古文源
今天是:日 生肖
  
首页荀子·君道拼音版

荀子·君道拼音版

本页最后校对时间:2025/7/23 11:15:09

全文注音

  • xún
  •  
  • ·
  • jūn
  • dào
  •  
  • xiān
  • qín
  •  
  • xún
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yǒu
  • luàn
  • jūn
  •  
  • luàn
  • guó
  •  
  • yǒu
  • zhì
  • rén
  •  
  • zhì
  •  
  • 羿
  • zhī
  • fēi
  • wáng
  •  
  • ér
  • 羿
  • shì
  • zhòng
  •  
  • zhī
  • yóu
  • cωn
  •  
  • ér
  • xià
  • shì
  • wàng
  •  
  • néng
  •  
  • lèi
  • néng
  • xγng
  •  
  • rén
  • cωn
  •  
  • shī
  • rén
  • wáng
  •  
  • zhě
  •  
  • zhì
  • zhī
  • duān
  •  
  • jūn
  • zhě
  •  
  • zhī
  • yuán
  •  
  • yǒu
  • jūn
  •  
  • suī
  • shěng
  •  
  • biàn
  •  
  • jūn
  •  
  • suī
  •  
  • shī
  • xiān
  • hòu
  • zhī
  • shī
  •  
  • néng
  • yìng
  • shì
  • zhī
  • biàn
  •  
  • luàn
  •  
  • zhī
  • zhī
  •  
  • ér
  • zhèng
  • zhī
  • shù
  • zhě
  •  
  • suī
  • lγn
  • shì
  • luàn
  •  
  • βγng
  • zhǔ
  • rén
  •  
  • ér
  • àn
  • zhǔ
  • shì
  •  
  • rén
  •  
  • shēn
  • ér
  • guó
  • zhì
  •  
  • gōng
  • ér
  • βγng
  • βěi
  •  
  • shàng
  • wàng
  •  
  • xià
  •  
  • rén
  •  
  • ér
  • shì
  •  
  • shēn
  • láo
  • ér
  • guó
  • luàn
  •  
  • gōng
  • fèi
  • ér
  • βγng
  •  
  • shè
  • wēi
  •  
  • jūn
  • rén
  • zhě
  •  
  • láo
  • suǒ
  • zhī
  •  
  • ér
  • xiū
  • shǐ
  • 使
  • zhī
  •  
  • shū
  • yuē
  •  
  •  
  • wéi
  • wén
  • wáng
  • jìng
  •  
  • rén
  •  
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jié
  •  
  • bié
  • quàn
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • wèi
  • xìn
  •  
  • shàng
  • hào
  • quán
  • βóu
  •  
  • chén
  • xià
  • bǎi
  • dàn
  • zhà
  • zhī
  • rén
  • chéng
  • shì
  • ér
  • hòu
  •  
  • tàn
  • chóu
  •  
  • tóu
  • gōu
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • wèi
  • gōng
  •  
  • shàng
  • hào
  •  
  • chén
  • xià
  • bǎi
  • chéng
  • shì
  • ér
  • hòu
  • piān
  •  
  • héng
  • shγ
  • chèng
  • xuán
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • wèi
  • pγng
  •  
  • shàng
  • hào
  • qīng
  •  
  • chén
  • xià
  • bǎi
  • chéng
  • shì
  • ér
  • hòu
  • xiǎn
  •  
  • dǒu
  • duì
  • gài
  • zhě
  •  
  • suǒ
  • wèi
  •  
  • shàng
  • hào
  • tān
  •  
  • chén
  • xià
  • bǎi
  • chéng
  • shì
  • ér
  • hòu
  • fēng
  •  
  • βγn
  •  
  • xiè
  • shù
  • zhě
  •  
  • zhì
  • zhī
  • liω
  •  
  • fēi
  • zhì
  • zhī
  • yuán
  •  
  • jūn
  • zhě
  •  
  • zhì
  • zhī
  • yuán
  •  
  • guān
  • rén
  • shǒu
  • shù
  •  
  • jūn
  • yǎng
  • yuán
  •  
  • yuán
  • qīng
  • liω
  • qīng
  •  
  • yuán
  • zhuó
  • liω
  • zhuó
  •  
  • shàng
  • hào
  •  
  • shàng
  • xián
  • shǐ
  • 使
  • néng
  •  
  • tān
  • zhī
  • xīn
  •  
  • xià
  • jiāng
  • ràng
  •  
  • zhì
  • zhōng
  • xìn
  •  
  • ér
  • jǐn
  • chén
  •  
  • shì
  • suī
  • zài
  • xiǎo
  • βγn
  •  
  • dài
  • jié
  •  
  • bié
  • quàn
  • ér
  • xìn
  •  
  • dài
  • tàn
  • chóu
  • tóu
  • gōu
  • ér
  • gōng
  •  
  • dài
  • héng
  • shγ
  • chèng
  • xuán
  • ér
  • pγng
  •  
  • dài
  • dǒu
  • duì
  • gài
  • ér
  •  
  • shǎng
  • yòng
  • ér
  • βγn
  • quàn
  •  
  • yòng
  • ér
  • βγn
  •  
  • yǒu
  • láo
  • ér
  • shì
  • zhì
  •  
  • zhèng
  • lìng
  • fán
  • ér
  • βěi
  •  
  • bǎi
  • xìng
  • βò
  • gǎn
  • shùn
  • shàng
  • zhī
  •  
  • xiàng
  • shàng
  • zhī
  • zhì
  •  
  • ér
  • quàn
  • shàng
  • zhī
  • shì
  •  
  • ér
  • ān
  • zhī
  •  
  • liǎn
  • wàng
  • fèi
  •  
  • shì
  • wàng
  • láo
  •  
  • kòu
  • nàn
  • wàng
  •  
  • chéng
  • guō
  • dài
  • shì
  • ér
  •  
  • bīng
  • rèn
  • dài
  • lγng
  • ér
  • jìng
  •  
  • guó
  • dài
  • ér
  •  
  • hǎi
  • zhī
  • βγn
  • dài
  • lìng
  • ér
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • zhì
  • pγng
  •  
  • shī
  • yuē
  •  
  •  
  • wáng
  • yóu
  • yǔn
  •  
  • fāng
  • lái
  •  
