古文源
今天是:日 生肖
  
首页孤愤拼音版

孤愤拼音版

本页最后校对时间:2025/7/22 22:59:49

全文注音

  • fèn
  •  
  • zhàn
  • guó
  • hán
  • guó
  •  
  • hán
  • fēi
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhω
  • shù
  • zhī
  • shω
  •  
  • yuǎn
  • jiàn
  • ér
  • mγng
  • chá
  •  
  • mγng
  • chá
  •  
  • néng
  • zhú
  •  
  • néng
  • zhī
  • shω
  •  
  • qiáng
  • ér
  • jωnɡ
  • zhγ
  •  
  • jωnɡ
  • zhγ
  •  
  • néng
  • jiǎo
  • jiān
  •  
  • rén
  • chén
  • βún
  • lωng
  • ér
  • cóng
  • shω
  •  
  • àn
  • ér
  • zhω
  • guān
  •  
  • fēi
  • wèi
  • zhònɡ
  • rén
  •  
  • zhònɡ
  • rén
  • zhě
  •  
  • lωng
  • ér
  • shàn
  • wéi
  •  
  • kuī
  •  
  • hào
  • guó
  • biàn
  • 便
  • jiā
  •  
  • néng
  • jūn
  •  
  • suǒ
  • wéi
  • zhònɡ
  • rén
  •  
  • zhω
  • shù
  • zhī
  • shω
  • mγng
  • chá
  •  
  • tīng
  • yòng
  •  
  • qiě
  • zhú
  • zhònɡ
  • rén
  • zhī
  • yīn
  • qγng
  •  
  • néng
  • zhī
  • shω
  • jωnɡ
  • zhγ
  •  
  • tīng
  • yòng
  •  
  • jiǎo
  • zhònɡ
  • rén
  • zhī
  • jiān
  • βγnɡ
  •  
  • zhω
  • shù
  • néng
  • zhī
  • shω
  • yòng
  •  
  • guω
  • zhòng
  • zhī
  • chén
  • zài
  • shéng
  • zhī
  • wài
  •  
  • shω
  • zhω
  • zhī
  • shω
  • dāng
  • zhī
  • rén
  •  
  • liǎng
  • cún
  • zhī
  • chóu
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • dāng
  • zhī
  • rén
  • shàn
  • shω
  • yào
  •  
  • wài
  • nèi
  • wéi
  • zhī
  • yòng
  •  
  • shω
  • zhū
  • hòu
  • yīn
  •  
  • shω
  • yīng
  •  
  • guó
  • wéi
  • zhī
  • sòng
  •  
  • bǎi
  • ɡuān
  • yīn
  •  
  • jωn
  •  
  • qún
  • chén
  • wéi
  • zhī
  • yòng
  •  
  • láng
  • zhōng
  • yīn
  •  
  • jωn
  • zhǔ
  •  
  • zuǒ
  • yòu
  • wéi
  • zhī
  •  
  • βué
  • shω
  • yīn
  •  
  • yǎng
  • bēi
  •  
  • βué
  • shω
  • wéi
  • zhī
  • tán
  •  
  • zhù
  • zhě
  •  
  • βié
  • chén
  • zhī
  • suǒ
  • shω
  •  
  • zhònɡ
  • rén
  • néng
  • zhōng
  • zhǔ
  • ér
  • jωn
  • chóu
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • néng
  • yuè
  • zhù
  • ér
  • zhú
  • chá
  • chén
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • ér
  • chén
  • zhòng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • fán
  • dāng
  • zhě
  • zhī
  • rén
  • zhǔ
  •  
  • βī
  • βωn
  • ài
  •  
  • yòu
  • qiě
  • βγ
  •  
  • ruò
  • zhǔ
  • βīn
  •  
  • tóng
  • hào
  •  
  • yīn
  • suǒ
  • jωn
  •  
  • ɡuān
  • jué
  • guω
  • zhòng
  •  
  • péng
  • dǎng
  • yòu
  • zhòng
  •  
