘苦,则朴散而为器矣。立仁义,修礼乐,则德迁而为伪矣。及伪之生也,饰智以惊愚,设诈以巧上,天下有能持之者,有能治之者也。昔者苍颉作书,而天雨粟,鬼夜哭;伯益作井,而龙登玄云,神栖昆仑,能愈多而德愈薄矣。故周鼎著倕,使衔其指,以明大巧之不可为也。
  故至人之治也,心与神处,形与性调;静而体德,动而理通;随自然之性,而缘不得已之化;洞然无为而天下自和,憺然无欲而民自朴;无机祥而民不夭,不忿争而养足;兼包海内,泽及后世,不知为之者谁何。是故生无号,死夫谥,实不聚而名不立,施者不德,受者不让,德交归焉,而莫之充忍也。故德之所总,道弗能害也,智之所不知,辩弗能解也。不言之辩,不道之道,若或通焉,谓之天府。取焉而不损,酌焉而不竭,莫知其所由出,是谓瑶光。瑶光者,资粮万物者也。
  振困穷,补不足,则名生;兴利除害,伐乱禁暴,则功成。世无灾害,虽神无所施其德;上下和辑,虽贤无所立其功。昔容成氏之时,道路雁行列处,托婴儿于巢上,置余粮于亩首,虎豹可尾,虺蛇可跟,而不知其所由然。逮至尧之时,十日并出,焦禾稼,杀草木,而民无所食。猰貐、凿齿、九婴、大风、封豨、修蛇皆为民害。尧乃使羿诛凿齿于畴华之野,杀九婴于凶水之上,缴大风于青丘之泽,上射十日而下杀猰貐,断修蛇于洞庭,禽封豨于桑林,万民皆喜,置尧以为天子。于是天下广陕险易远近始有道里。舜之时,共工振滔洪水,以薄空桑,龙门未开,吕梁未发,江淮通流,四海溟涬,民皆上丘陵,赴树木。舜乃使禹疏三江五湖,辟伊阙,民廛涧,平通沟陆,流注东海。鸿水漏,九州干,万民皆宁其性。是以称尧、舜以为圣。晚世之时,帝有桀、纣,为琁室、瑶台、象廊、玉床,纣为肉圃、酒池,燎焚天下之财,罢苦万民之力,刳谏者,剔孕妇,攘天下,虐百姓。于是汤乃以革车三百乘,伐桀于南巢,放之夏台;武王甲卒三千,破纣牧野,杀之于宣室。天下宁定,百姓和集,是以称汤、武之贤。由此观之,有贤圣之名者,必遭乱世之患也。
  至人生乱世之中,含德怀道,拘无穷之智,钳口寝说,遂不言而死者众矣,然天下莫知贵其不言也。故道可道,非常道,名可名,非常名,著于竹帛,镂于金石,可传于人者,其粗也。五帝三王,殊事而同指,异路而同归。晚世学者,不知道之所一体,德之所总要,取成之迹,相与危坐而说之,鼓歌而舞之,故博学多闻而不免于惑。诗云:“不敢暴虎,不敢冯河。人知一,莫知其他。”此之谓也。
  帝者体太一,王者法阴阳,霸者则四时,君者用六律。秉太一者,牢笼天地,弹压山川;含吐阴阳,伸曳四时;纪纲八极,经纬六合;覆露照导,普汜无私;蠉飞蠕动,莫不仰德而生。阴阳者,承天地之和,形万殊之体;含气化物,以成埒类;赢缩卷舒,沦于不测;终始虚满,转于无原。四时者,春生夏长,秋收冬藏;取予有节,出入有时;开阖张歙,不失其叙;喜怒刚柔,不离其理。六律者,生之与杀也,赏之与罚也,予之与夺也,非此无道也。故谨于权衡准绳,审乎轻重,足以治其境内矣。
  是故体太一者,明于天地之情,通于道德之伦;聪明耀于日月,精神通于万物;动静调于阴阳,喜怒和于四时;德泽施于方外,名声传于后世。法阴阳者,德与天地参,明与日月并,精与鬼神总;戴圆履方,抱表怀绳;内能治身,外能得人;发号施令,天下莫不从风。则四时者,柔而不脆,刚而不鞼;宽而不肆,肃而不悖;优柔委从,以养群类;其德含愚而容不肖,无所私爱。用六律者,伐乱禁暴,进贤而退不肖;扶拨以为正,坏险以为平,矫枉以为直;明于禁舍开闭之道,乘时因势,以服役人心也。帝者体阴阳则侵,王者法四时则削,霸者节六律则辱,君者失准绳则废。故小而行大,则滔窕而不亲;大而行小,则狭隘而不容;贵贱不失其体,而天下治矣。
  天爱其精,地爱其平,人爱其情。天之精,日月星辰雷电风雨也;地之平,水火金木土也;人之情,思虑聪明喜怒也。故闭四关,止五遁,则与道沦,是故神明藏于无形,精神反于至真,则目明而不以视,耳聪而不以听,心条达而不以思虑;委而弗为,和而弗矜;冥性命之情,而智故不得杂焉。精泄于目,则其视明;在于耳,则其听聪;留于口,则其言当;集于心,则其虑通。故闭四关则身无患,百节莫苑,莫死莫生,莫虚莫盈,是谓真人。