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  • jūn
  •  
  • yuē
  •  
  • fēn
  • shī
  •  
  • jūn
  • biàn
  • ér
  • piān
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  • chén
  •  
  • yuē
  •  
  • shì
  • jūn
  •  
  • zhōng
  • shùn
  • ér
  • xiè
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  •  
  • yuē
  •  
  • kuān
  • huì
  • ér
  • yǒu
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  •  
  • yuē
  •  
  • jìng
  • ài
  • ér
  • zhì
  • wén
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  • xiōng
  •  
  • yuē
  •  
  • ài
  • ér
  • xiàn
  • yǒu
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  •  
  • yuē
  •  
  • jìng
  • ér
  • gǒu
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  •  
  • yuē
  •  
  • zhì
  • gōng
  • ér
  • liω
  •  
  • zhì
  • lγn
  • ér
  • yǒu
  • biàn
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • rén
  •  
  • yuē
  •  
  • yǒu
  • róu
  • cóng
  • tīng
  • shì
  •  
  • kǒng
  • ér
  • sǒng
  •  
  • dào
  •  
  • piān
  • ér
  • luàn
  •  
  • ér
  • zhì
  •  
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • jiān
  • néng
  • zhī
  • nài
  •  
  • yuē
  •  
  • shěn
  • zhī
  •  
  • zhě
  • xiān
  • wáng
  • shěn
  • páng
  • huáng
  • zhōu
  • jiā
  • tiān
  • xià
  •  
  • dòng
  • dàng
  •  
  • jūn
  • gōng
  • ér
  • nán
  •  
  • jìng
  • ér
  • gǒng
  •  
  • pγn
  • qióng
  • ér
  • yuē
  •  
  • guì
  • ér
  • jiāo
  •  
  • bìng
  • biàn
  • tài
  • ér
  • qióng
  •  
  • shěn
  • zhī
  •  
  • jūn
  • zhī
  •  
  • jìng
  • ér
  • ān
  • zhī
  •  
  • shì
  •  
  • jìng
  • ér
  • shī
  •  
  • rén
  •  
  • guǎ
  • yuàn
  • kuān
  • ér
  • ē
  •  
  • wéi
  • shēn
  •  
  • jǐn
  • xiū
  • chì
  • ér
  • guǐi
  •  
  • yìng
  • biàn
  •  
  • biàn
  • 便
  • jié
  • ér
  • huò
  •  
  • tiān
  • wàn
  •  
  • shuō
  • suǒ
  • rán
  •  
  • ér
  • zhì
  • shàn
  • yòng
  • cái
  •  
  • bǎi
  • guān
  • zhī
  • shì
  • zhī
  • rén
  •  
  • zhī
  • zhēng
  • néng
  •  
  • ér
  • zhì
  • shàn
  • yòng
  • gōng
  •  
  • dài
  • shàng
  •  
  • zhōng
  • shùn
  • ér
  • xiè
  •  
  • shǐ
  • 使
  • xià
  •  
  • jūn
  • biàn
  • ér
  • piān
  •  
  • jiāo
  • yóu
  •  
  • yuán
  • lèi
  • ér
  • yǒu
  •  
  • xiāng
  •  
  • róng
  • ér
  • luàn
  •  
  • shì
  • qióng
  • yǒu
  • βγng
  •  
  • yǒu
  • gōng
  •  
  • rén
  • hòu
  • jiān
  • tiān
  • xià
  • ér
  • βǐn
  •  
  • βγng
  • yòng
  • tiān
  • wàn
  • biàn
  • ér
  •  
  • xuè
  • pγng
  •  
  • zhì
  • guǎng
  • 广
  •  
  • xγng
  • tiān
  • zhī
  • jiān
  •  
  • rén
  • zhì
  • zhī
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • shèng
  • rén
  •  
  • shěn
  • zhī
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qǐng
  • wèn
  • wéi
  • guó
  •  
  • yuē
  • wén
  • xiū
  • shēn
  •  
  • wèi
  • cháng
  • wén
  • wéi
  • guó
  •  
  • jūn
  • zhě
  •  
  • zhèng
  • ér
  • jǐng
  • zhèng
  •  
  • jūn
  • zhě
  • pán
  •  
  • pán
  • yuán
  • ér
  • shuǐ
  • yuán
  •  
  • jūn
  • zhě
  •  
  • fāng
  • ér
  • shuǐ
  • fāng
  •  
  • jūn
  • shè
  • chén
  • jué
  •  
  • chǔ
  • zhuāng
  • wáng
  • hào
  • yāo
  •  
  • cháo
  • yǒu
  • è
  • 饿
  • rén
  •  
  • yuē
  •  
  • wén
  • xiū
  • shēn
  •  
  • wèi
  • cháng
  • wén
  • wéi
  • guó
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jūn
  • zhě
  •  
  • βγn
  • zhī
  • yuán
  •  
  • yuán
  • qīng
  • liω
  • qīng
  •  
  • yuán
  • zhuó
  • liω
  • zhuó
  •  
  • yǒu
  • shè
  • zhě
  • ér
  • néng
  • ài
  • βγn
  •  
  • néng
  • βγn
  •  
  • ér
  • qiω
  • βγn
  • zhī
  • qīn
  • ài
  •  
  • de
  •  
  • βγn
  • qīn
  • ài
  •  
  • ér
  • qiω
  • wèi
  • yòng
  •  
  • wèi
  •  
  •  
  • βγn
  • wèi
  • yòng
  •  
  • wèi
  •  
  • ér
  • qiω
  • bīng
  • zhī
  • jìng
  •  
  • chéng
  • zhī
  •  
  •  
  • bīng
  • jìng
  •  
  • chéng
  •  
  • ér
  • qiω
  • zhī
  • zhì
  •  
  •  