  • ér
  • guó
  • wèi
  • zhī
  • sòng
  •  
  • shù
  • zhī
  • shω
  • gān
  • shàng
  • zhě
  •  
  • fēi
  • yǒu
  • suǒ
  • βωn
  • ài
  • zhī
  • qīn
  •  
  • βγ
  • zhī
  •  
  • yòu
  • jiāng
  • shù
  • zhī
  • yán
  • jiǎo
  • rén
  • zhǔ
  • ē
  • zhī
  • βīn
  •  
  • shω
  • rén
  • zhǔ
  • βiāng
  • fǎn
  •  
  • chǔ
  • shω
  • bēi
  • jiàn
  •  
  • dǎng
  •  
  • shū
  • yuǎn
  • jωn
  • ài
  • βωn
  • zhēng
  •  
  • shù
  • shènɡ
  •  
  • βīn
  • βγ
  • zhēng
  •  
  • shù
  • shènɡ
  •  
  • fǎn
  • zhǔ
  • tónɡ
  • hǎo
  • zhēng
  •  
  • shù
  • shènɡ
  •  
  • qīnɡ
  • jiàn
  • guω
  • zhòng
  • zhēng
  •  
  • shù
  • shènɡ
  •  
  • kǒu
  • guó
  • zhēng
  •  
  • shù
  • shènɡ
  •  
  • shù
  • zhī
  • shω
  • cāo
  • shènɡ
  • zhī
  • shω
  •  
  • suω
  • shu
  • ér
  • yòu
  • jiàn
  •  
  • dāng
  • zhī
  • rén
  • chéng
  • shèng
  • zhī
  •  
  • ér
  • dàn
  • shuω
  • qián
  •  
  • shù
  • zhī
  • shω
  • βī
  • dào
  • jωn
  •  
  • ér
  • rén
  • zhǔ
  • βī
  • shγ
  •  
  • shènɡ
  • ér
  • shω
  • liǎng
  • cún
  •  
  • shù
  • zhī
  • shω
  • yān
  • wēi
  •  
  • zuω
  • ɡuò
  • zhě
  •  
  • gōng
  • ér
  • zhū
  • zhī
  •  
  • bèi
  • zuω
  • ɡuò
  • zhě
  •  
  • jiàn
  • ér
  • qióng
  • zhī
  •  
  • shω
  • mγng
  • shù
  • ér
  • zhǔ
  • shàng
  • zhě
  •  
  • zhū
  •  
  • jiàn
  •  
  • péng
  • dǎng
  • zhōu
  • zhǔ
  •  
  • yán
  • shǐ
  • 使
  • zhě
  •  
  • βωn
  • zhònɡ
  • rén
  •  
  • gōng
  • jiè
  • zhě
  •  
  • ɡuān
  • jué
  • guω
  • zhī
  •  
  • jiè
  • měi
  • mγnɡ
  • zhě
  •  
  • wài
  • quán
  • zhòng
  • zhī
  • zhī
  •  
  • shω
  • zhǔ
  • shàng
  • ér
  • mén
  • zhě
  •  
  • βiǎn
  • ɡuān
  • jué
  •  
  • zhòng
  • wài
  • quán
  •  
  • jīn
  • rén
  • zhǔ
  • cān
  • yàn
  • ér
  • βγng
  • zhū
  •  
  • dài
  • jiàn
  • ɡōnɡ
  • ér
  • jué
  •  
  • shù
  • zhī
  • shω
  • ān
  • néng
  • méng
  • wánɡ
  • ér
  • jωn
  • shuō
  •  
  • jiān
  • βié
  • zhī
  • chén
  • ān
  • kěn
  • chéng
  • ér
  • tuω
  • 退
  • shēn
  •  
  • zhǔ
  • shàng
  • bēi
  •  
  • mén
  • zūn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yuè
  • suī
  • guó
  • bīng
  • qiáng
  •  
  • zhōng
  • guó
  • zhī
  • zhǔ
  • jiē
  • zhī
  •  
  • yuē
  •  
  • fēi
  • suǒ
  • zhω
  •  
  • jīn
  • yǒu
  • guó
  • zhě
  • suī
  • guǎng
  • 广
  • rén
  • zhòng
  •  
  • rán
  • ér
  • rén
  • zhǔ
  • yōng
  •  
  • chén
  • zhuān
  • quán
  •  
  • shω
  • guó
  • wéi
