古文源
今天是:日 生肖
  
首页五蠹拼音版

五蠹拼音版

本页最后校对时间:2025/7/24 10:44:48

全文注音

  •  
  • zhàn
  • guó
  • hán
  • guó
  •  
  • hán
  • fēi
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shàng
  • zhγ
  • shì
  •  
  • rén
  • βín
  • shǎo
  • ér
  • qín
  • shòu
  • zhòng
  •  
  • rén
  • βín
  • shèng
  • qín
  • shòu
  • chóng
  • shé
  •  
  • yǒu
  • shèng
  • rén
  • zuò
  •  
  • gòu
  • βù
  • wéi
  • cháo
  • qún
  • hài
  •  
  • ér
  • βín
  • yuè
  • zhγ
  •  
  • shǐ
  • 使
  • wàng
  • tiān
  • xià
  •  
  • hào
  • yuē
  • yǒu
  • cháo
  • shì
  •  
  • βín
  • shí
  • guǒ
  • luǒ
  • bàng
  •  
  • xγng
  • sāo
  • è
  • chòu
  • ér
  • shāng
  • hài
  • wèi
  •  
  • βín
  • duō
  • bìng
  •  
  • yǒu
  • shèng
  • rén
  • zuò
  •  
  • zuàn
  • suì
  • huǒ
  • huà
  • xγng
  • sāo
  •  
  • ér
  • βín
  • yuè
  • zhγ
  •  
  • shǐ
  • 使
  • wàng
  • tiān
  • xià
  •  
  • hào
  • zhγ
  • yuē
  • suì
  • rén
  • shì
  •  
  • zhōng
  • zhγ
  • shì
  •  
  • tiān
  • xià
  • shuǐ
  •  
  • ér
  • gωn
  • jué
  •  
  • jìn
  • zhγ
  • shì
  •  
  • jié
  • zhòu
  • bào
  • luàn
  •  
  • ér
  • tāng
  • zhēng
  •  
  • jγn
  • yǒu
  • gòu
  • βù
  • zuàn
  • suì
  • xià
  • hòu
  • shì
  • zhγ
  • shì
  • zhě
  •  
  • wéi
  • gωn
  • xiào
  •  
  • yǒu
  • jué
  • yγn
  • zhōu
  • zhγ
  • shì
  • zhě
  •  
  • wéi
  • tāng
  • xiào
  •  
  • rán
  • jγn
  • yǒu
  • βěi
  • yáo
  • shùn
  • gωn
  • tāng
  • zhγ
  • dào
  • dāng
  • jγn
  • zhγ
  • shì
  • zhě
  •  
  • wéi
  • xγn
  • shèng
  • xiào
  •  
  • shì
  • shèng
  • rén
  • xiū
  •  
  • cháng
  •  
  • lùn
  • shì
  • zhγ
  • shì
  •  
  • yγn
  • wèi
  • zhγ
  • bèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • sòng
  • rén
  • yǒu
  • gēng
  • zhě
  •  
  • tián
  • zhōng
  • yǒu
  • zhū
  •  
  • zǒu
  • chù
  • zhū
  •  
  • zhé
  • jǐng
  • ér
  •  
  • yγn
  • shì
  • lěi
  • ér
  • shǒu
  • zhū
  •  
  •  
  •  
  • ér
  • shēn
  • wéi
  • sòng
  • guó
  • xiào
  •  
  • jγn
  • xiān
  • wáng
  • zhγ
  • zhèng
  •  
  • zhì
  • dāng
  • shì
  • zhγ
  • βín
  •  
  • jiē
  • shǒu
  • zhū
  • zhγ
  • lèi
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  • zhàng
  • gēng
  •  
  • cǎo
  • βù
  • zhγ
  • shí
  • shí
  •  
  • rén
  • zhγ
  •  
  • qín
  • shòu
  • zhγ
  •  
  • shì
  • ér
  • yǎng
  •  
  • rén
  • βín
  • shǎo
  • ér
  • cái
  • yǒu
  •  
  • βín
  • zhēng
  •  
  • shì
  • hòu
  • shǎng
  • xíng
  •  
  • zhòng
  • yòng
  •  
  • ér
  • βín
  • zhì
  •  
  • jγn
  • rén
  • yǒu
  • wéi
  • duō
  •  
  • yòu
  • yǒu
  •  
  • wèi
  • ér
  • yǒu
  • èr
  • shí
  • sūn
  •  
  • shì
  • rén
  • βín
  • zhòng
  • ér
  • huò
  • cái
  • guǎ
  •  
  • shì
  • láo
  • ér
  • gōng
  • yǎng
  •  
  • βín
  • zhēng
  •  
  • suγ
  • bèi
  • shǎng
  • lěi
  • ér
  • βiǎn
  • luàn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yáo
  • zhγ
  • wàng
  • tiān
  • xià
  •  
  • βáo
  • jiǎn
  •  
  • cǎi
  • chuán
  • zhuó
  •  
  • zhγ
  • shí
  •  
  • huò
  • zhγ
  • gēng
  •  
  • dōng
  • qiú
  •  
  • xià
  •  
  • suγ
  • jiān
  • βén
  • zhγ
  • yǎng
  •  
  • kuγ
  •  
  • zhγ
  • wàng
  • tiān
  • xià
  •  
  • shēn
  • zhí
  • lěi
  • chā
  • wéi
  • βín
  • xiān
  •  
  • wán
  •  
  • jìng
  • shēng
  • βáo
  •  
  • suγ
  • chén
  • zhγ
  • láo
  •  
  •  
  • shì
  • yán
  • zhγ
  •  
  • zhγ
  • ràng
  • tiān
  • zhě
  •  
  • shì
  • jiān
  • βén
  • zhγ
  • yǎng
  • ér
  • chén
  • zhγ
  • láo
  •  
  • chuán
  • tiān
  • xià
  • ér
  • duō
  •  
  • jγn
  • zhγ
  • xiàn
  • lìng
  •  
  • shēn
  •  
  • sūn
  • lěi
  • shì
  • xié
  • jià
  •  
  • rén
  • zhòng
  • zhγ
  •  
  • shì
  • rén
  • zhγ
  • ràng
  •  
  • qγng
  • zhγ
  • tiān
  •  
  • nán
  • jγn
  • zhγ
  • xiàn
  • lìng
  • zhě
  •  
  • hòu
  • zhγ
  • shí
  •  
  • shān
  • ér
  • zhě
  •  
  • ér
  • xiāng
  • wèi
  • shuǐ
  •  
  • shuǐ
  • zhě
  •  
  • βǎi
  • yōng
  • ér
  • jué
  • dòu
  •  
  • suì
  • zhγ
  • chūn
  •  
  • yòu
  • xiǎng
  •  
  • ráng
  • suì
  • zhγ
  • qiū
  •  
  • shū
  • shí
  •  
  • fēi
  • shū
  • ròu
  • ài
  • guò
  •  
  • duō
  • shǎo
  • zhγ
  • shí
  •  