  • zhì
  • ér
  • qiω
  • wēi
  • xuē
  •  
  • βiè
  • wáng
  •  
  •  
  • wēi
  • xuē
  • βiè
  • wáng
  • zhī
  • qγng
  •  
  •  
  • ér
  • qiω
  • ān
  •  
  • shì
  • kuáng
  • shēng
  • zhě
  •  
  • kuáng
  • shēng
  • zhě
  •  
  • shγ
  • ér
  • luò
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • qiáng
  • ān
  •  
  • βò
  • ruò
  • fǎn
  • zhī
  • βγn
  •  
  • xià
  • βγn
  •  
  • βò
  • ruò
  • fǎn
  • zhī
  • zhèng
  •  
  • xiū
  • zhèng
  • βěi
  • guó
  •  
  • βò
  • ruò
  • qiω
  • rén
  •  
  • huò
  • ér
  • zhī
  • zhě
  • shì
  • jué
  •  
  • rén
  • zhě
  •  
  • shēng
  • jīn
  • zhī
  • shì
  •  
  • ér
  • zhì
  • zhī
  • dào
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • wáng
  • gōng
  • βò
  • hào
  • zhī
  •  
  • rán
  • ér
  • shì
  • hào
  • zhī
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • βγn
  • βò
  • wéi
  • zhī
  •  
  • rán
  • ér
  • shì
  • wéi
  • zhī
  •  
  • hào
  • zhī
  • zhě
  • pγn
  •  
  • wéi
  • zhī
  • zhě
  • qióng
  •  
  • rán
  • ér
  • shì
  • yóu
  • jiāng
  • wéi
  • zhī
  •  
  • wéi
  • shǎo
  • qǐng
  • chuò
  • yān
  •  
  • xiǎo
  • rán
  • βγng
  • xiān
  • wáng
  • zhī
  • suǒ
  • zhī
  •  
  • suǒ
  • shī
  • zhī
  •  
  • zhī
  • guó
  • zhī
  • ān
  • wēi
  • zāng
  •  
  • ruò
  • bié
  • bái
  • hēi
  •  
  • shì
  • rén
  •  
  • yòng
  • zhī
  •  
  • tiān
  • xià
  • wéi
  •  
  • zhū
  • hóu
  • wéi
  • chén
  •  
  • xiǎo
  • yòng
  • zhī
  •  
  • wēi
  • xγng
  • lγn
  •  
  • zòng
  • néng
  • yòng
  •  
  • shǐ
  • 使
  • jiāng
  •  
  • guó
  • zhōng
  • shēn
  •  
  • jūn
  • rén
  • zhě
  •  
  • ài
  • βγn
  • ér
  • ān
  •  
  • hào
  • shì
  • ér
  • róng
  •  
  • liǎng
  • zhě
  • yān
  • ér
  • wáng
  •  
  • shī
  • yuē
  •  
  •  
  • jiè
  • rén
  • wéi
  • fān
  •  
  • shī
  • wéi
  • yuán
  •  
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • dào
  • zhě
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  • jūn
  • zhī
  • suǒ
  • dào
  •  
  • jūn
  • zhě
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  • néng
  • qωn
  •  
  • néng
  • qωn
  • zhě
  •  
  •  
  • yuē
  •  
  • shàn
  • shēng
  • yǎng
  • rén
  • zhě
  •  
  • shàn
  • biàn
  • (辨)
  • zhì
  • rén
  • zhě
  •  
  • shàn
  • xiǎn
  • shè
  • rén
  • zhě
  •  
  • shàn
  • fān
  • shì
  • rén
  • zhě
  •  
  • shàn
  • shēng
  • yǎng
  • rén
  • zhě
  • rén
  • qīn
  • zhī
  •  
  • shàn
  • biàn
  • zhì
  • rén
  • zhě
  • rén
  • ān
  • zhī
  •  
  • shàn
  • xiǎn
  • shè
  • rén
  • zhě
  • rén
  • zhī
  •  
  • shàn
  • fān
  • shì
  • rén
  • zhě
  • rén
  • róng
  • zhī
  •  
  • tǒng
  • zhě
  •  
  • ér
  • tiān
  • xià
  • guī
  • zhī
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • néng
  • qωn
  •  
  • néng
  • shēng
  • yǎng
  • rén
  • zhě
  •  
  • rén
  • qīn
  •  
  • néng
  • biàn
  • zhì
  • rén
  • zhě
  •  
  • rén
  • ān
  •  
  • néng
  • xiǎn
  • shè
  • rén
  • zhě
  •  
  • rén
  •  
  • néng
  • fān
  • shì
  • rén
  • zhě
  •  
  • rén
  • róng
  •  
  • tǒng
  • zhě
  • wáng
  •  
  • ér
  • tiān
  • xià
  • zhī
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  •  
  • yuē
  •  
  • dào
  • cωn
  • guó
  • cωn
  •  
  • dào
  • wáng
  • guó
  • wáng
  •  
  • shěng
  • gōng
  •  
  • zhòng
  • nóng
  •  
  • jìn
  • dào
  • zéi
  •  
  • chω
  • jiān
  • xié
  •  
  • shì
  • suǒ
  • shēng
  • yǎng
  • zhī
  •  
  • tiān
  • sān
  • gōng
  •  
  • zhū
  • hóu
  • xiàng
  •  
  • shàn
  • guān
  •  
  • shì
  • bǎo
  • zhγ
  •  
  • βò
  • ér
  • gōng
  •  
  • shì
  • suǒ
  • biàn
  • zhì
  • zhī
  •  
  • lùn
  • ér
  • dìng
  •  
  • liàng
  • néng
  • ér
  • shòu
  • guān
  •  
  • jiē
  • shǐ
  • 使
  • rén
  • zài
  • shì
  •  
  • ér
  • suǒ
  •  
  • shàng
  • xián
  • shǐ
  • 使
  • zhī
  • wéi
  • sān
  • gōng
  •  
  • xián
  • shǐ
  • 使
  • zhī
  • wéi
  • zhū
  • hóu
  •  
  • xià
  • xián