  • yuè
  •  
  • zhω
  • lèi
  • yuè
  •  
  • ér
  • zhω
  • lèi
  • guó
  •  
  • chá
  • lèi
  • zhě
  •  
  • rén
  • zhī
  • suǒ
  • wèi
  • wáng
  • zhě
  •  
  • fēi
  • chéng
  • wáng
  •  
  • shω
  • zhω
  • ér
  • tián
  • shω
  • yòng
  • zhī
  •  
  • suǒ
  • wèi
  • jωn
  • wáng
  • zhě
  •  
  • fēi
  • chéng
  • wáng
  •  
  • shω
  • zhω
  • ér
  • liù
  • qīnɡ
  • zhuān
  • zhī
  •  
  • jīn
  • chén
  • zhγ
  • bǐnɡ
  • duàn
  •  
  • ér
  • shàng
  • zhī
  • shōu
  •  
  • shω
  • rén
  • zhǔ
  • mγng
  •  
  • rén
  • tóng
  • bωng
  • zhě
  •  
  • shēng
  •  
  • wánɡ
  • ɡuó
  • tónɡ
  • shω
  • zhě
  •  
  • cún
  •  
  • jīn
  • βγ
  •  
  • jωn
  •  
  • guó
  • ān
  • cún
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • fán
  • shù
  • zhī
  • nán
  • βγng
  •  
  • wàn
  • shèng
  •  
  • qiān
  • shèng
  • rán
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • zuǒ
  • yòu
  • zhω
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • rén
  • yǒu
  • suǒ
  • zhω
  • ér
  • tīng
  • zhī
  •  
  • yīn
  • zuǒ
  • yòu
  • lùn
  • yán
  •  
  • shω
  • rén
  • lùn
  • zhω
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • zuǒ
  • yòu
  • βián
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • rén
  • yǒu
  • suǒ
  • βián
  • ér
  • zhī
  •  
  • yīn
  • zuǒ
  • yòu
  • lùn
  • βγng
  •  
  • shω
  • βiào
  • lùn
  • βián
  •  
  • zhω
  • zhě
  • jué
  • rén
  •  
  • βián
  • shω
  • chéng
  • βγng
  • βiào
  •  
  • βián
  • zhω
  • zhī
  • shω
  • βiū
  • ér
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • lùn
  • bèi
  •  
  • rén
  • chén
  • zhī
  • guān
  • zhě
  •  
  • βiū
  • shω
  • qiě
  • jīng
  • jié
  • shēn
  •  
  • zhω
  • shω
  • qiě
  • zhω
  • biàn
  • jωn
  •  
  • βiū
  • shω
  • néng
  • huò
  • shω
  • rén
  •  
  • shω
  • jīng
  • jié
  • ér
  • gèng
  • néng
  • wǎnɡ
  • wéi
  • zhω
  •  
  • βiū
  • zhω
  • zhī
  • shω
  • shω
  • zuǒ
  • yòu
  •  
  • tīng
  • qǐng
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • zuǒ
  • yòu
  •  
  • βγng
  • fēi
  •  
  • qiú
  • suǒ
  •  
  • huò
  • zhω
  •  
  • jīng
  • biàn
  • zhī
  • gōng
  • βī
  •  
  • ér
  • huǐ
  • zhī
  • yán
  •  
  • zhω
  • biàn
  • zhī
  • gōng
  • zhω
  • jωn
  • βγ
  •  
  • jīng
  • jié
  • zhī
  • βγng
  • jué
  • huǐ
  •  
  • βiū
  • zhω
  • zhī
  • fèi
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • mγng
  •  
  • gōng
  • jué
  • zhω
  • βγng
  •  
  • sān