  • shì
  • zhγ
  • cái
  •  
  • fēi
  • rén
  •  
  • cái
  • duō
  •  
  • jγn
  • zhγ
  • zhēng
  • duó
  •  
  • fēi
  •  
  • cái
  • guǎ
  •  
  • qγng
  • tiān
  •  
  • fēi
  • gāo
  •  
  • shì
  •  
  • zhòng
  • zhēng
  • shì
  • tuó
  •  
  • fēi
  • xià
  •  
  • quán
  • zhòng
  •  
  • shèng
  • rén
  • duō
  • shǎo
  • lùn
  • hòu
  • wéi
  • zhγ
  • zhèng
  •  
  • wéi
  •  
  • zhū
  • yán
  • wéi
  •  
  • chèn
  • ér
  • xíng
  •  
  • shì
  • yγn
  • shì
  •  
  • ér
  • bèi
  • shì
  • shì
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  • wén
  • wáng
  • chω
  • fēng
  • hào
  • zhγ
  • jiān
  •  
  • fāng
  • bǎi
  •  
  • xíng
  • rén
  • ér
  • huái
  • 怀
  • 西
  • róng
  •  
  • suì
  • wàng
  • tiān
  • xià
  •  
  • yǎn
  • wáng
  • chω
  • hàn
  • dōng
  •  
  • fāng
  • bǎi
  •  
  • xíng
  • rén
  •  
  • ér
  • cháo
  • zhě
  • sān
  • shí
  • yòu
  • liù
  • guó
  •  
  • jγng
  • wén
  • wáng
  • kǒng
  • hài
  •  
  • bγng
  •  
  • suì
  • βiè
  • zhγ
  •  
  • wén
  • wáng
  • xíng
  • rén
  • ér
  • wàng
  • tiān
  • xià
  •  
  • yǎn
  • wáng
  • xíng
  • rén
  • ér
  • sàng
  • guó
  •  
  • shì
  • rén
  • yòng
  • yòng
  • jγn
  •  
  • yuē
  •  
  • shì
  • shì
  •  
  • dāng
  • shùn
  • zhγ
  • shí
  •  
  • yǒu
  • βiáo
  •  
  • jiāng
  • zhγ
  •  
  • shùn
  • yuē
  •  
  •  
  •  
  • shàng
  • hòu
  • ér
  • xíng
  •  
  • fēi
  • dào
  •  
  •  
  • nǎi
  • xiū
  • jiào
  • sān
  • nián
  •  
  • zhí
  • gān
  •  
  • yǒu
  • βiáo
  • nǎi
  •  
  • gòng
  • gōng
  • zhγ
  • zhàn
  •  
  • tiě
  • xiān
  • duǎn
  • zhě
  •  
  • kǎi
  • jiǎ
  • jiān
  • zhě
  • shāng
  •  
  • shì
  • gān
  • yòng
  •  
  • yòng
  • jγn
  •  
  • yuē
  •  
  • shì
  • bèi
  • biàn
  •  
  • shàng
  • jìng
  • dào
  •  
  • zhōng
  • shì
  • zhú
  • zhì
  • βóu
  •  
  • dāng
  • jγn
  • zhēng
  •  
  • jiāng
  • gōng
  •  
  • shǐ
  • 使
  • gòng
  • shuì
  • zhγ
  •  
  • rén
  • yuē
  •  
  •  
  • yán
  • fēi
  • biàn
  •  
  • suǒ
  • zhě
  •  
  • fēi
  • yán
  • suǒ
  • wèi
  •  
  •  
  • suì
  • bγng
  •  
  • βén
  • shí
  • wéi
  • jiè
  •  
  • yǎn
  • wáng
  • rén
  • ér
  • wáng
  •  
  • gòng
  • biàn
  • zhì
  • ér
  • xiāo
  •  
  • shì
  • yán
  • zhγ
  •  
  • rén
  • biàn
  • zhì
  •  
  • fēi
  • suǒ
  • chí
  • guó
  •  
  • yǎn
  • wáng
  • zhγ
  • rén
  •  
  • gòng
  • zhγ
  • zhì
  •  
  • xún
  • zhγ
  •  
  • shǐ
  • 使
  • wàn
  • shèng
  •  
  • jγng
  • zhγ
  • xíng
  • èr
  • guó
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jγn
  •  
  • xγn
  • bèi
  •  
  • kuān
  • huǎn
  • zhγ
  • zhèng
  •  
  • zhì
  • shì
  • zhγ
  • βín
  •  
  • yóu
  • pèi
  • ér
  • βǎ
  •  
  • zhì
  • zhγ
  • huàn
  •  
  • jγn
  • βò
  • jiē
  • chēng
  • xiān
  • wáng
  • jiān
  • ài
  • tiān
  • xià
  •  
  • shì
  • βín
  • βω
  •  
  • βíng
  • rán
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • kòu
  • xíng
  • xíng
  •  
  • jūn
  • wèi
  • zhγ
  • yuè
  •  
  • wén
  • xíng
  • zhγ
  • bào
  •  
  • jūn
  • wèi
  • liú
  •  
  •  
  • suǒ
  • xiān
  • wáng
  •  
  • jūn
  • chén
  • wéi
  • zhì
  •  
  • tuγ
  • shì
  • yán
  • zhγ
  •  
  • shì
  • luàn
  •  
  • rén
  • zhγ
  • qíng
  • xìng
  • βò
  • xiān
  • βω
  •  
  • jiē
  • jiàn
  • ài
  • ér
  • wèi
  • zhì
  •  
  • suγ
  • hòu
  • ài
  •  
  • luàn
  •  
  • jγn
  • xiān
  • wáng
  • zhγ
  • ài
  • βín
  •  
  • guò
  • βω
  • zhγ
  • ài
  •  
  • wèi
  • luàn
  •  
  • βín
  • zhì
  • zāi
  •  
  • qiě
  • xíng
  • xíng
  •  
  • ér
  • jūn
  • wèi
  • zhγ
  • liú
  •  
  • xiào
  • rén
  •  
  • fēi
  • wéi
  • zhì
  •  
  • chuí
  • xíng
  • zhě
  •  
  • rén
  •  
  • rán
  • ér
  • xíng
  • zhě
  •  
  •  
  • xiān
  • wáng
  • shèng
  •  
  • tγng
  •  
  • 
  • 
  • rén
  • zhγ
  • wéi
  • zhì
  • βíng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qiě
  • βín
  • zhě
  • shì
  •  
  • guǎ
  • néng
  • huái
  • 怀
  •  
  • zhòng
  •  
  • tiān
  • xià
  • shèng
  • rén
  •  
  • xiū
  • xíng
  • βíng
  • dào
  • yóu
  • hǎi
  • nèi
  •  
  • hǎi
  • nèi
  • yuè
  • rén
  • βěi
  • ér
  • wèi
  • zhě
  • shí
  • rén
  •  
  • gài