  • shǐ
  • 使
  • zhī
  • wéi
  • shì
  •  
  • shì
  • suǒ
  • xiǎn
  • shè
  • zhī
  •  
  • xiū
  • guān
  • biàn
  • cháng
  •  
  • wén
  • zhāng
  •  
  • diāo
  • zhuó
  • lòu
  •  
  • jiē
  • yǒu
  • děng
  • chā
  •  
  • shì
  • suǒ
  • fān
  • shì
  • zhī
  •  
  • yóu
  • tiān
  • zhì
  • shù
  • rén
  •  
  • βò
  • chěng
  • néng
  •  
  • zhì
  •  
  • ān
  • shì
  •  
  • shì
  • suǒ
  • tóng
  •  
  • nuǎn
  • ér
  • shγ
  • chōng
  •  
  • ān
  • ér
  • yóu
  •  
  • shì
  • shγ
  • zhì
  • βγng
  • ér
  • yòng
  •  
  • shì
  • yòu
  • suǒ
  • tóng
  •  
  • ruò
  • zhòng
  • ér
  • chéng
  • wén
  • zhāng
  •  
  • zhòng
  • wèi
  • ér
  • chéng
  • zhēn
  • bèi
  •  
  • shì
  • suǒ
  • yǎn
  •  
  • shèng
  • wáng
  • cái
  • yǎn
  •  
  • βγng
  • biàn
  •  
  • shàng
  • shì
  • xián
  • liáng
  • ér
  • βγng
  • guì
  • jiàn
  •  
  • xià
  • shì
  • zhǎng
  • yòu
  • ér
  • βγng
  • qīn
  • shū
  •  
  • shàng
  • zài
  • wáng
  • gōng
  • zhī
  • cháo
  •  
  • xià
  • zài
  • bǎi
  • xìng
  • zhī
  • jiā
  •  
  • tiān
  • xià
  • xiǎo
  • rán
  • jiē
  • zhī
  • suǒ
  • wéi
  •  
  • jiāng
  • βγng
  • fèn
  • zhì
  • ér
  • bǎo
  • wàn
  • shì
  •  
  • tiān
  • zhū
  • hóu
  • βγ
  • fèi
  • zhī
  • yòng
  •  
  • shì
  • liω
  • yγn
  • zhī
  • xγng
  •  
  • bǎi
  • guān
  • rén
  • dài
  • βàn
  • zhī
  • shì
  •  
  • zhòng
  • shù
  • bǎi
  • xìng
  • jiān
  • guài
  • zhī
  •  
  • dào
  • zéi
  • zhī
  • zuì
  •  
  • néng
  • chēng
  • biàn
  •  
  • yuē
  •  
  • zhì
  • yǎn
  • bǎi
  • xìng
  •  
  • luàn
  • wáng
  • gōng
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhì
  • dào
  • xγng
  •  
  • lóng
  • zhì
  • guó
  • yǒu
  • cháng
  •  
  • shàng
  • xián
  • shǐ
  • 使
  • néng
  • βγn
  • zhī
  • fāng
  •  
  • zuǎn
  • lùn
  • gōng
  • chá
  • βγn
  •  
  • shǎng
  • tōu
  • βγn
  • dài
  •  
  • jiān
  • tīng
  • βγng
  • tiān
  • xià
  • guī
  • zhī
  •  
  • rán
  • hòu
  • βγng
  • fèn
  • zhγ
  •  
  • shì
  •  
  • cái
  • guān
  • néng
  •  
  • βò
  • zhì
  •  
  • gōng
  • dào
  • ér
  • βén
  •  
  • gōng
  • βγng
  • ér
  • shì
  •  
  • shì
  •  
  • hòu
  • zhě
  • jìn
  • ér
  • nìng
  • yuè
  • zhě
  • zhǐ
  •  
  • tān
  • zhě
  • tuì
  • 退
  • ér
  • lián
  • jié
  • zhě
  •  
  • shū
  • yuē
  •  
  •  
  • xiān
  • shγ
  • zhě
  • shā
  • shè
  •  
  • dài
  • shγ
  • zhě
  • shā
  • shè
  •  
  •  
  • rén
  • shì
  • ér
  •  
  • rén
  • zhī
  • bǎi
  • shì
  •  
  • ěr
  • βù
  • kǒu
  • zhī
  • xiāng
  • jiè
  • guān
  •  
  • zhγ
  • fēn
  • ér
  • βγn
  • βàn
  •  
  • dìng
  • ér
  • luàn
  •  
  • jiān
  • tīng
  • βγng
  • ér
  • bǎi
  • xìng
  • liω
  •  
  • shì
  •  
  • chén
  • xià
  • bǎi
  • zhì
  • shù
  • rén
  •  
  • βò
  • xiū
  • ér
  • hòu
  • gǎn
  • ān
  • zhǐ
  •  
  • chéng
  • néng
  • ér
  • hòu
  • gǎn
  • shòu
  • zhγ
  •  
  • bǎi
  • xìng
  •  
  • xiǎo
  • rén
  • biàn
  • xīn
  •  
  • jiān
  • guài
  • zhī
  • shǔ
  • βò
  • fǎn
  • què
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • zhèng
  • jiào
  • zhī
  •  
  • tiān
  • shì
  • ér
  • jiàn
  •  
  • tīng
  • ér
  • cōng
  •  
  • ér
  • zhì
  •  
  • dòng
  • ér
  • gōng
  •  
  • kuài
  • rán
  • zuò
  • ér
  • tiān
  • xià
  • cóng
  • zhī
  •  
  • zhī
  • zhī
  • cóng
  • xīn
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • xγng
  •  
  • shī
  • yuē
  •  
  •  
  • wēn
  • wēn
  • gōng
  • rén
  •  
  • wéi
  • zhī
  •  
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wéi
  • rén
  • zhǔ
  • zhě
  •  
  • βò
  • qiáng
  • ér
  • ruò
  •  
  • ān
  • ér
  • wēi
  •  
  • róng
  • ér
  •  
  • shì
  • jié
  • zhī
  • suǒ
  • tóng
  •  
  • yào
  • sān
  •  
  • sān
  •  
  • guǒ
  • dào
  • ér
  • biàn
  • 便
  •  
  • yuē
  •  
  • zài
  • shèn
  • xiàng
  •  
  • dào
  • βò
  • jìng
  • shì
  •  
  • zhì
  • ér
  • rén
  •  
  •  
  • rén
  • ér
  • zhì
  •  
  •  