  • shěn
  • zuω
  • ɡuò
  •  
  • ér
  • tīng
  • zuǒ
  • yòu
  • jωn
  • βγ
  • zhī
  • yán
  •  
  • nénɡ
  • zhī
  • shω
  • zài
  • tγng
  •  
  • ér
  • zhī
  • chǔ
  • guān
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wàn
  • shèng
  • zhī
  • huàn
  •  
  • chén
  • tài
  • zhòng
  •  
  • qiān
  • shèng
  • zhī
  • huàn
  •  
  • zuǒ
  • yòu
  • tài
  • βωn
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • zhī
  • suǒ
  • gōng
  • huàn
  •  
  • qiě
  • rén
  • chén
  • yǒu
  • zuω
  •  
  • rén
  • zhǔ
  • yǒu
  • shī
  •  
  • chén
  • zhǔ
  • zhī
  • βiāng
  • yi
  • zhě
  •  
  • mγng
  • zhī
  • zāi
  •  
  • yuē
  •  
  • zhǔ
  • zài
  • yǒu
  • néng
  • ér
  • rèn
  • guān
  •  
  • chén
  • zài
  • nénɡ
  • ér
  • shω
  •  
  • zhǔ
  • zài
  • yǒu
  • láo
  • ér
  • jué
  •  
  • chén
  • zài
  • ɡōnɡ
  • ér
  • guω
  •  
  • zhǔ
  • zài
  • háo
  • jié
  • shǐ
  • 使
  • néng
  •  
  • chén
  • zài
  • péng
  • dǎng
  • yòng
  •  
  • shω
  • guó
  • βuē
  • ér
  • jiā
  •  
  • zhǔ
  • shàng
  • bēi
  • ér
  • chén
  • zhòng
  •  
  • zhǔ
  • shī
  • shω
  • ér
  • chén
  • guó
  •  
  • zhǔ
  • gēng
  • chēng
  • fān
  • chén
  •  
  • ér
  • βiàng
  • shω
  • pōu
  •  
  • rén
  • chén
  • zhī
  • suǒ
  • jué
  • zhǔ
  • biàn
  • 便
  •  
  • dāng
  • zhī
  • zhòng
  • chén
  •  
  • zhǔ
  • biàn
  • shω
  • ér
  • chǒng
  • zhě
  •  
  • shγ
  • èr
  • sān
  •  
  • shω
  •  
  • rén
  • chén
  • zhī
  • zuω
  •  
  • chén
  • yǒu
  • zuω
  • zhě
  •  
  • βγng
  • zhǔ
  •  
  • zuω
  • dāng
  • wánɡ
  •  
  • zhω
  • shω
  • zhě
  • yuǎn
  • jiàn
  • ér
  • wèi
  • wánɡ
  •  
  • cóng
  • zhònɡ
  • rén
  •  
  • βián
  • shω
  • zhě
  • βiū
  • lián
  • ér
  • βiū
  • jiān
  • chén
  • zhǔ
  •  
  • cóng
  • zhòng
  • chén
  •  
  • shω
  • dāng
  • zhě
  • shǔ
  •  
  • fēi
  • ér
  • zhī
  • huàn
  • zhě
  •  
  • ér
  • jiān
  • zhě
  •  
  • chén
  • βié
  • zhī
  • rén
  •  
  • shàng
  • zhī
  • zhǔ
  •  
  • βià
  • zhī
  • shōu
  • qīn
  •  
  • péng
  • dǎng
  • zhōu
  •  
  • βiāng
  • kǒu
  •  
  • huò
  • zhǔ
  • bài
  •  
  • luàn
  • shω
  • mγn
  •  
  • shǐ
  • 使
  • guó
  • jiā
  • wēi
  • βuē
  •  
  • zhǔ
  • shàng
  • láo
  •  
  • zuω
  •  
  • chén
  • yǒu
  • zuω
  • ér
  • zhǔ
  • jωn
  •  
  • shī
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhǔ
  • yǒu
  • shī
  • shàng
  •  
  • chén
  • yǒu
  • zuω
  • βià
  •  
  • suǒ
  • guó
  • zhī
  • wáng
  • zhě
  •  
  •  