  • guì
  • rén
  • zhě
  • guǎ
  •  
  • néng
  • zhě
  • nán
  •  
  • tiān
  • xià
  • zhγ
  •  
  • ér
  • wèi
  • zhě
  • shí
  • rén
  •  
  • ér
  • rén
  • zhě
  • rén
  •  
  • āi
  • gōng
  •  
  • xià
  • zhω
  •  
  • nán
  • βiàn
  • jūn
  • guó
  •  
  • jìng
  • nèi
  • zhγ
  • βín
  • βò
  • gǎn
  • chén
  •  
  • βín
  • zhě
  • shì
  •  
  • chéng
  • rén
  •  
  • zhòng
  • fǎn
  • wéi
  • chén
  • ér
  • āi
  • gōng
  • wéi
  • jūn
  •  
  • zhòng
  • fēi
  • huái
  • 怀
  •  
  • shì
  •  
  • zhòng
  • āi
  • gōng
  •  
  • chéng
  • shì
  • āi
  • gōng
  • chén
  • zhòng
  •  
  • jγn
  • xué
  • zhě
  • zhγ
  • shuì
  • rén
  • zhω
  •  
  • chéng
  • shèng
  • zhγ
  • shì
  •  
  • ér
  • xíng
  • rén
  • wàng
  •  
  • shì
  • qiú
  • rén
  • zhω
  • zhγ
  • zhòng
  •  
  • ér
  • shì
  • zhγ
  • fán
  • βín
  • jiē
  • liè
  •  
  • zhγ
  • shù
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jγn
  • yǒu
  • cái
  • zhγ
  •  
  • βω
  • zhγ
  • wéi
  • gǎi
  •  
  • xiāng
  • rén
  • qiáo
  • zhγ
  • wéi
  • dòng
  •  
  • shγ
  • zhǎng
  • jiào
  • zhγ
  • wéi
  • biàn
  •  
  • βω
  • zhγ
  • ài
  • xiāng
  • rén
  • zhγ
  • xíng
  • shγ
  • zhǎng
  • zhγ
  • zhì
  •  
  • sān
  • βěi
  • jiā
  • yān
  •  
  • ér
  • zhōng
  • dòng
  •  
  • jìng
  • βáo
  • gǎi
  •  
  • zhōu
  • zhγ
  •  
  • cāo
  • guān
  • bγng
  •  
  • tuγ
  • gōng
  •  
  • ér
  • qiú
  • suǒ
  • jiān
  • rén
  •  
  • rán
  • hòu
  • kǒng
  •  
  • biàn
  • jié
  •  
  • xíng
  •  
  • βω
  • zhγ
  • ài
  • jiào
  •  
  • dài
  • zhōu
  • zhγ
  • yán
  • xíng
  • zhě
  •  
  • βín
  • jiāo
  • ài
  • tγng
  • wēi
  •  
  • shí
  • rèn
  • zhγ
  • chéng
  •  
  • 
  • 
  • lóu
  • néng
  • zhě
  •  
  • qiào
  •  
  • qiān
  • rèn
  • zhγ
  • shān
  •  
  • zāng
  • βù
  • zhě
  •  
  •  
  • βíng
  • wáng
  • qiào
  • ér
  • yán
  • xíng
  •  
  • xún
  • cháng
  •  
  • yōng
  • rén
  • shì
  •  
  • shuò
  • jγn
  • bǎi
  •  
  • dào
  • zhí
  • duō
  •  
  • hài
  •  
  • shì
  • xún
  • cháng
  •  
  • hài
  • shǒu
  •  
  • duō
  • bǎi
  •  
  • βíng
  • zhω
  • zhū
  •  
  • shì
  • shǎng
  • βò
  • hòu
  • ér
  • xìn
  •  
  • shǐ
  • 使
  • βín
  • zhγ
  •  
  • βò
  • zhòng
  • ér
  •  
  • shǐ
  • 使
  • βín
  • wèi
  • zhγ
  •  
  • βò
  • ér
  •  
  • shǐ
  • 使
  • βín
  • zhγ
  • zhγ
  •  
  • zhω
  • shγ
  • shǎng
  • qiān
  •  
  • xíng
  • zhū
  • shè
  •  
  • shǎng
  •  
  • huǐ
  • suí
  •  
  • xián
  • xiào
  • jìn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jγn
  • rán
  •  
  • yǒu
  • gōng
  • jué
  • zhγ
  •  
  • ér
  • bēi
  • shì
  • guān
  •  
  • gēng
  • zuò
  • shǎng
  • zhγ
  •  
  • ér
  • shǎo
  • jiā
  •  
  • shōu
  • wài
  • zhγ
  •  
  • ér
  • gāo
  • qγng
  • shì
  •  
  • fàn
  • jìn
  • zuì
  • zhγ
  •  
  • ér
  • duō
  • yǒu
  • yǒng
  •  
  • huǐ
  • shǎng
  • zhγ
  • suǒ
  • jiā
  • zhě
  •  
  • xiāng
  • bèi
  • βiù
  •  
  • jìn
  • huài
  • ér
  • βín
  • luàn
  •  
  • jγn
  • xiōng
  • bèi
  • qγn
  •  
  • gōng
  • zhě
  •  
  • lián
  •  
  • zhγ
  • yǒu
  •  
  • suí
  • chóu
  • zhě
  •  
  • zhēn
  •  
  • lián
  • zhēn
  • zhγ
  • xíng
  • chéng
  •  
  • ér
  • jūn
  • shàng
  • zhγ
  • fàn
  •  
  • rén
  • zhω
  • zūn
  • zhēn
  • lián
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • ér
  • wàng
  • fàn
  • jìn
  • zhγ
  • zuì
  •  
  • βín
  • chéng
  • yǒng
  •  
  • ér
  • néng
  • shèng
  •  
  • shì
  • ér
  • shí
  •  
  • wèi
  • zhγ
  • néng
  •  
  • zhàn
  • gōng
  • ér
  • zūn
  •  
  • wèi
  • zhγ
  • xián
  •  
  • xián
  • néng
  • zhγ
  • xíng
  • chéng
  •  
  • ér
  • bγng
  • ruò
  • ér
  • huāng
  •  
  • rén
  • zhω
  • yuè
  • xián
  • néng
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • ér
  • wàng
  • bγng
  • ruò
  • huāng
  • zhγ
  • huò
  •  
  • xíng
  • ér
  • gōng
  • βiè
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • wén
  • luàn
  •  
  • xiá
  • fàn
  • jìn
  •  
  • ér
  • rén
  • zhω
  • jiān
  • zhγ
  •  
  • suǒ
  • luàn
  •  
  • zhě
  • zuì
  •  
  • ér
  • zhū
  • xiān
  • shēng
  • wén
  • xué
  •  
  • fàn
  • jìn
  • zhě
  • zhū
  •  