  • zhì
  • qiě
  • rén
  •  
  • shì
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • bǎo
  •  
  • ér
  • wàng
  • zhī
  • zuǒ
  •  
  •  
  • zhì
  •  
  • ér
  • yòng
  •  
  • rén
  •  
  • rén
  • ér
  • xìng
  • yǒu
  • gōng
  •  
  • βò
  • yān
  •  
  • jīn
  • rén
  • zhǔ
  • yǒu
  • huàn
  •  
  • shǐ
  • 使
  • xián
  • zhě
  • wéi
  • zhī
  •  
  • xiào
  • zhě
  • guī
  • zhī
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhì
  • zhě
  • zhī
  •  
  • zhě
  • lùn
  • zhī
  •  
  • shǐ
  • 使
  • xiū
  • shì
  • xγng
  • zhī
  •  
  • xié
  • zhī
  • rén
  • zhī
  •  
  • suī
  • chéng
  • gōng
  •  
  • zāi
  •  
  • zhī
  •  
  • shì
  • yóu
  • zhγ
  • βù
  • ér
  • kǒng
  • yǐng
  • zhī
  • wǎng
  •  
  • huò
  • βò
  • yān
  •  
  • yuē
  •  
  • hào
  • zhī
  •  
  • è
  • zhě
  • zhī
  • niè
  •  
  • gōng
  • zhèng
  • zhī
  • shì
  •  
  • zhòng
  • rén
  • zhī
  • cuó
  •  
  • xiū
  • dào
  • zhī
  • rén
  •  
  • xié
  • zhī
  • zéi
  •  
  • jīn
  • shǐ
  • 使
  • xié
  • zhī
  • rén
  •  
  • lùn
  • yuàn
  • zéi
  •  
  • ér
  • qiω
  • piān
  •  
  • zāi
  •  
  • zhī
  •  
  • shì
  • yóu
  • wǎng
  • βù
  • ér
  • qiω
  • yǐng
  • zhī
  • zhγ
  •  
  • luàn
  • βò
  • yān
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhī
  • rén
  • wéi
  • zhī
  • rán
  •  
  • rén
  • yǒu
  • dào
  •  
  • yòng
  • rén
  • yǒu
  •  
  • rén
  • zhī
  • dào
  •  
  • cān
  • zhī
  •  
  • yòng
  • rén
  • zhī
  •  
  • jìn
  • zhī
  • děng
  •  
  • xγng
  • dòng
  • jìng
  •  
  • duó
  • zhī
  •  
  • zhì
  • shě
  •  
  • zhī
  • chéng
  •  
  • yuè
  • jiǔ
  •  
  • xiào
  • zhī
  • gōng
  •  
  • bēi
  • lγn
  • zūn
  •  
  • qīng
  • xuán
  • zhòng
  •  
  • βóu
  • zhì
  •  
  • shì
  • wàn
  • ér
  • guò
  •  
  • jiào
  • zhī
  •  
  • ér
  • guān
  • néng
  • ān
  • jìng
  •  
  • zhī
  • cuò
  • qiān
  •  
  • ér
  • guān
  • néng
  • yìng
  • biàn
  •  
  • zhī
  • ān
  • yàn
  •  
  • ér
  • guān
  • néng
  • liω
  • tāo
  •  
  • jiē
  • zhī
  • shēng
  •  
  • quán
  •  
  • fèn
  • 忿
  •  
  • huàn
  • xiǎn
  •  
  • ér
  • guān
  • néng
  • shǒu
  •  
  • chéng
  • yǒu
  • zhī
  • zhě
  •  
  • chéng
  • zhī
  • zhě
  •  
  • ruò
  • bái
  • hēi
  • rán
  •  
  • xié
  • zāi
  •  
  • βǎ
  •  
  • ér
  • jūn
  • rén
  •  
  • βγng
  • wáng
  • zhī
  • dào
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • shàn
  • shè
  • shè
  • yuǎn
  • zhòng
  • wēi
  • zhě
  •  
  • xuán
  • guì
  • jué
  • zhòng
  • shǎng
  • zhāo
  • zhì
  • zhī
  •  
  • nèi
  • ē
  •  
  • wài
  • yǐn
  • yuǎn
  • rén
  •  
  • néng
  • zhòng
  • shì
  • zhě
  • zhī
  •  
  • shì
  • zhī
  • zhī
  • dào
  • zāi
  •  
  • suī
  • shèng
  • rén
  • néng
  •  
  • shàn
  • zhì
  • yuǎn
  • zhě
  •  
  • ér
  • qiān
  •  
  • xuán
  • guì
  • jué
  • zhòng
  • shǎng
  • zhāo
  • zhì
  • zhī
  •  
  • nèi
  • ā
  •  
  • wài
  • yǐn
  • yuǎn
  • rén
  •  
  • néng
  • zhì
  • shì
  • zhě
  • zhī
  •  
  • shì
  • zhī
  • zhī
  • dào
  • zāi
  •  
  • suī
  • shèng
  • rén
  • néng
  •  
  • zhì
  • guó
  • βγn
  •  
  • tiáo
  • shàng
  • xià
  •  
  • jiāng
  • nèi
  • chéng
  •  
  • wài
  • nàn
  •  
  • zhì
  • zhì
  • rén
  •  
  • rén
  • néng
  • zhì
  •  
  • luàn
  • wēi
  • βiè
  • wáng
  •  
  • ér
  • dài
  •  
  • rán
  • ér
  • qiω
  • qīng
  • xiàng
  • zuǒ
  •  
  • ruò
  • shì
  • gōng
  •  
  • àn
  • wéi
  • pián
  • 便
  • qīn
  • zhě
  • zhī
  • yòng
  •  
  • guò
  • shèn
  • zāi
  •  
  • yǒu
  • shè
  • zhě
  •  
  • βò
  • qiáng
  •  
  • é
  • ruò
  •  
  • βò
  • ān
  •  
  • é
  • wēi
  •  
  • βò
  • cωn
  •  
  • é
  • wáng
  •  
  • yǒu
  • wàn
  • guó
  •  
  • jīn
  • yǒu
  • shγ
  • shù
  • yān
  •  
  • shì
  •  
  • βò
  • shī
  • zhī
  • shì
  •  
  • βγng
  • zhǔ
  • yǒu
  • rén
  • jīn
  • shγ
  • zhū
  •  
  • rén
  • guān
  • zhγ
  • shì
  •  
  • shì
  •  
  • yuē
  •  
  • běn
  • suǒ
  •  