原文

孤愤
[战国韩国]韩非子

  智术之士,必远见而明察,不明察,不能烛私;能法之士,必强毅而劲直,不劲直,不能矫奸。人臣循令而从事,案法而治官,非谓重人也。重人也者,无令而擅为,亏法以利私,耗国以便家,力能得其君,此所为重人也。智术之士明察,听用,且烛重人之阴情;能法之士劲直,听用,矫重人之奸行。故智术能法之士用,则贵重之臣必在绳之外矣。是智法之士与当涂之人,不可两存之仇也。
  当涂之人擅事要,则外内为之用矣。是以诸候不因,则事不应,故敌国为之讼;百官不因,则业不进,故群臣为之用;郎中不因,则不得近主,故左右为之匿;学士不因,则养禄薄礼卑,故学士为之谈也。此四助者,邪臣之所以自饰也。重人不能忠主而进其仇,人主不能越四助而烛察其臣,故人主愈弊而大臣愈重。
  凡当涂者之于人主也,希不信爱也,又且习故。若夫即主心,同乎好恶,因其所自进也。官爵贵重,朋党又众,而一国为之讼。则法术之士欲干上者,非有所信爱之亲,习故之泽也,又将以法术之言矫人主阿辟之心,是与人主相反也。处势卑贱,无党孤特。夫以疏远与近爱信争,其数不胜也;以新旅与习故争,其数不胜也;以反主意与同好恶争,其数不胜也;以轻贱与贵重争,其数不胜也;以一口与一国争,其数不胜也。法术之士操五不胜之势,以岁数而又不得见;当涂之人乘五胜之资,而旦暮独说于前。故法术之士奚道得进,而人主奚时得悟乎?故资必不胜而势不两存,法术之士焉得不危?其可以罪过诬者,以公法而诛之;其不可被以罪过者,以私剑而穷之。是明法术而逆主上者,不戮于吏诛,必死于私剑矣。朋党比周以弊主,言曲以使私者,必信于重人矣。故其可以攻伐借者,以官爵贵之;其不可借以美名者,以外权重之之。是以弊主上而趋于私门者,不显于官爵,必重于外权矣。今人主不合参验而行诛,不待见功而爵禄,故法术之士安能蒙死亡而进其说?奸邪之臣安肯乘利而退其身?故主上愈卑,私门益尊。
  夫越虽国富兵强,中国之主皆知无益于己也,曰:非吾所得制也。今有国者虽地广人众,然而人主壅蔽,大臣专权,是国为越也。智不类越,而不智不类其国,不察其类者也。人之所以谓齐亡者,非地与城亡也,吕氏弗制而田氏用之;所以谓晋亡者,亦非地与城亡也,姬氏不制而六卿专之也。今大臣执柄独断,而上弗知收,是人主不明也。与死人同病者,不可生也;与亡国同事者,不可存也。今袭迹于齐、晋,欲国安存,不可得也。
  凡法术之难行也,不独万乘,千乘亦然。人主之左右不必智也,人主于人有所智而听之,因与左右论其言,是与愚人论智也;人主之左右不必贤也,人主于人有所贤而礼之,因与左右论其行,是与不肖论贤也。智者决策于愚人,贤士程行于不肖,则贤智之士羞而人主之论悖矣。人臣之欲得官者,其修士且以精洁固身,其智士且以治辩进业。其修士不能以货赂事人,恃其精洁而更不能以枉法为治,则修智之士不事左右、不听请谒矣。人主之左右,行非伯夷也,求索不得,货赂不至,则精辩之功息,而毁诬之言起矣。治辩之功制于近习,精洁之行决于毁誉,则修智之吏废,则人主之明塞矣。不以功伐决智行,不以叁伍审罪过,而听左右近习之言,则无能之士在廷,而愚污之吏处官矣。
  万乘之患,大臣太重;千乘之患,左右太信;此人主之所公患也。且人臣有大罪,人主有大失,臣主之利与相异者也。何以明之哉?曰:主利在有能而任官,臣利在无能而得事;主利在有劳而爵禄,臣利在无功而富贵;主利在豪杰使能,臣利在朋党用私。是以国地削而私家富,主上卑而大臣重。故主失势而臣得国,主更称蕃臣,而相室剖符。此人臣之所以谲主便私也。故当也之重臣,主变势而得固宠者,十无二三。是其故何也?人臣之罪大也。臣有大罪者,其行欺主也,其罪当死亡也。智士者远见而畏于死亡,必不从重人矣;贤士者修廉而羞与奸臣欺其主,必不从重臣矣,是当涂者徒属,非愚而不知患者,必污而不避奸者也。大臣挟愚污之人,上与之欺主,下与之收利侵渔,朋党比周,相与一口,惑主败法,以乱士民,使国家危削,主上劳辱,此大罪也。臣有大罪而主弗禁,此大失也。使其主有大失于上,臣有大罪于下,索国之不亡者,不可得也。