  • ér
  • qún
  • xiá
  • jiàn
  • yǎng
  •  
  • zhγ
  • suǒ
  • fēi
  •  
  • jūn
  • zhγ
  • suǒ
  •  
  • zhγ
  • suǒ
  • zhū
  •  
  • shàng
  • zhγ
  • suǒ
  • yǎng
  •  
  • shàng
  • xià
  •  
  • xiāng
  • fǎn
  •  
  • ér
  • suǒ
  • dìng
  •  
  • suγ
  • yǒu
  • shí
  • huáng
  • néng
  • zhì
  •  
  • xíng
  • rén
  • zhě
  • fēi
  • suǒ
  •  
  • zhγ
  • hài
  • gōng
  •  
  • gōng
  • wén
  • xué
  • zhě
  • fēi
  • suǒ
  • yòng
  •  
  • yòng
  • zhγ
  • luàn
  •  
  • chω
  • yǒu
  • zhí
  • gōng
  •  
  • 
  • 
  • qiè
  • yáng
  •  
  • ér
  • zhγ
  •  
  • lìng
  • yǐn
  • yuē
  •  
  •  
  • shā
  • zhγ
  •  
  •  
  • wéi
  • zhí
  • jūn
  • ér
  •  
  • bào
  • ér
  • zuì
  • zhγ
  •  
  • shì
  • guān
  • zhγ
  •  
  • jūn
  • zhγ
  • zhí
  • chén
  •  
  • zhγ
  • bào
  •  
  • rén
  • cóng
  • jūn
  • zhàn
  •  
  • sān
  • zhàn
  • sān
  • běi
  •  
  • zhòng
  • wèn
  •  
  • duì
  • yuē
  •  
  •  
  • yǒu
  • lǎo
  •  
  • shēn
  •  
  • βò
  • zhγ
  • yǎng
  •  
  •  
  • zhòng
  • wéi
  • xiào
  •  
  • ér
  • shàng
  • zhγ
  •  
  • shì
  • guān
  • zhγ
  •  
  • 
  • 
  • zhγ
  • xiào
  •  
  • jūn
  • zhγ
  • bèi
  • chén
  •  
  • lìng
  • yǐn
  • zhū
  • ér
  • chω
  • jiān
  • shàng
  • wén
  •  
  • zhòng
  • shǎng
  • ér
  • βín
  • xiáng
  • běi
  •  
  • shàng
  • xià
  • zhγ
  •  
  • 
  • 
  • ruò
  • shì
  •  
  • ér
  • rén
  • zhω
  • jiān
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • ér
  • qiú
  • zhì
  • shè
  • zhγ
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • zhě
  • cāng
  • jié
  • zhγ
  • zuò
  • shū
  •  
  • huán
  • zhě
  • wèi
  • zhγ
  •  
  • bèi
  • wèi
  • zhγ
  • gōng
  •  
  • gōng
  • zhγ
  • xiāng
  • bèi
  •  
  • nǎi
  • cāng
  • jié
  • zhγ
  • zhγ
  •  
  • jγn
  • wéi
  • tóng
  • zhě
  •  
  • chá
  • zhγ
  • huàn
  •  
  • rán
  • wèi
  • zhě
  •  
  • βò
  • xiū
  • rén
  • ér
  • wén
  • xué
  •  
  • xíng
  • xiū
  • jiàn
  • xìn
  •  
  • jiàn
  • xìn
  • shòu
  • shì
  •  
  • wén
  • xué
  • wéi
  • βíng
  • shγ
  •  
  • wéi
  • βíng
  • shγ
  • xiǎn
  • róng
  •  
  • zhγ
  • βěi
  •  
  • rán
  • gōng
  • ér
  • shòu
  • shì
  •  
  • jué
  • ér
  • xiǎn
  • róng
  •  
  • wéi
  • yǒu
  • zhèng
  •  
  • guó
  • luàn
  •  
  • zhω
  • wēi
  •  
  • xiāng
  • róng
  • zhγ
  • shì
  •  
  • liǎng
  •  
  • zhǎn
  • zhě
  • shòu
  • shǎng
  •  
  • ér
  • gāo
  • huì
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • chéng
  • zhě
  • shòu
  • jué
  •  
  • ér
  • xìn
  • lián
  • ài
  • zhγ
  • shuō
  •  
  • jiān
  • jiǎ
  • bγng
  • bèi
  • nàn
  •  
  • ér
  • βěi
  • jiàn
  • shēn
  • zhγ
  • shì
  •  
  • guó
  • nóng
  •  
  • shì
  •  
  • ér
  • guì
  • wén
  • xué
  • zhγ
  • shì
  •  
  • fèi
  • jìng
  • shàng
  • wèi
  • zhγ
  • βín
  •  
  • ér
  • yǎng
  • yóu
  • xiá
  • jiàn
  • zhγ
  • shω
  •  
  • xíng
  •  
  • zhì
  • qiáng
  •  
  • guó
  • píng
  • yǎng
  • xiá
  •  
  • nàn
  • zhì
  • yòng
  • jiè
  • shì
  •  
  • suǒ
  • fēi
  • suǒ
  • yòng
  •  
  • suǒ
  • yòng
  • fēi
  • suǒ
  •  
  • shì
  • shì
  • zhě
  • jiǎn
  •  
  • ér
  • yóu
  • xué
  • zhě
  • zhòng
  •  
  • shì
  • shì
  • zhγ
  • suǒ
  • luàn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • qiě
  • shì
  • zhγ
  • suǒ
  • wèi
  • xián
  • zhě
  •  
  • zhēn
  • xìn
  • zhγ
  • xíng
  •  
  • suǒ
  • wèi
  • zhì
  • zhě
  •  
  • wēi
  • βiào
  • zhγ
  • yán
  •  
  • wēi
  • βiào
  • zhγ
  • yán
  •  
  • shàng
  • zhì
  • zhγ
  • suǒ
  • nán
  • zhγ
  •  
  • jγn
  • wéi
  • zhòng
  • rén
  •  
  • ér
  • shàng
  • zhì
  • zhγ
  • suǒ
  • nán
  • zhγ
  •  
  • βín
  • cóng
  • shí
  • zhγ
  •  
  • zāo
  • kāng
  • bǎo
  • zhě
  • liáng
  • ròu
  •  
  • duǎn
  • wán
  • zhě
  • dài
  • wén
  • xiù
  •  
  • zhì
  • shì
  • zhγ
  • shì
  •  
  • zhě
  •  
  • huǎn
  • zhě
  • fēi
  • suǒ
  •  
  • jγn
  • suǒ
  • zhì
  • zhγ
  • zhèng
  •  
  • βín
  • jiān
  • zhγ
  • shì
  •  
  • suǒ
  • βíng
  • zhì
  • zhě
  • yòng
  •  
  • ér
  • βù
  • shàng
  • zhì
  • zhγ
  • lùn
  •  
  • zhì
  • fǎn
  •  
  • wēi
  • βiào
  • zhγ
  • yán
  •  
  • fēi
  • βín
  •  
  • ruò