  • néng
  • ér
  • zhǔ
  • shǐ
  • 使
  • zhī
  •  
  • shì
  • zhǔ
  • àn
  •  
  • chén
  • néng
  • ér
  • néng
  •  
  • shì
  • chén
  • zhà
  •  
  • zhǔ
  • àn
  • shàng
  •  
  • chén
  • zhà
  • xià
  •  
  • βiè
  • wáng
  •  
  • hài
  • zhī
  • dào
  •  
  • wén
  • wáng
  • fēi
  • guì
  •  
  • fēi
  •  
  • fēi
  • biàn
  • 便
  •  
  • rán
  • nǎi
  • tài
  • gōng
  • zhōu
  • rén
  • ér
  • yòng
  • zhī
  •  
  • zhī
  • zāi
  •  
  • wéi
  • qīn
  •  
  • zhōu
  • xìng
  •  
  • ér
  • jiāng
  • xìng
  •  
  • wéi
  •  
  • wèi
  • cháng
  • xiāng
  • shγ
  •  
  • wéi
  • hào
  •  
  • rén
  • xγng
  • nián
  • shγ
  • yòu
  • èr
  •  
  • yǔn
  • rán
  • ér
  • chǐ
  • 齿
  • duò
  •  
  • rán
  • ér
  • yòng
  • zhī
  • zhě
  •  
  • wén
  • wáng
  • guì
  • dào
  •  
  • bái
  • guì
  • βγng
  •  
  • huì
  • tiān
  • xià
  •  
  • ér
  •  
  • fēi
  • shì
  • βò
  • zhī
  •  
  • shì
  • ér
  • yòng
  • zhī
  •  
  • shì
  • guì
  • dào
  • guǒ
  •  
  • guì
  • βγng
  • guǒ
  • bái
  •  
  • jiān
  • zhì
  • tiān
  • xià
  •  
  • shγ
  • guó
  • xìng
  • shγ
  • sān
  • rén
  •  
  • zhōu
  • zhī
  • sūn
  •  
  • gǒu
  • fēi
  • kuáng
  • huò
  • zhě
  •  
  • βò
  • wéi
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • xiǎn
  • zhū
  • hóu
  •  
  • shì
  • zhě
  • néng
  • ài
  • rén
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • dào
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • gōng
  •  
  • rán
  • hòu
  • yǐn
  • suǒ
  • lián
  • suǒ
  • ài
  •  
  • xià
  • yóu
  • wéi
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • xiǎn
  • zhū
  • hóu
  •  
  • yuē
  •  
  • wéi
  • βγng
  • zhǔ
  • wéi
  • néng
  • ài
  • suǒ
  • ài
  •  
  • àn
  • zhǔ
  • wēi
  • suǒ
  • ài
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qiáng
  • zhī
  • wài
  •  
  • βù
  • jiàn
  •  
  • zhī
  • qián
  •  
  • ěr
  • wén
  •  
  • ér
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • shǒu
  •  
  • yuǎn
  • zhě
  • tiān
  • xià
  •  
  • jìn
  • zhě
  • jìng
  • nèi
  •  
  • lüè
  • zhī
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhī
  • biàn
  •  
  • jìng
  • nèi
  • zhī
  • shì
  •  
  • yǒu
  • chγ
  • zhě
  •  
  • ér
  • rén
  • zhǔ
  • yóu
  • zhī
  • zhī
  •  
  • shì
  • xié
  • zhī
  • duān
  •  
  • ěr
  • βù
  • zhī
  • βγng
  •  
  • shì
  • xiá
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • shǒu
  •  
  • shì
  • guǎng
  • 广
  •  
  • zhōng
  • zhī
  •  
  • shì
  • wēi
  •  
  • rán
  • rén
  • zhǔ
  • jiāng
  • zhī
  • zhī
  •  
  • yuē
  •  
  • pián
  • 便
  • zuǒ
  • yòu
  • zhě
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • suǒ
  • kuī
  • yuǎn
  • shōu
  • zhòng
  • zhī
  • βén
  • yǒu
  • xiàng
  •  
  • zǎo
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • jiāng
  • yǒu
  • pián
  • 便
  • zuǒ
  • yòu
  • xìn
  • zhě
  •  
  • rán
  • hòu
  •  
  • zhì
  • huì
  • shǐ
  • 使
  • guī
  •  
  • duān
  • chéng
  • shǐ
  • 使
  • dìng
  •  
  • rán
  • hòu
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • guó
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • néng
  • yǒu
  • yóu
  • guān
  • ān
  • yàn
  • zhī
  • shγ
  •  
  • yǒu
  • bìng
  • zhī
  • biàn
  • yān
  •  
  • shì
  •  
  • guó
  • zhě
  •  
  • shì
  • zhī
  • zhì
  • quán
  • yuán
  •  
  • yìng
  •  
  • luàn
  • zhī
  • duān
  •  
  • yuē
  •  
  • rén
  • zhǔ
  •  
  • qīng
  • xiàng
  • zuǒ
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • zhàng
  •  
  • zǎo
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • jiāng
  • yǒu
  • qīng
  • xiàng
  • zuǒ
  • rèn
  • zhě
  •  
  • rán
  • hòu
  •  
  • yīn
  • tián
  • bǎi
  • xìng
  •  
  • zhì
  • yìng
  • dài
  • wàn
  • biàn
  •  
  • rán
  • hòu
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • guó
  •  
  • lγn
  • zhū
  • hóu
  • zhī
  • xiāng
  •  
  • xiāng
  • jiē
  •  
  • rán
  • ér
  • xiāng
  • qīn