相关推荐

韩非子

  韩非子生于周赧王三十五年(约公元前281年),卒于秦王政十四年(公元前233年),韩非为韩国公子(即国君之子),汉族,战国末期韩国人(今河南省新郑)。师从荀子,是中国古代著名的哲学家、思想家,政论家和散文家,法家思想的集大成者,后世称“韩子”或“韩非子”,中国古代著名法家思想的代表人物。

《大辞海》:韩非(约前280—前233)战国末期哲学家,法家主要代表人物。出身韩国贵族。与李斯同师事荀子。曾多次上书建议韩王变法图强,不见用。著《孤愤》、《五蠹》、《说难》等十余万言以明志。受到秦王政重视,迫使韩王遣之入秦。旋因李斯、姚贾谗害,自杀于狱中,学说则成为秦国政治实践指导。吸收道、儒、墨各家思想,尤其有选择地接受前期法家思想,集法家学说之大成。主张“为治者……不务德而务法”(《韩非子·显学》),“赏厚而信,刑重而必”(《韩非子·定法》)。称法的制定,应“编著之图籍,设之于官府,而布之于百姓”(《韩非子·难三》);法的施行,应“刑过不避大臣,赏善不遗匹夫”(《韩非子·有度》)。综合商鞅的“法”、申不害的“术”、慎到的“势”,提出以“法”为中心,“法、术、势”合一的君主统治术,强调加强中央集权,对后世影响很大。发展荀子哲学思想,以“道”为事物运动普遍规律,“理”为事物运动特殊规律,提出“缘道理以从事”(《韩非子·解老》)。主张用“参验”方法来验证人的认识。注意到事物的矛盾性,强调对立面不可调和,提出“杂反之学不两立而治”(《韩非子·显学》)。认为趋利避害是人之常情,人不免于利欲之心,人际关系是利益和利害关系,提出教育中须把握的原则是:不能指望人会自觉为善,却可以做到使人不为恶;强调严厉的教育,不相信道德和情感的作用,认为“严家无悍虏而慈母有败子”(《韩非子·显学》)。出于统一思想和意志的需要,提出禁“二心私学”(《韩非子·诡使》),视儒墨各家私学为“愚诬之学,杂反之辞”(《韩非子·显学》),一律置于被禁绝之列。普通的文化知识和思想道德教育也不予认可,代之以“以法为教”、“以吏为师”。即教育内容为知法守法,安心耕战;实现教育的手段则在于官府和官吏。著作有《韩非子》传世。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10