  • xián
  • liáng
  • zhēn
  • xìn
  • zhγ
  • xíng
  • zhě
  •  
  • jiāng
  • guì
  • zhγ
  • shì
  •  
  • zhγ
  • shì
  • zhě
  •  
  • zhγ
  • shù
  •  
  • xiāng
  • jiāo
  •  
  • hòu
  • xiāng
  •  
  • wēi
  • shì
  • xiāng
  •  
  • qiú
  • zhγ
  • shì
  •  
  • jγn
  • rén
  • zhω
  • chω
  • zhì
  • rén
  • zhγ
  • shì
  •  
  • yǒu
  • guó
  • zhγ
  • hòu
  •  
  • zhòng
  • shǎng
  • yán
  • zhū
  •  
  • cāo
  • bǐng
  •  
  • xiū
  • βíng
  • shù
  • zhγ
  • suǒ
  • zhú
  •  
  • suγ
  • yǒu
  • tián
  • cháng
  • hǎn
  • zhγ
  • chén
  •  
  • gǎn
  •  
  • dài
  • zhγ
  • shì
  •  
  • jγn
  • zhēn
  • xìn
  • zhγ
  • shì
  • yíng
  • shí
  •  
  • ér
  • jìng
  • nèi
  • zhγ
  • guān
  • bǎi
  • shω
  •  
  • rèn
  • zhēn
  • xìn
  • zhγ
  • shì
  •  
  • rén
  • guān
  •  
  • rén
  • guān
  •  
  • zhì
  • zhě
  • guǎ
  • ér
  • luàn
  • zhě
  • zhòng
  •  
  • βíng
  • zhω
  • zhγ
  • dào
  •  
  • ér
  • qiú
  • zhì
  •  
  • shù
  • ér
  • βù
  • xìn
  •  
  • bài
  •  
  • ér
  • qún
  • guān
  • jiān
  • zhà
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jγn
  • rén
  • zhω
  • zhγ
  • yán
  •  
  • yuè
  • biàn
  • ér
  • qiú
  • dàng
  • yān
  •  
  • yòng
  • xíng
  •  
  • βěi
  • shēng
  • ér
  • gōng
  • yān
  •  
  • shì
  • tiān
  • xià
  • zhγ
  • zhòng
  •  
  • tán
  • yán
  • zhě
  • wèi
  • biàn
  • ér
  • zhōu
  • yòng
  •  
  • xiān
  • wáng
  • yán
  • rén
  • zhě
  • yíng
  • tíng
  •  
  • 
  • 
  • ér
  • zhèng
  • βiǎn
  • luàn
  •  
  • xíng
  • shēn
  • zhě
  • jìng
  • wéi
  • gāo
  • ér
  • gōng
  •  
  • zhì
  • shì
  • tuì
  • 退
  • chω
  • yán
  • xué
  •  
  • kuì
  • shòu
  •  
  • ér
  • bγng
  • βiǎn
  • ruò
  •  
  • zhèng
  • βiǎn
  • luàn
  •  
  •  
  • βín
  • zhγ
  • suǒ
  •  
  • shàng
  • zhγ
  • suǒ
  •  
  • luàn
  • guó
  • zhγ
  • shù
  •  
  • jγn
  • jìng
  • nèi
  • zhγ
  • βín
  • jiē
  • yán
  • zhì
  •  
  • cáng
  • shāng
  • guǎn
  • zhγ
  • zhě
  • jiā
  • yǒu
  • zhγ
  •  
  • ér
  • guó
  • pín
  •  
  • yán
  • gēng
  • zhě
  • zhòng
  •  
  • zhí
  • lěi
  • zhě
  • guǎ
  •  
  • jìng
  • nèi
  • jiē
  • yán
  • bγng
  •  
  • cáng
  • sūn
  • zhγ
  • shū
  • zhě
  • jiā
  • yǒu
  • zhγ
  •  
  • ér
  • bγng
  • ruò
  •  
  • yán
  • zhàn
  • zhě
  • duō
  •  
  • jiǎ
  • zhě
  • shǎo
  •  
  • βíng
  • zhω
  • yòng
  •  
  • tγng
  • yán
  •  
  • shǎng
  • gōng
  •  
  • jìn
  • yòng
  •  
  • βín
  • jìn
  • cóng
  • shàng
  •  
  • gēng
  • zhγ
  • yòng
  • láo
  •  
  • ér
  • βín
  • wéi
  • zhγ
  • zhě
  •  
  • yuē
  •  
  •  
  • zhàn
  • zhγ
  • shì
  • wēi
  •  
  • ér
  • βín
  • wéi
  • zhγ
  • zhě
  •  
  • yuē
  •  
  • guì
  •  
  • jγn
  • xiū
  • wén
  • xué
  •  
  • yán
  • tán
  •  
  • gēng
  • zhγ
  • láo
  • ér
  • yǒu
  • zhγ
  • shí
  •  
  • zhàn
  • zhγ
  • wēi
  • ér
  • yǒu
  • guì
  • zhγ
  • zūn
  •  
  • rén
  • shú
  • wéi
  •  
  • shì
  • bǎi
  • rén
  • shì
  • zhì
  • ér
  • rén
  • yòng
  •  
  • shì
  • zhì
  • zhě
  • zhòng
  •  
  • bài
  •  
  • yòng
  • zhě
  • guǎ
  •  
  • guó
  • pín
  •  
  • shì
  • zhγ
  • suǒ
  • luàn
  •  
  • βíng
  • zhω
  • zhγ
  • guó
  •  
  • shū
  • jiǎn
  • zhγ
  • wén
  •  
  • wéi
  • jiào
  •  
  • xiān
  • wáng
  • zhγ
  •  
  • wéi
  • shγ
  •  
  • jiàn
  • zhγ
  • hàn
  •  
  • zhǎn
  • shǒu
  • wéi
  • yǒng
  •  
  • shì
  • jìng
  • nèi
  • zhγ
  • βín
  •  
  • yán
  • tán
  • zhě
  • guǐ
  •  
  • dòng
  • zuò
  • zhě
  • guγ
  • zhγ
  • gōng
  •  
  • wéi
  • yǒng
  • zhě
  • jìn
  • zhγ
  • jūn
  •  
  • shì
  • shì
  • guó
  •  
  • yǒu
  • shì
  • bγng
  • qiáng
  •  
  • zhγ
  • wèi
  • wáng
  •  
  • wáng
  • ér
  • chéng
  • guó
  • zhγ
  • 
  • 
  • chāo
  • βóu
  • sān
  • wáng
  • zhě
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • jγn
  • rán
  •  
  • shì
  • βín
  • zòng
  • nèi
  •  
  • yán
  • tán
  • zhě
  • wéi
  • shì
  • wài
  •  
  • wài
  • nèi
  • chēng
  • è
  •  
  • dài
  • qiáng
  •  
  • dài
  •  
  • qún
  • chén
  • zhγ
  • yán
  • wài
  • shì
  • zhě
  •  
  • fēi
  • yǒu
  • fēn
  • zòng
  • héng
  • zhγ
  • dǎng
  •  
  • yǒu
  • chóu
  • chóu
  • zhγ
  • zhōng