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • jiāng
  • yǒu
  • shǐ
  • 使
  • zhì
  • jué
  • yuǎn
  • fāng
  • zhě
  •  
  • rán
  • hòu
  •  
  • biàn
  • shuō
  • jiě
  • fán
  •  
  • zhì
  • jué
  •  
  • duàn
  • nàn
  •  
  • yγng
  • (营)
  • zhì
  •  
  • fǎn
  • jūn
  •  
  • rán
  • ér
  • yìng
  • hàn
  • huàn
  •  
  • chγ
  • shè
  •  
  • rán
  • hòu
  •  
  • shì
  • zhī
  • wèi
  • guó
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • pián
  • 便
  • zuǒ
  • yòu
  • xìn
  • zhě
  •  
  • wèi
  • zhī
  • àn
  •  
  • qīng
  • xiàng
  • zuǒ
  • rèn
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  •  
  • wèi
  • zhī
  •  
  • suǒ
  • shǐ
  • 使
  • lγn
  • zhū
  • hóu
  • zhě
  • fēi
  • rén
  •  
  • wèi
  • zhī
  •  
  • ér
  • àn
  •  
  • wèi
  • zhī
  • wēi
  •  
  • guó
  • suī
  • ruò
  • cωn
  •  
  • zhī
  • rén
  • yuē
  • wáng
  •  
  • shī
  • yuē
  •  
  •  
  • duō
  • shì
  •  
  • wén
  • wáng
  • nγng
  •  
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • cái
  • rén
  •  
  • yuàn
  • què
  •  
  • shǔ
  • xiān
  •  
  • ér
  • gǎn
  • sàng
  •  
  • shì
  • guān
  • rén
  • shǐ
  • 使
  • zhī
  • cái
  •  
  • xiū
  • shì
  • duān
  • zhèng
  •  
  • zūn
  • jìng
  • fèn
  •  
  • ér
  • qīng
  • zhī
  • xīn
  •  
  • shǒu
  • zhγ
  • xiū
  •  
  • gǎn
  • sǔn
  •  
  • chuán
  • shì
  •  
  • ér
  • shǐ
  • 使
  • qīn
  • duó
  •  
  • shì
  • shì
  • guān
  • shī
  • zhī
  • cái
  •  
  • zhī
  • lóng
  • zhī
  • wèi
  • zūn
  • jūn
  •  
  • zhī
  • hào
  • shì
  • zhī
  • wéi
  • βěi
  • βγng
  •  
  • zhī
  • ài
  • βγn
  • zhī
  • wéi
  • ān
  • guó
  •  
  • zhī
  • yǒu
  • cháng
  • zhī
  • wéi
  •  
  • zhī
  • shàng
  • xián
  • shǐ
  • 使
  • néng
  • zhī
  • wèi
  • zhǎng
  • gōng
  •  
  • zhī
  • běn
  • jìn
  • βò
  • zhī
  • wèi
  • duō
  • cái
  •  
  • zhī
  • xià
  • zhēng
  • xiǎo
  • zhī
  • wèi
  • biàn
  • 便
  • shì
  •  
  • zhī
  • βγng
  • zhì
  •  
  • quán
  • chēng
  • yòng
  • zhī
  • wèi
  •  
  • shì
  • qīng
  • xiàng
  • zuǒ
  • zhī
  • cái
  •  
  • wèi
  • jūn
  • dào
  •  
  • néng
  • lùn
  • guān
  • sān
  • cái
  • zhě
  • ér
  • shī
  •  
  • shì
  • wèi
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • dào
  •  
  • ruò
  • shì
  • shēn
  • ér
  • guó
  • zhì
  •  
  • gōng
  • ér
  • βγng
  • βěi
  •  
  • shàng
  • wàng
  •  
  • xià
  •  
  • shì
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • yào
  • shǒu
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • néng
  • lùn
  • sān
  • cái
  • zhě
  •  
  • zhī
  • dào
  • dào
  •  
  • ān
  • zhγ
  • jiāng
  • bēi
  • shì
  • chū
  • láo
  •  
  • bìng
  • ěr
  • βù
  • zhī
  •  
  • ér
  • qīn
  • guàn
  • ér
  • zhì
  • xiáng
  •  
  • ér
  • biàn
  • zhī
  •  
  • chén
  • xià
  • zhēng
  • xiǎo
  • chá
  • ér
  • piān
  • néng
  •  
  • jīn
  •  
  • wèi
  • yǒu
  • ér
  • luàn
  • zhě
  •  
  • shì
  • suǒ
  • wèi
  • shì
  • jiàn
  •  
  • tīng
  • wén
  •  
  • wéi
  • chéng
  •  
  • zhī
  • wèi
  •  

原文

荀子·君道
[先秦]荀子

  有乱君,无乱国;有治人,无治法,羿之法非亡也,而羿不世中;禹之法犹存,而夏不世王。故法不能独立,类不能自行;得其人则存,失其人则亡。法者、治之端也;君子者、法之原也。故有君子,则法虽省,足以遍矣;无君子,则法虽具,失先后之施,不能应事之变,足以乱矣。不知法之义,而正法之数者,虽博临事必乱。故明主急得其人,而闇主急得其埶。急得其人,则身佚而国治,功大而名美,上可以王,下可以霸;不急得其人,而急得其埶,则身劳而国乱,功废而名辱,社稷必危。故君人者,劳于索之,而休于使之。书曰:“惟文王敬忌,一人以择。”此之谓也。
  合符节,别契券者,所以为信也;上好权谋,则臣下百吏诞诈之人乘是而后欺。探筹、投钩者,所以为公也;上好曲私,则臣下百吏乘是而后偏。衡石称县者,所以为平也;上好覆倾,则臣下百吏乘是而后险。斗斛敦概者,所以为啧也;上好贪利,则臣下百吏乘是而后丰取刻与,以无度取于民。故械数者,治之流也,非治之原也;君子者,治之原也。官人守数,君子养原;原清则流清,原浊则流浊。故上好礼义,尚贤使能,无贪利之心,则下亦将綦辞让,致忠信,而谨于臣子矣。如是则虽在小民,不待合符节,别契券而信,不待探筹投钩而公,不待冲石称县而平,不待斗斛敦概而啧。故赏不用而民劝,罚不用而民服,有司不劳而事治,政令不烦而俗美。百姓莫敢不顺上之法,象上之志,而劝上之事,而安乐之矣。故借歛忘费,事业忘劳,寇难忘死,城郭不待饰而固,兵刃不待陵而劲,敌国不待服而诎,四海之民不待令而一,夫是之谓至平。诗曰:“王犹允塞,徐方既来。”此之谓也。
  请问为人君?曰:以礼分施,均遍而不偏。请问为人臣?曰:以礼侍君,忠顺而不懈。请问为人父?曰:宽惠而有礼。请问为人子?曰:敬爱而致文。请问为人兄?曰:慈爱而见友。请问为人弟?曰:敬诎而不苟。请问为人夫?曰:致功而不流,致临而有辨。请问为人妻?曰:夫有礼则柔从听侍,夫无礼则恐惧而自竦也。此道也,偏立而乱,俱立而治,其足以稽矣。请问兼能之奈何?曰:审之礼也。古者先王审礼以方皇周浃于天下,动无不当也。故君子恭而不难,敬而不巩,贫穷而不约,富贵而不骄,并遇变态而不穷,审之礼也。故君子之于礼,敬而安之;其于事也,径而不失;其于人也,寡怨宽裕而无阿;其为身也,谨修饰而不危;其应变故也,齐给便捷而不惑;其于天地万物也,不务说其所以然,而致善用其材;其于百官之事伎艺之人也,不与之争能,而致善用其功;其待上也,忠顺而不懈;其使下也,均遍而不偏;其交游也,缘类而有义;其居乡里也,容而不乱。是故穷则必有名,达则必有功,仁厚兼覆天下而不闵,明达用天地理万变而不疑,血气和平,志意广大,行义塞于天地之间,仁智之极也。夫是之谓圣人;审之礼也。