  凡乱之所由生者,皆在流遁。流遁之所生者五。大构驾,兴宫室;延楼栈道,鸡栖井干;标株欂栌,以相支持;木巧之饰,盘纤刻俨;赢镂雕琢,诡文回波;尚游瀷淢,菱抒紾抱;芒繁乱泽,巧伪纷挐,以相摧错,此遁于木也。凿汗池之深,肆畛崖之远,来谿谷之流,饰曲崖之际,积牒旋石,以纯修碕,抑淢怒濑,以扬激波,曲拂邅迥,以像湡浯,益树莲菱,以食鳖鱼,鸿鹄粱鹔鷞,稻粱饶徐,龙舟鹢首,浮吹以娱,此遁于世也。高筑城郭,设树险阻;崇台榭之隆,侈苑囿之大,以穷要妙之望;魏阙之高,上际青云;大厦曾加,拟于昆仑;修为墙垣,甬道相连;残高增下,积土为山;接径历远,直道夷险,终日驰鹜而无蹟蹈之患,此遁于土也。大钟鼎,美重器,华虫疏镂,以相缪紾;寝兕伏虎,蟠龙连组;焜昱锗眩,照耀辉煌;偃蹇寥纠、曲成文章;雕琢之饰,锻锡文铙;乍晦乍明,抑微灭瑕;霜文沈居,若簟籧篨;缠锦经宂,似数而疏,此遁于金也。煎熬焚炙,调齐和之适,以穷荆吴甘酸之变;焚林而猎,烧燎大木;鼓橐吹埵,以销铜铁;靡流坚锻,无猒足目;山无峻干,林无柘梓;燎木以为炭,燔草而为灰;野莽白素,不得其时;上掩天光,下珍地财,此遁于火也。此五者,一足以亡天下矣。
  是故古者明堂之制,下之润湿弗能及,上之雾露弗能入,四方之风弗能袭;土事不文,木工不斵,金器不镂;衣无隅差之削,冠无觚蠃之理;堂大足以周旋理文,静洁足以享上帝、礼鬼神,以示民知俭节。
  夫声色五味,远国珍怪,瑰异奇物,足以变心易志,摇荡精神,感动血气者,不可胜计也。夫天地之生财也,本不过五。圣人节五行,则治不荒。凡人之性,心和欲得则乐,乐斯动,动斯蹈,蹈斯荡,荡斯歌,歌斯舞,歌舞节则禽兽跳矣。人之性,心有忧丧则悲,悲则哀,哀斯愤,愤斯怒,怒斯动,动则手足不静。人之性,有侵犯则怒,怒则血充,血充则气激,气激则发怒,发怒则有所释憾矣。故钟鼓管箫,干戚羽旄,所以饰喜也。衰绖苴杖,哭踊有节,所以饰哀也。兵革羽旄,金鼓斧钺,所以饰怒也。必有其质,乃为之文。
  古者圣在上,政教平,仁爱洽;上下同心,君臣辑睦;衣食有余,家给人足;父慈子孝,兄良弟顺;生者不怨,死者不恨;天下和洽,人得其愿。夫人相乐无所发贶,故圣人为之作乐以和节之。末世之政,田渔重税,关市急征,泽梁毕禁;网署无所布,来耜无所设;民力竭于谣役,财用殚于会赋;居者无食,行者无粮;老者不养,死者不葬;赘妻鬻子,以给上求,犹弗能澹;愚夫蠢妇,皆有流连之心,凄怆之志,乃使始为之撞大钟,击鸣鼓,吹竽笙,弹琴瑟,失乐之本矣。
  古者上求薄而民用给,君施其德,臣尽其忠,父行其慈,子竭其孝,各致其爱,而无憾恨其间。夫三年之丧,非强而致之;听乐不乐,食旨不甘,思慕之心未能绝也。晚世风流俗败,嗜欲多,礼义废,君臣相欺,父子相疑,怨尤充胸,思心尽亡,被衰戴经,戏笑其中,虽致之三年,失丧之本也。
  古者天子一畿,诸侯一同,各守其分,不得相侵。有不行王道者,暴虐万民,争地侵壤,乱政犯禁,召之不至,令之不行,禁之不止,诲之不变,乃举兵而伐之,戮其君,易其党,封其墓,类其社,卜其子孙以代之。晚世务广地侵壤,并兼无已;举不义之兵,伐无罪之国,杀不辜之民,绝先圣之后:大国出攻,小国城守;驱人之牛马,傒人之子女;毁人之宗庙,迁人之重宝;血流千里,暴骸满野,以澹贪主之欲,非兵之所为生也。
  故兵者所以讨暴,非所以为暴也;乐者所以致和,非所以为淫也;丧者所以尽哀,非所以为伪也。故事亲有道矣,而爱为务;朝廷有容矣,而敬为上;处丧有礼矣,而哀为主;用兵有术矣,而义为本。本立而道行,本伤而道废。

注释


〔礼乐〕同:禮樂《辞源》

相关推荐

淮南子

《淮南子》(又名《淮南鸿烈》、《刘安子》)是西汉皇族淮南王刘安及其门客收集史料集体编写而成的一部哲学著作。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10