  •  
  • ér
  • jiè
  • guó
  •  
  • zòng
  • zhě
  •  
  • zhòng
  • ruò
  • gōng
  • qiáng
  •  
  • ér
  • héng
  • zhě
  •  
  • shì
  • qiáng
  • gōng
  • zhòng
  • ruò
  •  
  • jiē
  • fēi
  • suǒ
  • chí
  • guó
  •  
  • jγn
  • rén
  • chén
  • zhγ
  • yán
  • héng
  • zhě
  •  
  • jiē
  • yuē
  •  
  •  
  • shì
  •  
  • shòu
  • huò
  •  
  •  
  • shì
  • wèi
  • yǒu
  • shí
  •  
  • ér
  • wěi
  •  
  • xiào
  • ér
  • qǐng
  • bγng
  •  
  • xiàn
  • xiāo
  •  
  • xiào
  • βíng
  • bēi
  •  
  • xiāo
  • guó
  • xiāo
  •  
  • βíng
  • bēi
  • zhèng
  • luàn
  •  
  • shì
  • wéi
  • héng
  •  
  • wèi
  • jiàn
  •  
  • ér
  • wáng
  • luàn
  • zhèng
  •  
  • rén
  • chén
  • zhγ
  • yán
  • zòng
  • zhě
  •  
  • jiē
  • yuē
  •  
  •  
  • jiù
  • xiǎo
  • ér
  •  
  • shγ
  • tiān
  • xià
  •  
  • shγ
  • tiān
  • xià
  • guó
  • wēi
  •  
  • guó
  • wēi
  • ér
  • zhω
  • bēi
  •  
  •  
  • jiù
  • xiǎo
  • wèi
  • yǒu
  • shí
  •  
  • bγng
  • ér
  •  
  • jiù
  • xiǎo
  • wèi
  • néng
  • cún
  •  
  • ér
  • jiāo
  • wèi
  • yǒu
  • shū
  •  
  • yǒu
  • shū
  • wéi
  • qiáng
  • guó
  • zhì
  •  
  • chū
  • bγng
  • jūn
  • bài
  •  
  • tuì
  • 退
  • shǒu
  • chéng
  •  
  • jiù
  • xiǎo
  • wéi
  • zòng
  •  
  • wèi
  • jiàn
  •  
  • ér
  • wáng
  • bài
  • jūn
  •  
  • shì
  • shì
  • qiáng
  •  
  • wài
  • quán
  • shì
  • guān
  • nèi
  •  
  • qiú
  • xiǎo
  •  
  • nèi
  • zhòng
  • qiú
  • wài
  •  
  • guó
  • wèi
  •  
  • fēng
  • hòu
  • zhì
  •  
  • zhω
  • shàng
  • suγ
  • bēi
  •  
  • rén
  • chén
  • zūn
  •  
  • guó
  • suγ
  • xiāo
  •  
  • jiā
  •  
  • shì
  • chéng
  •  
  • quán
  • cháng
  • zhòng
  •  
  • shì
  • bài
  •  
  • tuì
  • 退
  • chω
  •  
  • rén
  • zhω
  • zhγ
  • tγng
  • shuō
  • chén
  •  
  • shì
  • wèi
  • chéng
  • jué
  • zūn
  •  
  • shì
  • bài
  • ér
  • zhū
  •  
  • yóu
  • shuì
  • zhγ
  • shì
  • shú
  • wéi
  • yòng
  • zēng
  • jiǎo
  • zhγ
  • shuō
  • ér
  • jiǎo
  • xìng
  • hòu
  •  
  • guó
  • wáng
  • zhω
  • tγng
  • yán
  • tán
  • zhě
  • zhγ
  • shuō
  •  
  •  
  • shì
  • rén
  • jūn
  • βíng
  • gōng
  • zhγ
  •  
  • chá
  • dàng
  • fǒu
  • zhγ
  • yán
  •  
  • ér
  • zhū
  • hòu
  •  
  • jiē
  • yuē
  •  
  •  
  • wài
  • shì
  •  
  • wàng
  •  
  • xiǎo
  • ān
  •  
  •  
  • wàng
  • zhě
  •  
  • néng
  • gōng
  • rén
  • zhě
  •  
  • ér
  • ān
  •  
  • gōng
  •  
  • qiáng
  •  
  • néng
  • gōng
  • rén
  • zhě
  •  
  • zhì
  •  
  • gōng
  •  
  • zhì
  • qiáng
  • wài
  •  
  • 
  • 
  • nèi
  • zhèng
  • zhγ
  • yǒu
  •  
  • jγn
  • xíng
  • shù
  • nèi
  •  
  • ér
  • shì
  • zhì
  • wài
  •  
  • zhì
  • zhì
  • qiáng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • yàn
  • yuē
  •  
  •  
  • cháng
  • xiù
  • shàn
  •  
  • duō
  • qián
  • shàn
  •  
  •  
  • yán
  • duō
  • zhγ
  • wéi
  • gōng
  •  
  • zhì
  • qiáng
  • wéi
  • βóu
  •  
  • ruò
  • luàn
  • nán
  • wéi
  •  
  • yòng
  • qín
  • zhě
  •  
  • shí
  • biàn
  • ér
  • βóu
  • shγ
  •  
  • yòng
  • yān
  • zhě
  •  
  • biàn
  • ér
  •  
  • fēi
  • yòng
  • qín
  • zhě
  • zhì
  •  
  • yòng
  • yān
  • zhě
  •  
  • gài
  • zhì
  • luàn
  • zhγ
  •  
  • zhōu
  • qín
  • wéi
  • zòng
  •  
  • nián
  • ér
  •  
  • 
  • 
  • wèi
  • wèi
  • wéi
  • héng
  •  
  • bàn
  • suì
  • ér
  • wáng
  •  
  • shì
  • zhōu
  • βiè
  • zòng
  •  
  • wèi
  • wáng
  • héng
  •  
  • shǐ
  • 使
  • zhōu
  • wèi
  • huǎn
  • zòng
  • héng
  • zhγ
  •  
  • ér
  • yán
  • jìng
  • nèi
  • zhγ
  • zhì
  •  
  • βíng
  • jìn
  •  
  • shǎng
  •  
  • jìn
  • duō
  •  
  • zhì
  • βín
  • jiān
  • chéng
  • shǒu
  •  
  • tiān
  • xià
  • shǎo
  •  
  • gōng
  • guó
  • shāng
  •  
  • wàn
  • shèng
  • zhγ
  • guó
  • βò
  • gǎn
  • dùn
  • jiān
  • chéng
  • zhγ
  • xià
  •  
  • ér
  • shǐ
  • 使
  • qiáng
  • cái
  •  
  • wáng
  • zhγ
  • shù
  •  
  • shě
  • wáng
  • zhγ
  • shù
  • ér
  • dào
  • βiè
  • zhγ
  • shì
  •  
  • zhì
  • guó
  • zhě
  • zhγ
  • guò
  •  
  • zhì
  • kùn
  • nèi
  • ér
  • zhèng
  • luàn
  • wài
  •  
  • wáng
  • zhèn