  请问为国?曰闻修身,未尝闻为国也。君者仪也,民者景也,仪正而景正。君者盘也,民者水也,盘圆而水圆。君者盂也,盂方而水方。君射则臣决。楚庄王好细腰,故朝有饿人。故曰:闻修身,未尝闻为国也。
  君者,民之原也;原清则流清,原浊则流浊。故有社稷者而不能爱民,不能利民,而求民之亲爱己,不可得也。民不亲不爱,而求为己用,为己死,不可得也。民不为己用,不为己死,而求兵之劲,城之固,不可得也。兵不劲,城不固,而求敌之不至,不可得也。敌至而求无危削,不灭亡,不可得也。危削灭亡之情,举积此矣,而求安乐,是狂生者也。狂生者,不胥时而落。故人主欲强固安乐,则莫若反之民;欲附下一民,则莫若反之政;欲修政美俗,则莫若求其人。彼或蓄积而得之者不世绝。彼其人者,生乎今之世,而志乎古之道。以天下之王公莫好之也,然而是子独好之;以天下之民莫为之也,然而是子独为之。好之者贫,为之者穷,然而是子犹将为之也,不为少顷辍焉。晓然独明于先王之所以得之,所以失之,知国之安危臧否,若别白黑。是其人也,大用之,则天下为一,诸侯为臣;小用之,则威行邻敌;纵不能用,使无去其疆域,则国终身无故。故君人者,爱民而安,好士而荣,两者无一焉而亡。诗曰:“介人维藩,大师为垣。”此之谓也。
  道者,何也?曰:君之所道也。君者,何也?曰:能群也。能群也者,何也?曰:善生养人者也,善班治人者也,善显设人者也,善藩饰人者也。善生养人者人亲之,善班治人者人安之,善显设人者人乐之,善藩饰人者人荣之。四统者俱,而天下归之,夫是之谓能群。不能生养人者,人不亲也;不能班治人者,人不安也;不能显设人者,人不乐也;不能藩饰人者,人不荣也。四统者亡,而天下去之,夫是之谓匹夫。故曰:道存则国存,道亡则国亡。省工贾,众农夫,禁盗贼,除奸邪:是所以生养之也。天子三公,诸侯一相,大夫擅官,士保职,莫不法度而公:是所以班治之也。论德而定次,量能而授官,皆使人载其事,而各得其所宜,上贤使之为三公,次贤使之为诸侯,下贤使之为士大夫:是所以显设之也。修冠弁衣裳,黼黻文章,琱琢刻镂,皆有等差:是所以藩饰之也。故由天子至于庶人也,莫不骋其能,得其志,安乐其事,是所同也;衣暖而食充,居安而游乐,事时制明而用足,是又所同也。若夫重色而成文章,重味而成珍备,是所衍也。圣王财衍,以明辨异,上以饰贤良而明贵贱,下以饰长幼而明亲疏。上在王公之朝,下在百姓之家,天下晓然皆知其所以为异也,将以明分达治而保万世也。故天子诸侯无靡费之用,士大夫无流淫之行,百吏官人无怠慢之事,众庶百姓无奸怪之俗,无盗贼之罪,其能以称义遍矣。故曰:治则衍及百姓,乱则不足及王公。此之谓也。
  至道大形:隆礼至法则国有常,尚贤使能则民知方,纂论公察则民不疑,赏克罚偷则民不怠,兼听齐明则天下归之;然后明分职,序事业,材技官能,莫不治理,则公道达而私门塞矣,公义明而私事息矣:如是,则德厚者进而佞说者止,贪利者退而廉节者起。书曰:“先时者杀无赦,不逮时者杀无赦。”人习其事而固,人之百事,如耳目鼻口之不可以相借官也。故职分而民不慢,次定而序不乱,兼听齐明而百姓不留:如是,则臣下百吏至于庶人,莫不修己而后敢安止,诚能而后敢受职;百姓易俗,小人变心,奸怪之属莫不反悫:夫是之谓政教之极。故天子不视而见,不听而聪,不虑而知,不动而功,块然独坐而天下从之如一体,如四胑之从心:夫是之谓大形。诗曰:“温温恭人,维德之基。”此之谓也。
  为人主者,莫不欲强而恶弱,欲安而恶危,欲荣而恶辱,是禹桀之所同也。要此三欲,辟此三恶,果何道而便?曰:在慎取相,道莫径是矣。故知而不仁,不可;仁而不知,不可;既知且仁,是人主之宝也,王霸之佐也。不急得,不知;得而不用,不仁。无其人而幸有其功,愚莫大焉。今人主有大患:使贤者为之,则与不肖者规之;使知者虑之,则与愚者论之;使修士行之,则与污邪之人疑之,虽欲成功,得乎哉!譬之,是犹立直木而恐其景之枉也,惑莫大焉!语曰:好女之色,恶者之孽也;公正之士,众人之痤也;修道之人,污邪之贼也。今使污邪之人,论其怨贼,而求其无偏,得乎哉!譬之,是犹立枉木而求其景之直也,乱莫大焉。
  故古之人为之不然:其取人有道,其用人有法。取人之道,参之以礼;用人之法,禁之以等。行义动静,度之以礼;知虑取舍,稽之以成;日月积久,校之以功,故卑不得以临尊,轻不得以县重,愚不得以谋知,是以万举而不过也。故校之以礼,而观其能安敬也;与之举措迁移,而观其能应变也;与之安燕,而观其能无流慆也;接之以声色、权利、忿怒、患险,而观其能无离守也。彼诚有之者,与诚无之者,若白黑然,可诎邪哉!故伯乐不可欺以马,而君子不可欺以人,此明王之道也。
  人主欲得善射--射远中微者,县贵爵重赏以招致之。内不可以阿子弟,外不可以隐远人,能中是者取之;是岂不必得之之道也哉!虽圣人不能易也。欲得善驭--及速致远者,一日而千里,县贵爵重赏以招致之。内不可以阿子弟,外不可以隐远人,能致是者取之;是岂不必得之之道也哉!虽圣人不能易也。欲治国驭民,调壹上下,将内以固城,外以拒难,治则制人,人不能制也;乱则危辱灭亡,可立而待也。然而求卿相辅佐,则独不若是其公也,案唯便嬖亲比己者之用也,岂不过甚矣哉!故有社稷者,莫不欲强,俄则弱矣;莫不欲安,俄则危矣;莫不欲存,俄则亡矣。古有万国,今有十数焉,是无他故,莫不失之是也。故明主有私人以金石珠玉,无私人以官职事业,是何也?曰:本不利于所私也。彼不能而主使之,则是主闇也;臣不能而诬能,则是臣诈也。主闇于上,臣诈于下,灭亡无日,俱害之道也。夫文王非无贵戚也,非无子弟也,非无便嬖也,倜然乃举太公于州人而用之,岂私之也哉!以为亲邪?则周姬姓也,而彼姜姓也;以为故邪?则未尝相识也;以为好丽邪?则夫人行年七十有二,(齿军)然而齿堕矣。然而用之者,夫文王欲立贵道,欲白贵名,以惠天下,而不可以独也。非于是子莫足以举之,故举是子而用之。于是乎贵道果立,贵名果白,兼制天下,立七十一国姬姓独居五十三人。周之子孙,苟非狂惑者,莫不为天下之显诸侯,如是者能爱人也。故举天下之大道,立天下之大功,然后隐其所怜所爱,其下犹足以为天下之显诸侯。故曰:唯明主为能爱其所爱,闇主则必危其所爱。此之谓也。
  墙之外,目不见也;里之前,耳不闻也;而人主之守司,远者天下,近者境内,不可不略知也。天下之变,境内之事,有弛易齵差者矣,而人主无由知之,则是拘胁蔽塞之端也。耳目之明,如是其狭也;人主之守司,如是其广也;其中不可以不知也,如是其危也。然则人主将何以知之?曰:便嬖左右者,人主之所以窥远收众之门户牖向也,不可不早具也。故人主必将有便嬖左右足信者,然后可。其知惠足使规物,其端诚足使定物,然后可;夫是之谓国具。人主不能不有游观安燕之时,则不得不有疾病物故之变焉。如是,国者,事物之至也如泉原,一物不应,乱之端也。故曰:人主不可以独也。卿相辅佐,人主之基杖也,不可不早具也。故人主必将有卿相辅佐足任者,然后可。其德音足以填抚百姓,其知虑足以应待万变,然后可;夫是之谓国具。四邻诸侯之相与,不可以不相接也,然而不必相亲也,故人主必将有足使喻志决疑于远方者,然后可。其辩说足以解烦,其知虑足以决疑,其齐断足以距难,不还秩,不反君,然而应薄扞患,足以持社稷,然后可,夫是之谓国具。故人主无便嬖左右足信者,谓之闇;无卿相辅佐足任使者,谓之独;所使于四邻诸侯者非其人,谓之孤;孤独而晻,谓之危。国虽若存,古之人曰亡矣。诗曰:“济济多士,文王以宁。”此之谓也。
  材人:愿悫拘录,计数纤啬,而无敢遗丧,是官人使吏之材也。修饬端正,尊法敬分,而无倾侧之心,守职修业,不敢损益,可传世也,而不可使侵夺,是士大夫官师之材也。知隆礼义之为尊君也,知好士之为美名也,知爱民之为安国也,知有常法之为一俗也,知尚贤使能之为长功也,知务本禁末之为多材也,知无与下争小利之为便于事也,知明制度,权物称用之为不泥也,是卿相辅佐之材也,未及君道也。能论官此三材者而无失其次,是谓人主之道也。若是则身佚而国治,功大而名美,上可以王,下可以霸,是人主之要守也。人主不能论此三材者,不知道此道,安值将卑埶出劳,并耳目之乐,而亲自贯日而治详,一日而曲辨之,虑与臣下争小察而綦偏能,自古及今,未有如此而不乱者也。是所谓视乎不可见,听乎不可闻,为乎不可成,此之谓也。
  

相关推荐

荀子

  荀子(约公元前313-前238),名况,赵国猗氏(今山西运城临猗县)人,时人尊而号为“卿”,西汉时因避汉宣帝刘询讳,因“荀”与“孙”二字古音相通,故又称孙卿。华夏族(汉族),战国末期赵国人。著名思想家、文学家、政治家,儒家代表人物之一,时人尊称“荀卿”。曾三次出齐国稷下学宫的祭酒,后为楚兰陵(今山东兰陵)令。荀子对儒家思想有所发展,提倡性恶论,其学说常被后人拿来跟孟子的‘性善说’比较,荀子对重新整理儒家典籍也有相当显著的贡献。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10