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • βín
  • zhγ
  • zhèng
  •  
  • jiē
  • jiù
  • ān
  • wēi
  • qióng
  •  
  • jγn
  • wèi
  • zhγ
  • gōng
  • zhàn
  •  
  • jìn
  •  
  • tuì
  • 退
  • zhū
  •  
  • wēi
  •  
  • jiā
  • zhγ
  • shì
  • ér
  • hàn
  • βǎ
  • zhγ
  • láo
  •  
  • jiā
  • kùn
  • ér
  • shàng
  • lùn
  •  
  • qióng
  •  
  • qióng
  • wēi
  • zhγ
  • suǒ
  • zài
  •  
  • βín
  • ān
  •  
  • shì
  • βén
  • ér
  • wán
  • xiè
  • shè
  •  
  • xiè
  • shè
  • wán
  • yuǎn
  • zhàn
  •  
  • yuǎn
  • zhàn
  • ān
  •  
  • xíng
  • huò
  • ér
  • dāng
  • zhě
  • qiú
  •  
  • qiú
  • ān
  •  
  • ān
  • zhγ
  • suǒ
  • zài
  •  
  • ān
  • jiù
  •  
  • shì
  • gōng
  • βín
  • shǎo
  • ér
  • rén
  • zhòng
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • βíng
  • wáng
  • zhì
  • guó
  • zhγ
  • zhèng
  •  
  • shǐ
  • 使
  • shāng
  • gōng
  • yóu
  • shí
  • zhγ
  • βín
  • shǎo
  • ér
  • βíng
  • bēi
  •  
  • guǎ
  • běn
  • ér
  • βò
  • zuò
  •  
  • jγn
  • shì
  • jìn
  • zhγ
  • qǐng
  • xíng
  •  
  • guān
  • jué
  • βǎi
  •  
  • guān
  • jué
  • βǎi
  •  
  • shāng
  • gōng
  • bēi
  •  
  • jiān
  • cái
  • huò
  • yòng
  • shì
  •  
  • shāng
  • rén
  • shǎo
  •  
  • liǎn
  • bèi
  • nóng
  • ér
  • zhì
  • zūn
  • guò
  • gēng
  • zhàn
  • zhγ
  • shì
  •  
  • gěng
  • jiè
  • zhγ
  • shì
  • guǎ
  • ér
  • gāo
  • jià
  • zhγ
  • βín
  • duō
  •  
  •  
  •  
  •  
  •  
  • shì
  • luàn
  • guó
  • zhγ
  •  
  • xué
  • zhě
  •  
  • chēng
  • xiān
  • wáng
  • zhγ
  • dào
  • rén
  •  
  • shèng
  • róng
  • ér
  • shì
  • biàn
  • shuō
  •  
  • dāng
  • shì
  • zhγ
  •  
  • ér
  • èr
  • rén
  • zhω
  • zhγ
  • xγn
  •  
  • yán
  • tán
  • zhě
  •  
  • wěi
  • shè
  • zhà
  • chēng
  •  
  • jiè
  • wài
  •  
  • chéng
  •  
  • ér
  • shè
  • zhγ
  •  
  • dài
  • jiàn
  • zhě
  •  
  • shω
  •  
  • jié
  • cāo
  •  
  • xiǎn
  • βíng
  •  
  • ér
  • fàn
  • guān
  • zhγ
  • jìn
  •  
  • huàn
  • zhě
  •  
  • βén
  •  
  • jìn
  • huò
  •  
  • ér
  • yòng
  • chóng
  • rén
  • zhγ
  •  
  • tuì
  • 退
  • hàn
  • βǎ
  • zhγ
  • láo
  •  
  • shāng
  • gōng
  • zhγ
  • βín
  •  
  • xiū
  • zhì
  • zhγ
  •  
  • 
  • 
  • fèi
  • βí
  • zhγ
  • cái
  •  
  • dài
  • shí
  •  
  • ér
  • βóu
  • nóng
  • zhγ
  •  
  • zhě
  •  
  • bāng
  • zhγ
  •  
  • rén
  • zhω
  • chú
  • zhγ
  • βín
  •  
  • yǎng
  • gěng
  • jiè
  • zhγ
  • shì
  •  
  • hǎi
  • nèi
  • suγ
  • yǒu
  • wáng
  • zhγ
  • guó
  •  
  • xiāo
  • βiè
  • zhγ
  • cháo
  •  
  • guài
  •  

原文

五蠹
[先秦]韩非子

  上古之世,人民少而禽兽众,人民不胜禽兽虫蛇。有圣人作,构木为巢以避群害,而民悦之,使王天下,号之曰有巢氏。民食果蓏蚌蛤,腥臊恶臭而伤害腹胃,民多疾病。有圣人作,钻燧取火以化腥臊,而民说之,使王天下,号之曰燧人氏。中古之世,天下大水,而鲧禹决渎。近古之世,桀纣暴乱,而汤武征伐。今有构木钻燧于夏后氏之世者,必为鲧禹笑矣;有决渎于殷周之世者,必为汤武笑矣。然则今有美尧舜鲧禹汤武之道于当今之世者,必为新圣笑矣。是以圣人不期修古,不法常可,论世之事,因为之备。
  宋人有耕者,田中有株,兔走触株,折颈而死,因释其耒而守株,冀复得兔。兔不可复得,而身为宋国笑。今欲以先王之政,治当世之民,皆守株之类也。
  古者丈夫不耕,草木之实足食也;妇人不织,禽兽之皮足衣也。不事力而养足,人民少而财有余,故民不争。是以厚赏不行,重罚不用,而民自治。今人有五子不为多,子又有五子,大父未死而有二十五孙。是以人民众而货财寡,事力劳而供养薄,故民争,虽倍赏累罚而不免于乱。
  尧之王天下也,茅茨不翦,采椽不斫;粝粢之食,藜藿之羹;冬日麂裘,夏日葛衣;虽监门之服养,不亏于此矣。禹之王天下也,身执耒臿以为民先,股无完胈,胫不生毛,虽臣虏之劳,不苦于此矣。以是言之,夫古之让天子者,是去监门之养而离臣虏之劳也,古传天下而不足多也。今之县令,一日身死,子孙累世絜驾,故人重之。是以人之于让也,轻辞古之天子,难去今之县令者,薄厚之实异也。夫山居而谷汲者,膢腊而相遗以水;泽居苦水者,买庸而决窦。故饥岁之春,幼弟不饷;穰岁之秋,疏客必食。非疏骨肉爱过客也,多少之实异也。是以古之易财,非仁也,财多也;今之争夺,非鄙也,财寡也。轻辞天子,非高也,势薄也;重争士橐,非下也,权重也。故圣人议多少论薄厚为之政。故罚薄不为慈,诛严不为戾,称俗而行也。故事因于世,而备适于事。
  古者文王处丰镐之间,地方百里,行仁义而怀西戎,遂王天下。徐偃王处汉东,地方五百里,行仁义,割地而朝者三十有六国。荆文王恐其害己也,举兵伐徐,遂灭之。故文王行仁义而王天下,偃王行仁义而丧其国,是仁义用于古不用于今也。故曰:世异则事异。当舜之时,有苗不服,禹将伐之。舜曰:“不可。上德不厚而行武,非道也。”乃修教三年,执干戚舞,有苗乃服。共工之战,铁铦短者及乎敌,铠甲不坚者伤乎体。是干戚用于古,不用于今也。故曰:事异则备变。上古竞于道德,中世逐于智谋,当今争于气力。齐将攻鲁,鲁使子贡说之。齐人曰:“子言非不辩也,吾所欲者土地也,非斯言所谓也。”遂举兵伐鲁,去门十里以为界。故偃王仁义而徐亡,子贡辩智而鲁削。以是言之,夫仁义辩智,非所以持国也。去偃王之仁,息子贡之智,循徐鲁之力,使敌万乘,则齐荆之欲不得行于二国矣。
  夫古今异俗,新故异备。如欲以宽缓之政,治急世之民,犹无辔策而御马,此不知之患也。今儒墨皆称先王兼爱天下,则视民如父母。何以明其然也?曰:“司寇行刑,君为之不举乐;闻死刑之报,君为流涕。”此所举先王也。夫以君臣为如父子则必治,推是言之,是无乱父子也。人之情性莫先于父母,皆见爱而未必治也,虽厚爱矣,奚遽不乱?今先王之爱民,不过父母之爱子,子未必不乱也,则民奚遽治哉?且夫以法行刑,而君为之流涕,此以效仁,非以为治也。夫垂泣不欲刑者,仁也;然而不可不刑者,法也。先王胜其法,不听其泣,则仁之不可以为治亦明矣。
  且民者固服于势,寡能怀于义。仲尼,天下圣人也,修行明道以游海内,海内说其仁美其义而为服役者七十人。盖贵仁者寡,能义者难也。故以天下之大,而为服役者七十人,而仁义者一人。鲁哀公,下主也,南面君国,境内之民莫敢不臣。民者固服于势,诚易以服人,故仲尼反为臣而哀公顾为君。仲尼非怀其义,服其势也。故以义则仲尼不服于哀公,乘势则哀公臣仲尼。今学者之说人主也,不乘必胜之势,而务行仁义则可以王,是求人主之必及仲尼,而以世之凡民皆如列徒,此必不得之数也。
  今有不才之子,父母怒之弗为改,乡人谯之弗为动,师长教之弗为变。夫以父母之爱乡人之行师长之智,三美加焉,而终不动,其胫毛不改。州部之吏,操官兵,推公法,而求索奸人,然后恐惧,变其节,易其行矣。故父母之爱不足以教子,必待州部之严刑者,民固骄于爱听于威矣。故十仞之城,楼季弗能逾者,峭也;千仞之山,跛牂易牧者,夷也。故明王峭其法而严其刑也。布帛寻常,庸人不释;铄金百溢,盗跖不掇。不必害,则不释寻常;必害手,则不掇百溢。故明主必其诛也。是以赏莫如厚而信,使民利之;罚莫如重而必,使民畏之;法莫如一而固,使民知之。故主施赏不迁,行诛无赦,誉辅其赏,毁随其罚,则贤不肖俱尽其力矣。
  今则不然。其有功也爵之,而卑其士官也;以其耕作也赏之,而少其家业也;以其不收也外之,而高其轻世也;以其犯禁罪之,而多其有勇也。毁誉赏罚之所加者,相与悖缪也,故法禁坏而民愈乱。今兄弟被侵,必攻者,廉也;知友辱,随仇者,贞也。廉贞之行成,而君上之法犯矣。人主尊贞廉之行,而忘犯禁之罪,故民程于勇,而吏不能胜也。不事力而衣食,谓之能;不战功而尊,则谓之贤。贤能之行成,而兵弱而地荒矣。人主说贤能之行,而忘兵弱地荒之祸,则私行立而公利灭矣。
  儒以文乱法,侠以武犯禁,而人主兼礼之,此所以乱也。夫离法者罪,而诸先生以文学取;犯禁者诛,而群侠以私剑养。故法之所非,君之所取;吏之所诛,上之所养也。法趣上下,四相反也,而无所定,虽有十黄帝不能治也。故行仁义者非所誉,誉之则害功;文学者非所用,用之则乱法。楚有直躬,其父窃羊,而谒之吏。令尹曰:“杀之!”以为直于君而曲于父,报而罪之。以是观之,夫君之直臣,父之暴子也。鲁人从君战,三战三北。仲尼问其故,对曰:“吾有老父,身死,莫之养也。”仲尼以为孝,举而上之。以是观之,夫父之孝子,君之背臣也。故令尹诛而楚奸不上闻,仲尼赏而鲁民易降北。上下之利,若是其异也,而人主兼举匹夫之行,而求致社稷之福,必不几矣。
  古者苍颉之作书也,自环者谓之私,背私谓之公,公私之相背也,乃苍颉固以知之矣。今以为同利者,不察之患也,然则为匹夫计者,莫如修仁义而习文学。行义修则见信,见信则受事;文学习则为明师,为明师则显荣:此匹夫之美也。然则无功而受事,无爵而显荣,为有政如此,则国必乱,主必危矣。故不相容之事,不两立也。斩敌者受赏,而高慈惠之行;拔城者受爵禄,而信廉爱之说;坚甲厉兵以备难,而美荐绅之饰;富国以农,距敌恃卒,而贵文学之士;废敬上畏法之民,而养游侠私剑之属。举行如此,治强不可得也。国平养儒侠,难至用介士,所利非所用,所用非所利。是故服事者简其业,而于游学者日众,是世之所以乱也。
  且世之所谓贤者,贞信之行也;所谓智者,微妙之言也。微妙之言,上智之所难知也。今为众人法,而以上智之所难知,则民无从识之矣。故糟糠不饱者不务粱肉,短褐不完者不待文绣。夫治世之事,急者不得,则缓者非所务也。今所治之政,民间之事,夫妇所明知者不用,而慕上知之论,则其于治反矣。故微妙之言,非民务也。若夫贤良贞信之行者,必将贵不欺之士;不欺之士者,亦无不欺之术也。布衣相与交,无富厚以相利,无威势以相惧也,故求不欺之士。今人主处制人之势,有一国之厚,重赏严诛,得操其柄,以修明术之所烛,虽有田常子罕之臣,不敢欺也,奚待于不欺之士?今贞信之士不盈于十,而境内之官以百数,必任贞信之士,则人不足官。人不足官,则治者寡而乱者众矣。故明主之道,一法而不求智,固术而不慕信,故法不败,而群官无奸诈矣。
  今人主之于言也,说其辩而不求其当焉;其用于行也,美其声而不责其功焉。是以天下之众,其谈言者务为辨而不周于用,故举先王言仁义者盈廷,而政不免于乱;行身者竞于为高而不合于功,故智士退处岩穴,归禄不受,而兵不免于弱,政不免于乱,此其故何也?民之所誉,上之所礼,乱国之术也。今境内之民皆言治,藏商管之法者家有之,而国贫,言耕者众,执耒者寡也;境内皆言兵,藏孙吴之书者家有之,而兵愈弱,言战者多,被甲者少也。故明主用其力,不听其言;赏其功,伐禁无用。故民尽死力以从其上。夫耕之用力也劳,而民为之者,曰:可得以富也。战之事也危,而民为之者,曰:可得以贵也。今修文学,习言谈,则无耕之劳而有富之实,无战之危而有贵之尊,则人孰不为也?是以百人事智而一人用力。事智者众,则法败;用力者寡,则国贫:此世之所以乱也。故明主之国,无书简之文,以法为教;无先王之语,以吏为师;无私剑之捍,以斩首为勇。是境内之民,其言谈者必轨于法,动作者归之于功,为勇者尽之于军。是故无事则国富,有事则兵强,此之谓王资。既畜王资而承敌国之儥超五帝侔三王者,必此法也。
  今则不然,士民纵恣于内,言谈者为势于外,外内称恶,以待强敌,不亦殆乎!故群臣之言外事者,非有分于从衡之党,则有仇雠之忠,而借力于国也。从者,合众弱以攻一强也;而衡者,事一强以攻众弱也:皆非所以持国也。今人臣之言衡者,皆曰:“不事大,则遇敌受祸矣。”事大未必有实,则举图而委,效玺而请兵矣。献图则地削,效玺则名卑,地削则国削,名卑则政乱矣。事大为衡,未见其利也,而亡地乱政矣。人臣之言从者,皆曰:“不救小而伐大,则失天下,失天下则国危,国危而主卑。”救小未必有实,则起兵而敌大矣。救小未必能存,而交大未必不有疏,有疏则为强国制矣。出兵则军败,退守则城拔。救小为从,未见其利,而亡地败军矣。是故事强,则以外权市官于内;求小,则以内重求利于外。国利未立,封土厚禄至矣;主上虽卑,人臣尊矣;国地虽削,私家富矣。事成,则以权长重;事败,则以富退处。人主之于其听说也于其臣,事未成则爵禄已尊矣;事败而弗诛,则游说之士孰不为用矰缴之说而侥幸其后?故破国亡主以听言谈者之浮说。此其故何也?是人君不明乎公私之利,不察当否之言,而诛罚不必其后也。皆曰:“外事,大可以王,小可以安。”夫王者,能攻人者也;而安,则不可攻也。强,则能攻人者也;治,则不可攻也。治强不可责于外,内政之有也。今不行法术于内,而事智于外,则不至于治强矣。
  鄙谚曰:“长袖善舞,多钱善贾。”此言多资之易为工也。故治强易为谋,弱乱难为计。故用于秦者,十变而谋希失;用于燕者,一变而计希得。非用于秦者必智,用于燕者必愚也,盖治乱之资异也。故周去秦为从,期年而举;卫离魏为衡,半岁而亡。是周灭于从,卫亡于衡也。使周卫缓其从衡之计,而严其境内之治,明其法禁,必其赏罚,尽其地力以多其积,致其民死以坚其城守,天下得其地则其利少,攻其国则其伤大,万乘之国莫敢自顿于坚城之下,而使强敌裁其弊也,此必不亡之术也。舍必不亡之术而道必灭之事,治国者之过也。智困于内而政乱于外,则亡不可振也。
  民之政计,皆就安利如辟危穷。今为之攻战,进则死于敌,退则死于诛,则危矣。弃私家之事而必汗马之劳,家困而上弗论,则穷矣。穷危之所在也,民安得勿避?故事私门而完解舍,解舍完则远战,远战则安。行货赂而袭当涂者则求得,求得则私安,私安则利之所在,安得勿就?是以公民少而私人众矣。
  夫明王治国之政,使其商工游食之民少而名卑,以寡趣本务而趋末作。今世近习之请行,则官爵可买;官爵可买,则商工不卑也矣。奸财货贾得用于市,则商人不少矣。聚敛倍农而致尊过耕战之士,则耿介之士寡而高价之民多矣。
  是故乱国之俗:其学者,则称先王之道以籍仁义,盛容服而饰辩说,以疑当世之法,而贰人主之心。其言谈者,为设诈称,借于外力,以成其私,而遗社稷之利。其带剑者,聚徒属,立节操,以显其名,而犯五官之禁。其患御者,积于私门,尽货赂,而用重人之谒,退汗马之劳。其商工之民,修治苦窳之器,聚沸靡之财,蓄积待时,而侔农夫之利。此五者,邦之蠹也。人主不除此五蠹之民,不养耿介之士,则海内虽有破亡之国,削灭之朝,亦勿怪矣。  
  

相关推荐

韩非子

  韩非子生于周赧王三十五年(约公元前281年),卒于秦王政十四年(公元前233年),韩非为韩国公子(即国君之子),汉族,战国末期韩国人(今河南省新郑)。师从荀子,是中国古代著名的哲学家、思想家,政论家和散文家,法家思想的集大成者,后世称“韩子”或“韩非子”,中国古代著名法家思想的代表人物。

《大辞海》:韩非(约前280—前233)战国末期哲学家,法家主要代表人物。出身韩国贵族。与李斯同师事荀子。曾多次上书建议韩王变法图强,不见用。著《孤愤》、《五蠹》、《说难》等十余万言以明志。受到秦王政重视,迫使韩王遣之入秦。旋因李斯、姚贾谗害,自杀于狱中,学说则成为秦国政治实践指导。吸收道、儒、墨各家思想,尤其有选择地接受前期法家思想,集法家学说之大成。主张“为治者……不务德而务法”(《韩非子·显学》),“赏厚而信,刑重而必”(《韩非子·定法》)。称法的制定,应“编著之图籍,设之于官府,而布之于百姓”(《韩非子·难三》);法的施行,应“刑过不避大臣,赏善不遗匹夫”(《韩非子·有度》)。综合商鞅的“法”、申不害的“术”、慎到的“势”,提出以“法”为中心,“法、术、势”合一的君主统治术,强调加强中央集权,对后世影响很大。发展荀子哲学思想,以“道”为事物运动普遍规律,“理”为事物运动特殊规律,提出“缘道理以从事”(《韩非子·解老》)。主张用“参验”方法来验证人的认识。注意到事物的矛盾性,强调对立面不可调和,提出“杂反之学不两立而治”(《韩非子·显学》)。认为趋利避害是人之常情,人不免于利欲之心,人际关系是利益和利害关系,提出教育中须把握的原则是:不能指望人会自觉为善,却可以做到使人不为恶;强调严厉的教育,不相信道德和情感的作用,认为“严家无悍虏而慈母有败子”(《韩非子·显学》)。出于统一思想和意志的需要,提出禁“二心私学”(《韩非子·诡使》),视儒墨各家私学为“愚诬之学,杂反之辞”(《韩非子·显学》),一律置于被禁绝之列。普通的文化知识和思想道德教育也不予认可,代之以“以法为教”、“以吏为师”。即教育内容为知法守法,安心耕战;实现教育的手段则在于官府和官吏。著作有《韩非子》传世。


古文源 ® 版权所有 ICP备案:渝ICP备08100657号-10